آرمان شهر دیجیتال

شهر الکترونیک چیست؟
شهر الکترونیک یکی از خاستگاه‌های مدیران شهری و شهروندان در عرضه کردن و مورد استفاده قرار دادن خدمات شهری است. شهر الکترونیک عبارت از شهری است که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویس‌های دولتی و سازمان‌های بخش خصوصی بصورت برخط (online) و بطور شبانه‌روزی، در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن انجام می‌شود. یا به عبارت دیگر می‌توان گفت در شهر الکترونیکی تمام خدمات مورد نیاز ساکنان از طریق شبکه‌های اطلاع‌رسانی تامین شود.

به این ترتیب دیگر نیازی به حرکت فیزیکی شهروندان برای دسترسی به خدمات دولت و نهادهای خصوصی نیست. در این شهر الکترونیکی ادارات دیجیتالی جایگزین ادارات فیزیکی می‌شوند و سازمان‌ها و دستگاه‌هایی همچون شهرداری، حمل و نقل عمومی، سازمان آب منطقه‌ای و... بیشتر خدمات خود را به صورت مجازی و یا با استفاده از امکاناتی که ICT در اختیار آنان قرار می‌دهد به مشترکین و مشتریان خود ارائه می‌دهند.

در شهر الکترونیک علاوه بر اینکه شهروندان در شهر مجازی و در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های الکترونیک حرکت می‌کنند، قادرند خدمات جاری خود را همچون خریدهای روزمره از طریق شبکه انجام دهند. البته باید به این نکته توجه کرد که شهر الکترونیک یک شهر واقعی است که دارای شهروند، اداره‌ها و سازمان‌های مختلف و... است که در آن فقط ارتباطات و برخی تعامل‌های اجتماعی و تأمین بخش عمده‌ای از نیازهای روزمره از طریق اینترنت صورت می‌گیرد.

می‌توان بیشترین ویژگی‌های این شبکه اطلاع‌رسانی را در شبکه حمل و نقل شهری و اطلاع‌رسانی در مورد حوادث غیرمترقبه جست‌وجو کرد که در زمان بروز حوادث غیرمترقبه با توسل به این سیستم می‌توان در کمترین زمان بحران پیش آمده را در منطقه مدیریت کرد.

شهر الکترنیک یک نیاز غیرقابل انکار
رویکرد جهانی طی ۲۰ سال گذشته به سمت اطلاعاتی شدن جوامع بوده و امروزه جامعه‌ای پیشرفته‌تر است که به لحاظ اطلاعاتی سرعت و قابلیت بیشتری در تولید و تبادل اطلاعات داشته باشد. باتوجه به تکنولوژی‌‏های جدید که پیچیدگی زندگی اجتماعی را به دنبال دارند، نیازمند تسهیل امور مختلف زندگی هستیم و بدون توجه به فناوری بسیاری از امور، زندگی قابل عمل، پی‌‏گیری و اجرا نیست.

در حال حاضر تکنولوژی اطلاعات این امکان را به افراد داده و کمک می‌‏کند تا سریع‌‏تر به اهداف خود دست یابند. ایجاد شهر الکترونیک و قدم گذاشتن در مرحله تکنولوژی IT نیز یک فرصت انکارناپذیر است. این شهر عاملی در جهت ایجاد سازمان‌های شیشه‌ای است به گونه‌ای که تمام کارکردها و هدف‌های سازمان به طور شفاف قابل مشاهده باشد.

شهر الکترونیک دسترسى الکترونیکى شهروندان به شهردارى، ادارات دولتى، بنگاه‌هاى اقتصادى و کلیه خدمات فرهنگى و بهداشتى شهرى به صورت شبانه‌روزى را قابل اطمینان و امن مى‌کند. این شهر از بستر پیشرفته اطلاعات مخابراتى برخوردار است، به صورتى که مى‌توان از طریق کامپیوتر با خانه‌ها، مدارس، ادارات و غیره ارتباط برقرارکرد.

البته شهر الکترونیک یک اختراع و یا یک پیشنهاد نوآورانه نیست بلکه واقعیتی است که بر اساس نیاز جای خود را باز می‌کند. اگر امروز چشم خود را بر نیاز ببندیم فردا باید با پرداخت هزینه بیشتر قدم در اجرای آن بگذاریم.

مزایای شهر الکترونیکی
از مزایای اقتصادی پیاده‌سازی طرح شهر الکترونیکی می‌توان به کاهش هزینه‌هاى تردد شهرى، افزایش سرمایه‌گذارى در نتیجه گسترش ارتباطات جهانى، صرفه جویى در مصرف سوخت‌هاى محدود، تسهیل انجام امور اقتصادى به خاطر ۲۴ ساعته بودن ارائه خدمات و... اشاره کرد. کاهش زمان اتلاف شده شهروندان در ترافیک، عرضه بهتر خدمات، توزیع عادلانه‌تر امکانات، کاهش آلودگى محیط زیست، افزایش اشتغال و بهبود مدیریت پایدار شهرى از ویژگی‌های اجتماعی شهر الکترونیکی است.

مهم‌ترین اثرات فرهنگى این شهر نیز شامل اطلاع‌رسانى سریع، انتشار نشریات الکترونیکی برای شهروندان، آموزش مجازى، ایجاد کتابخانه دیجیتالى، افزایش سواد و ایجاد نوعى جهان‌نگرى است که به افزایش رفاه و ارتقاى فرهنگ کمک می‌کند. در واقع در شهر الکترونیکی دیگر به شهر به مثابه کالبدی که ساختمان‌های بلند، خیابان‌های پرترافیک و آلودگی‌های زیست‌محیطی را دربرمی‌‌گیرد نیست، بلکه شهری است که درآن تعامل میان شهروندان و مسؤولان اهمیت بیشتری می‌یابد و این تعاملات دو سویه است که محیط اجتماعی مطلوبی را برای شهروندان ایجاد می‌کند.

این موضوع به ویژه در مورد کلا‌ن شهرها اهمیت دارد. در شهر الکترونیک کلان شهرها، شهرهایى نیستند با آسمان خراش‌هاى بزرگ، سینماهاى عظیم، سالن‌هاى بزرگ به عنوان محل‌هایى براى تعامل و... بلکه شهرهایی هستند که با زندگی در آنها مى‌توان فیلم‌هاى بزرگ را در صفحات کوچک دید، پشت میز خود در موزه‌ها گردش کرد و به طور کلی دیگر نیازى به چارچوب‌هاى شهرى گذشته نیست. در واقع شهر الکترونیک به معنای شهروند سالاری در مدیریت شهری است.

فعالیت‌های شهر الکترونیک
بسیاری از فعالیت‌هایی که در شهرهای عادی صورت می‌پذیرد قابلیت اجرا در به صورت الکترونیکی و در غالب شهرهای الکترونیکی را دارا می‌باشد و شاید می‌توان گفت این مجموعه فعالیت‌ها در شهرهای الکترونیکی به صورت راحت‌تر اجرا می‌گردد. فعالیت‌های انجام گرفته در یک شهر الکترونیک را می‌توان به مجموعه‌هایی تقسیم کرد که بعضی از آنها عبارتند از:

1-
فعالیت‌های بانکی: مثل پرداخت قبوض، برداشت پول از حساب، انتقال پول و غیره
2-
فعالیت‌های اداری: مثل ثبت اسناد و املاک، درخواست پاسپورت و امثال آن
3-
فعالیت‌های تجاری: مثل خرید و فروش کالا، موسیقی، فیلم و مواد غذایی
4-
فعالیت‌های تفریحی: مثل بازی‌های رایانه‌ای، بازدید از موزه‌ها و پارک‌ها
5-
کسب اطلاعات: اخبار، روزنامه‌ها، نشریات، وضعیت آب‌ و‌ هوا، ترافیک شهری، ساعات پرواز هواپیماها و...
6-
فعالیت‌های علمی: تحقیق در مورد پروژه‌ها، یافتن مقاله‌ها، دسترسی به منابع معتبر، کتابخانه‌‌ها و کتاب‌ها و تالیفات جدید

7-
فعالیت‌های آموزشی: مدرسه، دانشگاه و سایر آموزشگاه‌ها
8-
فعالیت‌های سیاسی: شرکت در انتخابات، اعلام‌ نظر ‌به مجلس و بخش‌های سیاسی باز
9-
فعالیت‌های مسافرتی: رزرو بلیط سفر، رزرو هتل و کرایه اتومبیل
10-
کاریابی و درخواست کار: آگاهی یافتن از فرصت‌های کاری، پر‌‌کردن فرم درخواست کار، ارسال و گرفتن نتیجه
11-
فعالیت‌های درمانی: مراجعه به پزشک، دریافت دستورالعمل‌‌های ایمنی و اطلاع از تازه‌های پزشکی
12-
فعالیت‌های تصمیم‌گیری: بهترین و‌ ‌خلوت‌ترین مسیر در شهر برای رسیدن به مقصد، بهترین رستوران برای صرف غذا، بهترین اماکن تفریحی و سایر بهترین‌ها

شهر الکترونیکی چگونه شهری است؟
برای درک بهتر و پاسخ به این سئوال به ارائه چند نمونه می‌پردازیم: برای مثال فردی که به دنبال ساخت ساختمان و متقاضی دریافت مجوز از شهرداری است پس از ورود به شبکه اطلاع‌رسانی شهرداری، خدمات مورد نیاز خود به همراه مشخصات زمین تحت مالکیت و ساختمان دلخواه خود را وارد شبکه می‌کند، سپس شهرداری الکترونیک بر اساس استانداردهای موجود، میزان مساحت قابل ساخت و طبقات ساختمان را به متقاضی اعلام می‌کند و در نهایت فرد متقاضی بر اساس مجوز شهرداری با ورود به شبکه مهندسان مشاور با یکی از شرکت‌های مشاور بر اساس طرح و قیمت مناسب به توافق می‌رسد.

در این مرحله متقاضی حتی قادر است طرح ارائه شده از سوی مهندس مشاور را به صورت سه بعدی روی صفحه مانیتور مشاهده و اصلاحات دلخواه خود را اعمال کند. این طرح پس از تایید از سوی شهرداری الکترونیک و صدور مجوز با ورود به شبکه امور پیمانکاران و با انتخاب بهترین پیشنهاد از لحاظ قیمت به مرحله عقد قرارداد رسیده و سپس به اجرا در می‌آید.

حتی ارائه گزارش کار از سوی پیمانکار به کارفرما نیز می‌تواند از طریق شبکه صورت پذیرد. کل این پروسه در شبکه هوشمند می‌تواند در کمتر از 2 ساعت به پایان رسد، در حالی که در شرایط عادی مراحل یاد شده به 1 تا 2 سال زمان نیاز دارد. همچنین در زمینه حمل و نقل شهری یکی دیگر از امکانات شهر الکترونیک این است که اگر تمام خودروها به سیستم موقعیت‌یاب محلی مجهز شوند در تمام طول مسیر از قدرت تشخیص موقعیت جغرافیایی خود برخوردار خواهند بود و پلیس نیز به این ترتیب توان مدیریت ترافیک را به راحتی در دست خواهد داشت.

علاوه بر این در چنین سیستمی اصولا تصادفی رخ نمی‌دهد، چرا که در صورت احتمال بروز برخورد میان دو متحرک با اعلام خطر به موقع در یک کیلومتر قبل از محل پیش‌بینی تصادف از بروز حادثه جلوگیری می‌شود. در حقیقت با این روش حوادث رانندگی تحت کنترل درآمده و حتی در صورت وقوع روی مانیتور پلیس ثبت می‌شود و نیازی به اطلاع‌رسانی مجدد نیست. بنابراین علاوه بر افزایش سرعت رسیدن پلیس به محل حادثه، دیگر نیازی به کشیدن کروکی نخواهد بود و همین امر کار شرکت‌های بیمه را سهل‌تر از گذشته می‌کند.

همچنین تصور کنید در یک شهر دیجیتالی وجود سیستم هوشمند تا چه حد قادر خواهد بود خدمات اورژانسی را گسترش دهد. برای مثال فردی را در نظر بگیرید که از یک طرف دچار عارضه قلبی شده و هر ثانیه برای او حکم مرگ و زندگی دارد و از طرف دیگر مرکز اورژانس هم نمی‌تواند در مورد صحت هر تماس تلفنی اطمینان حاصل کند، در این شرایط سیستم هوشمند به مرکز اورژانس این امکان را می‌دهد که به مجرد برقراری تماس تلفنی، محل سکونت تماس گیرنده و حتی نام مالک آن روی مانیتور مرکز اورژانس حک شود.

از سوی دیگر محل حادثه روی مانیتور آمبولانس قرار می‌گیرد و سیستم اطلاع‌رسانی جغرافیایی (GIS) نیز به مرکز اورژانس اطلاع می‌دهد که نزدیک‌ترین آمبولانس به شخص حادثه دیده کدام است و کوتاه‌ترین مسیر تا مقصد و نزدیک‌ترین مرکز فوریت‌های پزشکی و بیمارستان هم مشخص می‌شود. بنابراین با استفاده از سیستم ناوبری هوشمند در لوای طرح شهر الکترونیک، اطلاعات مکانی، مسیر حرکت، سرعت و موقعیت مربوط به وسایل نقلیه از جمله وسایل نقلیه عمومی، پلیس، آتش نشانی، آمبولانس‌ها، اتوبوس‌ها و دیگر وسایل قابل دریافت است.

اهمیت این موضوع وقتی بیشتر روشن می‌شود که توجه داشته باشیم سیستم‌های ناوبری مطلوب آن دسته از سیستم‌هایی هستند که امکان تغییر نقشه و استفاده از نقشه‌های موجود و به روز کشور، قابلیت حمل و نقل و قیمت قابل قبول و مناسب داشته و در بازار نیز به راحتی در دسترس باشند.

اجرای شهر الکترونیک
اصولاً چهار مرحله برای اجرایی کردن الگوی شهر یا شهرداری الکترونیک توصیه می‌شود. در مرحله اول که مرحله پیدایش نامیده می‌شود، لازم است سند راهبردی بر مبنای مطالعات میدانی از امکانات و پتانسیل‌های موجود تهیه شود. در این زمینه استفاده از تجربیات جهانی نیز مؤثر خواهد بود. توسعه زیرساخت‌ها و آموزش به کارکنان ادارات یا سازمان‌های وابسته به شهرداری صورت می‌گیرد. در مرحله دوم که مرحله ارتقاء نام دارد، شهرداری یا شهر الکترونیکی فعالیت خود را با ارائه ابتدایی‌ترین خدمات بر روی شبکه اینترنت از طریق وب‌سایت‌های طراحی شده آغاز می‌کند.

در مرحله بعد، مرحله تعامل، فعالیت‌هایی برای آموزش به کاربران و شهروندان شهر الکترونیک انجام می‌شود و در مجموع تعاملی دو سویه میان مدیران شهری و شهروندان از طریق وب‌سایت‌ها ایجاد خواهد شد. در مرحله یکپارچگی که آخرین حلقه ایجاد شهر الکترونیکی محسوب می‌شود، دامنه خدمات ارائه شده به شهروندان گسترش می‌یابد و خدمات متنوع‌تری عرضه می‌شود. در اجرای شهر الکترونیکی باید به ارائه سبک زندگی الکترونیک و در خور عصر توجه داشت و باید توجه کرد که سبک زندگی سنتی برای جامعه اطلاعاتی، تضادها و نابهنجاری‌های خاصی را به دنبال خواهد داشت

بنابراین یک الگوی مناسب زندگی با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه مورد نظر و مناسب در جامعه اطلاعاتی، یکی از برنامه‌های شهرهای الکترونیک است. البته با توجه به اینکه توسعه شهرهای الکترونیک، دستاوردهای بسیاری را برای شهروندان، سازمان‌های شهری و دیگر ذینفعان شهر به همراه دارد، مطمئن هستم در صورتی که در کشور برنامه‌ریزی‌ها بر اساس اولویت‌های جهانی و واقعیت‌های موجود جهان که حرکت به سوی جامعه اطلاعاتی است انجام شود، اجرای شهر الکترونیک در اولویت قرار می‌گیرد.

 

اطلاعات قدرت است

آمار نشان می‌دهد که از هر دو نفر آمریکایی، یک نفر به شبکه اینترنت متصل است، حال آنکه از هر۲۵۰ نفر آفریقایی، تنها یک نفر به شبکه متصل می‌باشد.

اهدا سلطانعلی‌زاده- حیات‌نو
اشاره: مفاهیم تازه‌ای چون انقلاب ارتباطات، انقلاب اطلاعات، عصر اطلاعات، تمدن اطلاعاتی، اقتصاد اطلاعاتی و جامعه اطلاعاتی که مرحله جدیدی از مفهوم‌سازی را در بطن جوامع سنتی به ارمغان آورده است، در دهه‌های اخیر اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. راه‌کار تحقق تمام این واژه‌های اطلاعاتی در هزاره سوم در ابزار‌های ارتباطی صفر و یک جست‌وجو شد که پاسخ خوبی داد. شبکه‌های تکنولوژی، نقشه‌های سنتی توسعه را دگرگون کرده‌اند، افق‌های دید مردم را گسترش داده‌اند و برای آنان این توانایی را پدید آورده‌اند که در طول یک دهه پیشرفت‌هایی را که گذشته، نسل‌هایی پیاپی در راه حصول آن تلاش می‌کردند به تحقق برسانند. اما در این بین مشکلی رخ برتافت که تضاد‌ها و تعار ض‌هایی را آشکار نمود که جنبه‌های منفی خود را در بدنه جوامعی نشان داد که به طرق مختلف در دستیابی به اطلاعات و ابزار‌های ارتباطی با چالش مواجه بودند. مسئله بسیار ساده بود، شهروندی در یکی از کشور‌های آفریقایی و یا آسیایی همان قدر شانس استفاده از ابزار‌های تکنولوژیکی را نداشت که یک شهروند در آمریکا، بین آنها فاصله‌ای بود، یک شکاف که این دو نفر را در مقابل هم قرار می‌داد، شکافی از جنس دیجیتال.
امپریالیسم مجازی
شکاف دیجیتالی
DIGITAL DIVIDE به معنای وجود نابرابری در دسترسی و استفاده از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی (ICT) بین کشورهای توسعه‌یافته و عقب‌مانده است. این بحث که از سال 1950 در جلسات سازمان ملل و یونسکو به عنوان مهم‌ترین دغدغه عصر حاضر مطرح شد، به بررسی وضعیت دسترسی کشور‌های مختلف به اطلاعات و ابزار‌های ارتباطی پرداخت.
تقریبا از همان زمان بود که مشکل جدیدی در برابر مسیر رو به جلو کشور‌ها به سمت جامعه اطلاعاتی رخ نمود و «شکاف دیجیتالی» نامی بود که بر آن نهاده شد. در یک سوی شکاف کشورهایی بودند غنی از بزار‌های ارتباطی و تکنولوژیکی که به آنها اصطلاحا کشور‌های شمال گفته می‌شد و در این سوی شکاف کشورهایی بودند که که حداقل دسترسی به اطلاعات و ابزار‌های ارتباطی را داشتند که ناچارا به کشور‌های جنوب معروف شدند.
با تحقیقات گرو‌های کارشناسی متشکل از خبره‌ترین دانشمندان و کارشناسان حوزه اطلاعات و ارتباطات در یونسکو و سازمان ملل معلوم شد که رفته رفته فاصله‌ای در بین کشور‌های شمال و جنوب در حال پیدایش است که تاثیرات به سزایی را در بطن اقتصاد، سیاست، فرهنگ، بهداشت آنها گذاشته است.
این تحقیقات نشان داد که دستیابی به اطلاعات و ابزار‌های ارتباطی در این دو طیف از روند منطقی تبعیت نمی‌کند و این باعث به وجود آمدن یک نوع بی‌عدالتی و نابرابری در دستیابی به زندگی بهتر در سایه اطلاعات شده است. کشور‌های شمالی کشور‌هایی بودند که عموما از زیر‌بنای اقصادی قدرتمند برخوردار بودند و پروسه صنعتی شدن را با موفقیت پشت سر گذاشته بودند، کشور‌هایی چون آمریکا، آلمان، ایتالیا، فرانسه، اما در مقابل کشور‌های جنوب کشورهایی بودند که در نه تنها در حوزه اقتصاد که در گستره سیاست و فرهنگ نیز با چالش‌های عدیده دست به گریبان بودند، کشور‌های آفریقایی و بسیاری از کشور‌های آسیایی در این دایره قرار می‌گرفتند.
به همین جهت یونسکو به تدوین استاندارد‌هایی دست زد که طبق آن کشور‌ها می‌توانستند رتبه قبولی در دسترسی افراد به ابزار‌های ارتباطی را کسب کنند. این معیار‌ها که در دهه
۱۹۶۰، از سوی یونسکو به عنوان معیارهایی در باره استانداردهای توسعه یافتگی وسایل ارتباط جمعی معرفی شد شامل حداقل ۱۰ روزنامه روزانه، ۵ گیرنده رادیو، ۲ صندلی سینما و ۲ گیرنده تلویزیون برای هر ۱۰۰ نفر جمعیت یک کشور بود که تاکنون این حداقل‌ها جز در مورد رادیو و در برخی از کشورهای در حال توسعه در مورد تلویزیون، در باره مطبوعات و سینما تحقق نیافته است.
با ورود اینترنت و نیز نفوذ آن در عمق لایه‌های جامعه اطلاعاتی و همینطور استفاده زیر‌ساختی و زیر‌بنایی از شبکه به عنوان اساس جامعه اطلاعاتی دسترسی به این ابزار و به تبع آن تلفن مورد توجه بیشتری قرار گرفت. این شد که از دهه
۱۹۸۰، به حداقل ضریب نفوذ تلفن برای هر ۱۰۰ نفر جمعیت نیز توجه خاصی معطوف شد و با در نظر گرفتن آن که اکثر کشورهای آسیایی و آفریقایی و آمریکای لاتین در این زمان، حتی از داشتن یک دستگاه تلفن برای هر ۱۰۰ نفر جمعیت هم برخوردار نبودند، به دستیابی به ضریب های ۱ دستگاه، ۵ دستگاه و ۱۰ دستگاه برای هر ۱۰۰ نفر جمعیت، به نسبت وسعت عقب‌ماندگی‌های آنها توجه شد و هنوز هم گفته می‌شود که تعداد تلفن‌های توکیو یا نیویورک از تمام تلفن‌های کشورهای آفریقایی جنوب صحرا بیشتر است.
این آمار نشان می‌دهد که از هر دو نفر آمریکایی، یک نفر به شبکه اینترنت متصل است، حال آنکه از هر
۲۵۰ نفر آفریقایی، تنها یک نفر به شبکه متصل می‌باشد. برخی صاحبنظران معتقدند که تعداد کاربران اینترنتی در هر جامعه‌ای، معرف وضعیت فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی در آن کشور است. برای مثال در آفریقا، تنها یک میلیون کاربر اینترنتی وجود دارد که این رقم در انگلیس، بالاتر از ۱۰ میلیون نفر است.
چرا که در آمریکا هر کارمند می‌تواند با پرداخت یک ماه حقوق خود یک کامپیوتر خریداری نماید و به اینترنت اتصال پیدا کند. اما در بنگلادش، یک کارمند باید حقوق
۸ سال را پس‌انداز کند تا از کامپیوتر و اتصال به اینترنت برخوردار گردد. وضعیت در قاره آسیا نیز امید‌وار کننده نیست. آسیا با بیش از ۳ میلیارد جمعیت که بیش از نصف جمعیت جهان است از ۶۰۰ میلیون کاربران اینترنت در جهان، تنها ۱۵۰ میلیون کاربر اینترنتی دارد.
اما واقعیت این است که ایجاد شکاف دیجیتالی بین کشورهای غنی و فقیر به نبود حداقل امکانات زیربنایی مثل سطح پایین سواد و آموزش و درآمد سرانه و ساختار فرهنگی- اجتماعی در کشورهای عقب ‌مانده و کمتر توسعه یافته، بر می‌گردد.
در گزارش سال 2002 «اتحادیه بین‌المللی ارتباطات راه دور » با عنوان «حلقه گمشده جدید، شکاف دیجیتال» پس از ابراز خشنودی درباره توسعه قابل ملاحظه گسترش خطوط تلفن در جهان، و معرفی آن به منزله یک تحول خوب، از وضع نامطلوب تکنولوژی‌های نوین ارتباطات و اطلاعات در کشور‌های در حال توسعه ابراز نگرانی شده و ضرورت ترمیم شکاف عمیق موجود بین کشور‌های ثروتمند دارای تکنولوژی و کشور‌های فقیر در زمینه تکنولوژی مورد تاکید قرار گرفته است.
در این گزارش چنین بیان شد که در حالی که آثار شکاف بین کشور‌های پیشرفته و کشور‌های توسعه یافته در مورد ارتباطات دور در دهه 1980 همچنان احساس می‌شود، اکنون این خطر وجود دارد که شکاف جدید مربوط به تکنولوژی‌های اطلاعات و ارتباطات موانع تازه‌ای در راه توسعه کشور‌ها پدید آورد. در این گزارش همچنین آمده است که: «دو روند مهم بازار، که مشخه‌های دهه 1990 به شمار می‌روند، رشد ارتباطات سیار و توسعه اینترنت هستند. به طوری که 85 درصد جمعیت دنیا 35 درصد استفاده‌کنندگان تلفن سیار را در میان خود دارند، اما فقط 25 درصد کاربران اینترنت را در بر می‌گیرند.»
با این تفاسیر اگر در نظر داشته باشیم که اطلاعات قدرت است، به خوبی در خواهیم یافت که اینترنت بیش از ابزار‌های دیگر از توانایی با‌لقوه برای کمک به کشور‌های در حال توسعه برای رسیدن بدل شدن به جامعه اطلاعاتی برخوردار است، با توجه به اینکه آموزش الکترونیکی و بهداشت الکترونیکی دو متغیر اصلی و مهم در توسعه هر کشوری به شمار می‌روند، به سادگی می‌توان دریافت که نقش اینترنت در این بین کجاست؟
آثار این شکاف
کشاورزان‌ مزرعه‌ای‌ به‌ مدیر اکوادوری‌ تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات در این کشور اطلاع‌ دادند که‌ یک‌ آفت‌ خاص‌ موجب‌ نابودی‌ محصول‌ سیب‌زمینی‌ آنها شده‌ است. آنها از وی‌ درخواست‌ کمک‌ کردند و حتی‌ جهت‌ دریافت‌ کمک‌ از وزارت‌ کشاورزی‌ به‌ سمت‌ شهر کیتو (پایتخت‌ اکوادور) رهسپار شدند.
اما هیچگونه‌ جواب‌ مساعدی‌ دریافت‌ نکردند. مدیر این‌ پروژه‌ یک‌ پیغام‌ اینترنتی‌ در خصوص‌ مشکل‌ پیش‌ آمده‌ به‌همراه‌ چندین‌ پیشنهاد راهبردی‌ که‌ کشاورزان‌ بتوانند با استفاده‌ از آن‌ آفت‌ مذکور را در عرض‌ یک‌ روز نابود سازند، از طریق‌ شبکه‌ اینترنت‌ برایشان‌ ارسال‌ کرد. کشاورزان‌ توانایی‌ آن‌ را داشتند که‌ یکی‌ از پیشنهادات‌ فوق‌ را عملی‌ سازند.
بدین‌ ترتیب، راهبرد یادشده‌ معیشت‌ و محصول‌ آنان‌ را از خطر نابودی‌ رهانید. وقتی‌ که‌ از‌ تکنولوژی‌ به‌ نحو معقولی‌ بهره‌برداری‌ شود، می‌توان‌ به‌ نتایج‌ امیدوارکننده‌ای‌ دست‌ یافت. تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ فرصت‌های‌ فراوانی‌ را برای‌ محدود ساختن‌ نابرابری‌های‌ اقتصادی‌ و اجتماعی‌ و نیز حمایت‌ از ایجاد ثروت‌های‌ منطقه‌ای‌ فراهم‌ می‌آورد.
استفاده‌ از شبکه‌ جهانی‌ اینترنت‌ سبب‌ می‌شود اطلاعات‌ و ارتباطات‌ لازم‌ با دیگر جوامع‌ بشری‌ و مردم‌ دنیا برقرار گردد. شما با تمام دنیا در ارتباط هستید، از آخرین اخبار و اطلاعات مطلع هستید، این یعنی اینکه اگر مردم کنیا از ابزارهای ارتباطی و دیجیتالی به اندازه لازم برخوردار بودند چندین ماه پس از واقعه 11 سپتامبر2001، از وقوع آن اطلاع نمی‌یافتند.
شبکه اینترنت‌ به‌ نوبه‌ خود ابزار قدرتمندی‌ است‌ که‌ با استفاده‌ از آن، می‌توان‌ در برابر بسیاری‌ از بحران‌ها مقاومت‌ کرد. شیوه‌ اقتصاد جهانی‌ به‌گونه‌ای‌ دگرگون‌ شده‌ که‌ باعث‌ ایجاد فرصت‌های‌ جدیدی‌ برای‌ تولید ثروت‌ گردیده‌ است. اما برای‌ بهره‌برداری‌ از فرصت‌های‌ مذکور، چاره‌ای‌ جز استفاده‌ از شبکه‌ جهانی‌ اینترنت‌ وجود ندارد. لازم نیست گفته شود که شیوه تولید و روش‌های تجارت در تار‌و‌پود شبکه جهانی دگردیسی پیدا کرده‌اند و شکل جدیدی به خود گرفته‌اند.
دسترسی میلیون‌ها نفر از ساکنان‌ کشورها‌ به‌ اینترنت، می‌تواند به ‌طرق‌ مختلف‌ موجب‌ بهبود زندگی‌ آنان‌ گردد. به این بیاندیشید که چگونه‌ تکنولوژی‌ موجب‌ دگرگونی‌ روش‌های‌ یادگیری‌ کودکان در مدارس و دانشجویان در دانشگاه‌ها شده است. متحیر کننده است وقتی می‌بینیم یک‌ برنامه‌ آموزش‌ ریاضی‌ طراحی‌ شده‌ در ایالات‌ متحده‌ از طریق‌ اینترنت‌ برای‌ مدرسه‌ای‌ در مناطق‌ روستایی‌ کشور زیمبابوه‌ ارسال‌ می‌شود.
دسترسی‌ واقعی‌ به‌ اینترنت‌ این‌ امکان‌ را برای‌ مردم‌ فراهم‌ می‌آورد که‌ با استفاده‌ از تکنولوژی‌ به ‌نحو موثری‌ سطح‌ زندگی‌ خویش‌ را ارتقاء دهند. واقعیت این است که شکاف موجود بین طبقاتی که در فضای مجازی هستند و آنها که در این فضا نیستند بیشتر از حد تصور است. در حالی که تعدادی از کشور در حال گذراندن دوره رسانه‌هایی چون روزنامه و تلویزیون هستند عده‌ای دیگر در حال سر و سامان دادن به زیر‌ساخت‌های مخابراتی و شبکه‌ای خود هستند. در حالی که بسیاری در کشور‌های پیشرفته در حال راه‌اندازی سرویس‌های جدید اینترنت هستند هنوز بسیاری نیز در آنسوی مرز‌های کشور‌های در حال توسعه صدای بوق آزاد تلفن را نشنیده‌اند.
البته سازمان یونسکو همراه با سازمان ملل و با مساعدت بسیاری از گروه‌های غیردولتی در تلاشند که به نحوی دولبه این شکاف را به هم بدوزند و به همین دلیل برخی از اقدامات را انجام داده‌اند که در ادامه این مقاله و در بررسی راه‌کار‌های موجود به آنها نیز خواهیم پرداخت.
 

 منبع:ایتنا

 

نقش ictدر صنعت گردشگری

مقدمه

 

گردشگری ، امروزه به عنوان یکی از صنایع بسیار مهم در توسعه فرهنگ ها و ارتباطات ملل ، نقش ممتازی  در استقرار صلح و آرامش در جهان ایفا کرده است. بیش از 620  میلیارد دلار ، گردش مالی سالیانه توریسم در جهان است که سهم کشور ایران ، به یک دهم  درصد هم نمی رسد . گردشگری در هزاره سوم را ارزنده ترین صنعت پول ساز در جهان می دانند که دولت مردان کشور باید با یک عزم ملی در این راه بیش تر تلاش کنند. این تلاش می تواند جذب توریست ، معرفی کشور در سطرح جهانی و ارتقای رشد ناخالص ملی  را به همراه داشته باشد. درآمدی که ما میتوانیم از طریق آی تی برای جذب گردشگر داشته باشیم ، قابل مقایسه با درآمد نفت نخواهدبود. فرقی که درآمد گردشگری با درآمد نفت دارد این سایت که در درآمد نفت ، ما سرمایه های ملی خود را با دلار عوض می کنیم ، اما در درآمد گردشگری ، هیچ چیز پر ارزش نمی دهیم و در عوض ، سرمایه جذب می کنیم. ارزش استراتزیکی که گردشگری برای ساختار ژئو استراتژیک ایران می تواند به ارمغان بیاورد ، قابل مقایسه با هیچ صنعت و فناوری نیست . فقط باید زیر ساخت های لازم را فراهم کرد

بر همگان آشکار است که هیچ صنعتی به اندازه صنعت گردشگری ، در کشوری با اقلیم ایران ، ارزنده ، اثر بخش و با حداکثر بازدهی اقتصادی و فرهنگی همراه نیست . کشور ایران با تمدن کهن و طبیعت چهار فصل ، با در اختیار داشتن صدها مولفه گردشگری ، یکی از بی نظیر ترین کشورهای جهان در حوزه گردشگری به شمار می آید. ایران را باید یکی از پر ظرفیت ترین کشورهای جهان در زمینه جذب گردشگر دانست و اما بر اساس آمارها ، با وجود آن که کشوری مثل امارات ، که یک صدم توانمندی تاریخی و فرهنگی ایران را ندارد ، توانسته است بیش از 10 میلیون گردشگر در سال جذب کند که این وضعیت برای مالزی در جنوب شرق آسیا نیز چنین است.با این حال کشور ایران با وجود داشتن این همه پتانسیل سالانه تنها دو میلیون گردشگر را جذب میکند.

فناوری اطلاعات و ارتباطات که امروزه شهره آفاق و انفس شده است و در نزد متخصصان علوم و فنون گوناگون ، از جایگاه رفیعی برخوردار است ، در واقع تکنولوژی جدید و نوظهوری است که بشر در قرن جدید ، قصد دارد تا با استفاده از ان ، یک جهش سیگنالی و بزرگی را در عرصه علوم مختلف ، به انجام برساند. فناوری اطلاعات و ارتباطات ، در همه رشته های علمی جایخود را باز کرده است . در پزشکی ، صنایع گوناگون ، علوم انسانی و حتی علوم پایه ، یک محور غیر قابل اجتناب است . خوشبختانه ، ارزش و اهمیتی که فناوری اطلاعات و ارتباطی روز برای توسعه زیر ساخت های گردشگری در دنیا ایجاد کرده است ، بسیار جالب و قابل تامل است.(www.ict-tourism.com)

 

در دنیای امروز که از آن به عصر ارتباطات و اطلاعات یاد می‌شود، هیچ صنعتی بدون بهره‌برداری از فن‌آوریهای مدرن ICT و همسو شدن با تحولات دیجیتال، نمی‌تواند راه پویایی و توسعه در اقتصاد پر رقابت جهانی و حتی محلی را بپیماید و صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نیست.
همین امروز هم در عرصه‌ی توریسم جهانی،
ICT بعنوان رکن اساسی، نقش تعیین کننده‌ای در رقابت‌های ملی و فرا ملی کشورها ایفا می‌کند و کیفیت و میزان بهره‌برداری از کاربردهای آن تا حد قابل توجهی در برندگی‌های رقابتی تاثیرگذار بوده و هر روز نقش این فن‌آوریها با سرعت غیر قابل باوری در حال تعمیم و گسترش است. به استدلال آمارهای منتشر شده توسط سازمان جهانی توریسم (WTO) در آینده‌ای بسیار نزدیک، کشورهای فاقد زیرساختهای مناسب ICT، عملا از چرخه رقابتهای جهانی و منطقه‌ای گردشگری حذف خواهندشد.

در چنین شرایطی، دردآور اینکه صنعت توریسم در یکی از ده کشور پر چاذبه جهان، فارغ از این واقعیات و فاقد کمترین امکانات و زیر ساختها در این زمینه است و دردآورتر آنکه حتی استراتژی و برنامه مدون و مشخصی در آینده برای پر کردن شکاف موجود، پیوستن به عرصه‌ی توریسم الکترونیک جهانی و تعمیم کاربردهای فن‌آوریها در زیرساختهای خود ندارد.

به این ترتیب، حتی اگر تمامی موانع و مشکلات کنونی صنعت توریسم ایران در همه‌ی عرصه‌ها

مرتفع شود، بدون زیرساختهای مناسب از فن‌آْوریهای ICT و جاری و همه گیر شدن کاربردهای آن در تمامی بخشهای صنعت، امیدی به برندگی رقابتی و کسب سهم فراخور از اقتصاد توریسم جهانی و حتی منطقه‌ای در آینده نخواهد بود.ترکیه ، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و ...استراتژیهای توریسم الکترونیک خود را تدوین و دیری است که به مرحله‌ی اجرا گذاشته‌اند و همگی تا سال 2010 به نظام مدرن توریسم جهانی خواهند پیوست، و هم اکنون نیز با درک درست از شرایط جهانی و با سرمایه گزاریهای کلان درحال بهره‌برداری و توسعه‌ی سریع فن‌آوریها در ساختار گردشگری خود هستند و در این عرصه حتی افغانستان نیز استراتژیهای خود را با کمک WTO و شرکتهای بزرگ و سرشناس ICT آمریکا و انگلستان طراحی و آماده اجرا نموده است !)خلیلی،1384)

 

تاریخچه کاربرد  فناوری اطلاعات در صنعت گردشگری

 

از زمانی که حمل و نقل هوایی گسترش یافت فناوری های نوین ارتباطی نیز شکل گرفتند.سابقه فعالیت بازارهای الکترونیکه به دهه 1960 بر می گردد.زمانی که شرکت های هواپیمایی آمریکایی سیستم های نگهداری جا را با هدف اعمال کنترل های ترافیکی مرتبط با مسافران مورد استفاده قرار دارندبدین ترتیب سیستم های کامپیوتری برای ذخیره جا در صنعت هواپیمایی سبب تحولات گسترده و تعیین کننده در عرصه فعالیت های گردشگری شد.

در ایران نیز با پیشرفت صنعت هواپیمایی و با تاسیس هواپیمایی ملی ایران(هما) تاثیر فناوری های نوین در صنعت گردشگری نمود پیدا کرد.(شفیع زاده،1385،ص14(

 

گردشگری مجازی

 

گردشگری مجازی (e-tourism) مقوله جالبی است که حداکثر دو دهه از پدید آمدن آن نمی گذرد. گردشگری مجازی ، حضور در سرزمین دیجیتالی وب ، و مشاهده داده های صوتی ، متنی و تصویری از دنیای فیزیکی پیرامون ما است .  دور دنیا که در نوشته ژول ورن ، نویسیده شهیر فرانسوی ، در هشتاد روز امکان پذیر شد ، امروز با ابر متن های اینترنتی ، با یک کلیک امکان پذیر است. دور دنیا با یک کلیک  ، آرزویی بود که امروزه از مرحله آرزو به حقیقتی غیر قابل انکار مبدل شده است . بااستفاده از سایت های کاخ موزه ها ،

اماکن باستانی جهان می توان به دنیایی اطلاعات متنی و تصویری از نمادهای تاریخ باستان دست یافت. برخی از پایگاه های دولتی در اینترنت ، امروزه سیستم های دوربین شهری خود را به سرزمین دیجیتال نیز پیوندداده اند. بااین دوربین ها می توانید شهرهای مختلف را به صورت زنده مشاهده کرده و حتی از ان ها عکس یادگاری بگیریدخیلی از علاقمندان به بازدید از موزه های بزرگ جهان ، از هرمیتاژ مسکو تا لوور پاریس ، از تارنماهای اینترنتی ان ها برای مشاهده اطلاعات استفاده می کنند. حتی ، رزرو بلیط هواپیما ، هتل ، مسابقات بین المللی ورزشی و جشنواره های فرهنگی هنری جهانی ، امروز با رفتارهای سازمانی الکترونیکی همراه شده است . میلیون ها کاربر از سراسر جهان ، به دنبال برگزاری تابستانی مسابقات جام جهان در شهرهای آلمان ، امروزه از سایت های دولتی و غیر دولتی گردشگری این کشور استفاده می کنند.  این مسئله ، نقش قابل توجهی در آشنایی با فرهنگ و دانش و پتانسیل تجاری و سیاسی و علمی دولت فدرال آلمان داشته است . وقتی کانال ARD DAS ERSTE آلمان ، پخش مستقیم مراسم قرعه کشی جام جهانی 2006 آلمان را چند ماه پیش پخش نمود ، بیش از 2 میلیارد بیننده از سراسر جهان و صدها میلیون کاربر اینترنت ، این مراسم را نظاره گر بودند. این مسئله ای بود که تاثیر زیادی بر روی ارتقای سطح حداکثری علاقمندی برای سفر به کشور آلمان ایجاد نمود. به هر حال ، با ارتقای سیستم های اطلاع رسانی و ارتباطی دولتی در اینترنت و گسترش دولت الکترونیک (E-GOVERNMENT) بر روی سرزمین دیجیتال ، می توان به توسعه توریسم اینترنتی و استفاده از میلیون ها دلار فواید آن امیدوار بود.

فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) یکی از عناصر اساسی محیط بیرونی در صنعت گردشگری است که توسعه آن در سال‌های اخیر باعث نوآوری‌هایی در این صنعت شده است.واژه گردشگری الکترونیکی  (ETourism) به معنای کاربرد کسب و کار الکترونیکی(EBusiness)  در مسافرت و گردشگری است و 3 مجموعه متمایز مدیریت کسب و کار،  نظام‌های اطلاعاتی و مدیریت و گردشگری را شامل می‌شود.

کاربرد ICT در گردشگری را می‌توان به سه حوزه شبکه‌های داخلی  (Internet)، شبکه‌های خارجی(Extranet) و اینترنت تفکیک کرد. کاربرد ICT در شبکه‌های داخلی صنایع گردشگری موجب افزایش کارایی و اثر بخشی می‌شود و در بخش‌های مختلف شرکت‌ها بکار می‌رود. از سوی دیگر،  کاربرد ICT در شبکه‌های داخلی و اینترنت موجب همبستگی قوی بین فعالیت‌های متفاوت واحدهای فعال در گردشگری شده است،  به گونه‌ای که کاربرد ابزارهای ICT به شکل CRS )نظام ذخیره جا)، GDS )نظام توزیع جهانی) و DMS(مدیریت مقصد) در صنایع حمل و نقل هوایی و هتل‌ها و خدمات مسافرتی از توسعه فراوانی برخوردار است.

 ابزار ICT منجر به تغییر روند گردشگری و ایجاد سازوکارهای جدید راهبردی و مدیریتی در این صنعت شده است.از جمله مهمترین استفاده‌های ICT در شرکت‌ها،  تقویت یکپارچگی افقی و عمودی و کاهش عدم صرفه‌های مقیاس در شرکت‌های کوچک و متوسط گردشگری(SMTE) بوده است. (www.ict_tourism.com)

وب سایت:ابزار کارآمد در توسعه گردشگری مجازی

یکی از عالی ترین زمینه های اطلاع رسانی توان گردشگری یک کشور ،استفاده از تارنماهای اینترنتی است. وب سایتها به دلیل ارزش اطلاع رسانی زیادی که در سرزمین دیجیتالی  اینترنت با یک میلیارد کاربر با سواد دارند،فرصت خوبی برای معرفی چند زبانه و چند رسانه ای قابلیتهای گردشگری یک کشور است. در بین سایتهای اطلاع رسانی مربوط به گردشگری یک کشور در وب ،سایتهای رسمی از اهمیت زیادی بر خوردارند.سایتهای رسمی ،سخنگو های دیجیتالی یک کشور در اینترنت هستند و هر چه این پایگاهها قویتر ،بروزتر و چند زبانه باشند،مخاطب پذیری آنها افزایش می یابد.

پایگاههای اینترنتی دارای ماهیتی پویا هستندو امکان تغییر و جابجایی تصاویر و متون را بدون ایجاد هزینه جدید ممکن می سازند.همچنین افزایش شمار کاربران اینترنت و ظرفیت و قدرت بالای پایگاههای اینترنتی برای تاثیر گذاری بر جوامع موجب افزایش بازاریابی در صنعت گردشگری می شود.اما متاسفانه اکثر پایگاههای اینترنتی ما به شکل  ضعیفی طراحی میشوند و با سرعت پایینی قابل رویت هستند.همچنین پایگاهای اینترنتی اکثر هتلها صرفا نقش بروشور مجازی دارند و فاقد امکانات و ابزارهای مناسب برای ذخیره مستقیم جا هستند.و باید این نکته را به یاد داشت که بهترین پایگاههای اینترنتی نیز در صورتی که به خوبی و با اتکا به اطلاعات روز آمد مدیریت نشوند موجب بروز آثار منفی شده و سطح کیفی خدمات را کاهش می دهد.(شفیع زاده،1385،ص14)

اینترنت راهنمای آن لاین خوبی برای گردشگری است.گردشگری اینترنتی علاوه بر اینکه امتیا زاتی مثل اطلاع رسانی ظرفیتهای گردشگری در اختیار کاربران قرار می دهد،امکانات اجرایی خوبی نظیر رزرواسیون اینترنتی هتلها و مراکز اقامتی و رزرو بلیط هواپیما و قطار را فراهم می کند.بدین ترتیب این امکان به مشتریان داده می شود تا با حذف واسطه به طور مستقیم نسبت به تهیه بلیط خود افدام نمایند.در نتیجه برجستگی نقش واسطه ای آزانس های مسافرتی در سیستمهای سنتی توزیع تغییر می کند.همچنین مشتریان میتوانند از قیمت های ارزانتری بهره مند شوند و با قیمت های مناسب تری اقدام به ذخیره مناسب جا کنند. البته در این اثنا ، نباید به وجود زیر ساخت های تجارت الکترونیک (e-commerce) برای تسهیل روند پرداخت اعتباری هزینه ها و هم چنین ، پلیس مجازی برای امنیت تبادل اطلاعات در گردشگری مجازی ، غافل بود.

در گذشته حفظ گویش از طریق نوشته‌ها انجام می‌شد اما اکنون می‌توان از طریق ضبط دیجیتالی آن را انجام داد، امروزه شیوه‌های دیجیتالی ‌کردن گویش‌ها به ما امکان می‌دهد که به‌مدت زیادی بتوانیم گویش‌ها را حفظ کنیم. بر این اساس، آی‌تی در میراث فرهنگی می‌تواند به تحلیل یافته‌های هویت فرهنگی و تاریخی که به‌دست آمده کمک کند، به این ترتیب می‌توان تحلیل نتایج را در حجم زیادی از اطلاعات انجام داد و همچنین فرصت خوبی برای افرادی که به اینترنت دسترسی دارند فراهم کرد تا معرفی یافته‌ها در خصوص میراث فرهنگی به‌راحتی امکان‌پذیر باشد

. بحث e-tourism یکی از مهم‌ترین مباحث کنونی صنعت گردشگری در جهان است، خدماتی که در این بخش ارایه می‌شود شامل تورهای مجازی، پرداخت الکترونیکی و تشخیص مقصد است . با ورود فناوری اطلاعات در بخش میراث فرهنگی "میراث دیجیتالی" مطرح شده است که اکنون جامعه جهانی از جمله یونسکو، میراث دیجیتالی (E-heritage) را به‌عنوان بخشی از حافظه جهانی تلقی کرده تا بتوانیم تمامی مستندات گذشته از قبیل شنیداری، دیداری و نوشتاری را به فضای دیجیتال منتقل کنیم.(www.ict_tourism.com)

گذشته از نقش سایتهای اینترنتی در معرفی جاذبه های گردشگری و جذب مسافر و بازاریابی همچنین رزرو هتل و تهیه بلیط نقشict در درون سازمانهای گردشگری را نیز می توان بررسی کرد.

شبکه های  LANویا شبکه های اینترنت سطح وسیعی از اطلاعات را در درون شرکتها و سازمانها در دسترس کاربران قرار می دهند.همچنین استفاده از سیستم GDSSموجب کاهش بروکراسی و سرعت بخشیدن به فراید تصمیم گیری می شود.در این میان سیستم ذخیره جا را باید در ردیف مهمترین تحولاتی قرار داد که موجب افزایش کارایی و تحرک و تحویل به موقع خدمت می شود.استفاده ازاین سیستم در آژانسهای مسافرتی و شرکتهای حمل و نقل هوایی سبب اصلاح و بهبود در سیستمهای ارائه خدمات به مشتریان می شود.سیستم کامپیوتری ذخیره جا از قدرتمندترین تکنولوژیهای تاثیر گذار بر سیستم توزیع در زمینه مسافرتی است.

برخی از کارشناسان معتقدند که ایجاد ارتباط میان PMCهتل(سیستمهای پیشرفته و مدیریت)با سیستم توزیع جهانی شرکتهای هواپیمایی(GDS)از اقدامات مهمی در این راستاست که تاکنون عملی نشده است.

صدور ویزای الکترونیکی نیز یکی از راههای توسعه گردشگری است که در زمانی کوتاهتر و با هزینه ای بسیار پایینتر امکان صدور ویزا را میسر میکند.(http://isna.ir)

دیدگاه دوم

در مقابل دیدگاه اول که فناوری اطلاعات را حرکتی همسو و تسهیل بخش در توسعه تجارت الکترونیکی و صنعت گردشگری می دانندو انجام اقداماتی مانند ذخیره جا و خرید خدمات مستقیم از طریق اینترنت را مورد توصیه و سفارش قرار می دهند عده ای معتقد هستند که دریافت خدمات از آژانسهای مسافرتی می تواند مطمئنتر از ذخیره جا با اتکا به اینترنت باشد.مثلا در خصوص مشکلاتی که ممکن است در سالنهای ترانزیت یا در قسمتهای کنترل گذرنامه به وجود آید نیاز به مشاور حقیقی و نه مجازی محسوس است.

غالبا مسافرانی که با هماهنگی آژانسهای مسافرتی اقدام به مسافرت می کنند از اعتماد به نفس بیشتری برخوردارندودر مواجهه احتمالی با مشکلات ،خود را در وضعیت بهتری می یابند.شاید این موضوع به دلیل ابعاد روانی تاشی از مراجعه و خرید مستقیم خدمات از یک آژانس مسافرتی است .در حالیکه خرید خدمات در اینترنت دارای ابعاد و اشکال مجازی است.

راهکارها و جمعبندی

گردشگری مجازی ، واقعیتی غیر قابل انکار است . وقتی ما به شهروند الکترونیک (e-citizen) ، دولت الکترونیک (e-government) ، تجارت الکترونیک (e-commerce) ، بانکداری الکترونیک (e-banking) ، آموزش الکترونیک (e-learning) در قالب جامعه اطلاعاتی (information society) معتقدیم ، باید زمینه های گردشگری مجازی (e-tourism) را نیز فراهم کنیم. گردشگری مجازی ، دور دنیا با یک کلیک فقط نیست ! گردشگری مجازی ، ابزاری است که توسط آن ، یک گردشگر بتواند در کم ترین زمان ، با کم ترین امکانات ف با کم ترین هزینه ، و با کم ترین دانش ، ظرفیت های گردشگری یک کشور را شناسایی و با یک برنامه هدفمند و طرح هدایت گر ، از سوی دولت و آژانس ها و مراکز مربوطه ، به مکانی خاص مسافرت کند.

پیشنهاداتی که در پایان برای کاهش چالش های گردشگری مجازی در کشور می توان ارائه کرد به این شرح است :

-      ایجاد طرح جامع آی تی در گردشگری ایران

-      فراهم کردن مرکز مدیریت سایت های گردشگری رسمی ایران در وب

-      تبلیغ سایت ها و مراکز اطلاع رسانی دیجیتالی ایراندر حوزه گردشگری در 1000 سایت دولتی ایران

-      تبلیغ و معرفی پایگاه های دیجیتالی گردشگری ایران (مثل سایت موزه ها و غیره) در رسانه ملی

-      ایجاد دوره های آی تی در گردشگری توسط سازمان ایرانگردی

-      اختصاص بودجه ای خاص از صندوق ذخیره ارزی کشور برای گسترش گردشگری در راستای آی تی مداری

-      ایجاد دوره های آموزشی در سطح لیسانس و فوق لیسانس در موسسات و مراکز آموزش عالی کشور

-      تعریف و اعطای نشان وِیژه گردشگری مجازی به مراکز فعال و موثر کشور در این حوزه

-      ایجاد شورا یا مرکز گردشگری مجازی در سازمان ایرانگردی ایران

-   اختصاص رایانه مناسب به مراکزی که در امر گردشگری ایران به طور مستقیم یا غیر مستقیم برای آی تی مدار شدن ، موثر هستند

یکی از اساسی ترین نیازهای صنعت گردشگری موجود در کشورمان در برخورد با چالشهای تکنولوژیکی ورود و فعال کردن نظامهای بهتر توزیع جهانی(S.D.G)با ورود وپیاده سازی استاندارد های جدید مدیریت روال گردش اطلاعات در نظامهای هتلداری و گردشگری است.

همچنین سرمایه گذاری در جهت تولید و پیاده سازی پورتالهای تخصصی ودینامیک روی اینترنت ،پیاده سازی نظامهای MISدر ساختار مدیریت داخلی و استفاده از نرم افزارهای مبتنی بر تحلیلهای حرفه ای و استانداردهای جدید و مدرن جهانی در ساختار داخلی صنعت هتلداری و شرکتها و موسسات از دیگر اقدامات موثر برای توسعه صنعت گردشگری کشور خواهد بود.

طراحی و مدیریت تور و استفاده از روشهای مدرن ارتباطی و اطلاعاتی بر اساس نظامهای گردش اطلاعات و عملیات زنجیره ای در صنعت هتلداری ،زمینه سازی ورود وتعمیم کاربری تجهیزات مدرن سخت افزاری و الکترونیکی به ویژه در صنعت هتلداری نیز تاثیر بسزایی در این زمینه دارند.(افروغ،1385،ص14(

 

مدیریت الکترونیکی

مدیریت الکترونیکی :
بازار یابی برای محصولات وخدمات به وسیله جهان ارتباطات اینترنتی اساساً دگرگون شده است . بسیاری از عملکردهای اجرائی به تجربیات کسب وکار الکترونیکی برای رقابت یا ایجاد فضائی جدید روی آورده اندو بسیاری از شرکتها در صورت تغییر ندادن زیر ساختهایشان با مشکلات جدی روبه رو می شوند. در این رقابت شدید یکی از
عوامل موفقیت بازنگری است، که یکی از جنبه های مدیریت الکترونیکی است

emanag 

مدیریت الکترونیکی شامل مراحلی جهت بالا بردن سطح امنیت و اطمینان درتجارت ،بخش فناوری اطلاعات ،تواناییهای بخش خدمات ، امنیت واجرا است که کسب وکار الکترونیکی برای موفقیت به آنها نیاز دارد.  اینها مواردی است که در صورت نادیده گرفتن آنها در مدیریت الکترونیکی باعث شکست های سنگین می گردد. این نظریه در تجزیه وتحلیل های صنایع سنگین منعکس شده است مانند گروه harwitz (کسب وکار الکترونیک بدون مدیریت صحیح مسلما شکست خواهد خورد .)علاوه بر این، گروه gartner نیز بر این عقیده است که  ((هجوم واستقبال بیش از حد اخیر جهت اجرای برنامه های کسب و کار الکترونیکی باعث بروز صدماتی در زیر ساختار شرکتها می گردد که کمبود برنامه ریزی و نقشه صحیح نیز باعث شکستهای بیشتری میشود.)) در این بحث به چالشهای مدیریت کسب وکار الکترونیکی پرداخته می شود که سازمان شما باید به آنها بپردازد وبرایشان برنامه ریزی کند . بدین ترتیب با مدیریت الکترونیک شما می توانید به مقدار قابل توجهی سطح موفقیت شرکتتان را افزایش دهید.  

چرا مدیریت الکترونیکی؟
دلیل اصلی گرایش به مدیریت الکترونیکی افزایش سطح درآمد و بهبود خدمات مشتریان است. کسب وکار الکترونیکی فناوری اطلاعات را از طریق پایگاه اطلاعات مرکزی و شبکه شرکت،که در تعامل مستقیم با مشتریان است فراهم می کند . مدیریت الکترونیک چالشهائی را نیز به همراه دارد که شامل مشتریان،بخش تجارت و دایره فناوری اطلاعات می گردد.
مباحث مربوط به مشتریان:
اسناد و نرم افزارهای کاربردی که در هر زمان قابل دسترسی بود و به صورت شخصی و خصوصی حفظ گردند.
اسناد ونرم افزارهای کاربردی که در هر مکانی دارای سرعت مناسب باشند.
سطح امنیت تراکنشها و حفاظت از اطلاعات شخصی ، مالی و اجتماعی
سرویس دهی وکمک رسانی سریع وآسان در هنگام نیاز                                                                                                                                                                                                                                    

مباحث تجاری:
وابستگی زیاد به دایره فناوری اطلاعات هم در بخش فروش و هم در بخش خدمات پس از فروش در نتیجه بخش فناوری اطلاعات می بایست به طور کامل با سایر بخشها منطبق باشد.
به وجود آوردن الزام برای مشتریان به بخش خدمات که چنانچه کالا از طریق دیگری تحویل گردید مشتریان رضایتشان جلب شود .
دیدگاه وچشم انداز رقابت بدین معنی که باید در جوابگوئی به مشتریان سریع بود. بدین ترتیب بخش فناوری اطلاعات می بایست  به تقا ضاها، سریع عکس العمل نشان دهد.

مباحث بخش فناوری اطلاعات:
طراحان اسناد ونرم افزارهای کاربردی کسب و کار الکترونیکی به طور قابل ملاحظه ای به بخش پشتیبانی نیازمند شده است وبدین ترتیب امکان کنترل دو عامل کلیدی برای طراحی فراهم نیست ،اینترنت وسیستم کامپیوتری مشتریان خارجی
نیاز به تعیین اینکه تا چه حد خدمات قابل بهبود و گسترش است ومیزان پیشرفت آن قابل اندازه گیری  است .
نیاز به اطمینان جهت تحویل به موقع اسناد ونرم افزارهای کاربردی و سطح دسترسی که مشتریان انتظار دارند.
توانایی گسترش تغییرات جهت سرعت بخشیدن به سیستم تجارت الکترونیک بدون تاثیر منفی در امنیت وسطح کارآیی
نیاز به هماهنگی بیشتر بین بخش های فناوری اطلاعات وبخش خارجی جهت خدمات بهتر به مشتریان


چالشها را می توان با طرح جامع مدیریت استراتژیک الکترونیکی مشخص نمود .

مدل زیر نحوه ارتقاءسیستم را در مدیریت الکترونیک نشان می دهد:

em


در این مدل مدیریت کلیدی که باعث موفقیت در تجارت الکترونیک می شود مرتب وطبقه بندی شده است. این مدل مدیریت الکترونیکی را در سه لایه نشان می دهد :مشتریان ، بخش فناوری اطلاعات و تجارت .
بخش مشتریان نشان دهندۀ نظمی که مدیریت به ان می دهد است که در نهایت رضایت مشتری را به دنبال دارد.مشتریان از اسناد ونرم افزارهای کاربردی در تجارت الکترونیکی شرکت شما انتظار دارند که در دسترس، قابل اعتماد ودر کمترین زمان ممکن کاربردی باشند. زمانی که به خدمات شما احتیاج است انتظار می رود خدمات به صورت کامل و پاسخگو ارائه شود .
لایه  بخش فناوری اطلاعات وظیفۀ منظم کردن آن بخشی از مشتریان را که مستقیماً با انان در ارتباط نیست را بر عهده دارد ، که شامل توانائیهای سازماندهی برای تحویل به موقع وکیفیت خدمات است . تراکنشهای مشتریان ،نرم افزارها واسناد کاربردی و زیر ساختها می بایست کاملاً امن باشند. ظرفیت برنامه ریزی تاثیرگذار نیازمند ارزیابی عملکردهای در خواستی ناشی از زمانهای تلف شده در چرخۀ تجاری یا سرعت رشد است. سرعت مورد نیاز برای خدمات وحل مشکلات شامل همۀ تیمهای سازمان دهنده در بخش فناوری اطلاعات می گردد ،که برای مشتریان بسیار مهم است. بنابراین بخش فناوری اطلاعات می بایست دیدگاهش را از بخش تحویل خدمات با اسناد و نرم افزارهای کاربردی تجارت الکترونیک هماهنگ سازد .
لایۀ تجارت پیوند دهندۀ بخش فناوری اطلاعات وبخش تجاری است که شامل توانایی تحویل ، عملکرد وکیفیت خدمات است. همه مدیران بخش فناوری اطلاعات ومراحل خدماتی می بایست با اهداف بخش تجاری هماهنگ باشند .
در خواست تغییر در اسناد ونرم افزارهای کاربردی تجارت الکترونیک از طرف بخش تجاری نیز باید به بهترین نحو مدیریت واعمال شود. اندازه گیری و مقیاس سنجی تاثیرات نیازمند توانایی تعیین کیفیت و بهبود عملکرد مراحل خدماتی جهت دسترسی به اسناد کاربردی ،عملکرد وچرخه زمانی برای حل مشکلات ونیاز به پشتیبانی وتغییراتی در سیستم تجارت الکترونیک است. باید به خاطر داشت وقادر بود عملکرد همه بخشها ارزیابی شود و جهت پشتیبانی فرآیندها سطح بالاتری از خدمات وعملکردها ارائه شود.
این مدل همچنین می تواند یک شروع مهم وتمرینی بر طبق روشهای جاری و پیشرفت برای مراحل مدیریت بخش فناوری اطلاعات  باشد .
گروه gartner تعریفی بدین شکل ارائه داد:رسیدن به سطح تجارت الکترونیک در یک شرکت شامل همۀ مراحل فناوری اطلاعات و مراحل تجاری مهندسی مجدد در مرحله اجرا می باشد ودر غیر اینصورت عملکرد مناسبی را نمی توان انتظار داشت. برای تعیین پیشرفت مراحل مدیریت الکترونیک می باید تواناییهایتان را در مهارتهای مدیریتی مشخص وروشن کنید.
همانطور که گفته شد در ارتقاء سیستم در مدل مدیریت الکترونیک مدیریتهای نظم دهنده ای وجود دارد که جهت ارزیابی میزان موفقیت در تجارت الکترونیک بسیار مهم است . گروه gartner بدین ترتیب آنرا توضیح می دهد:"بدون تغییر فرایندی در ساختار بخش فناوری اطلاعات تغییر ،عملکرد و مدیریت مشکلات ومسائلی که تجارت الکترونیک نیازمند آنهاست به سرعت توانایی زیر ساختار بخش فناوری اطلاعات با مشکل مواجه شده  ومحدودیتهایی به وجود می آید."  طراحی وبرنامه ریزی شما باید ین فرایندها می شامل بهینه کردن عملکردها بشود، البته چنانچه تشخیص داده شود که نیاز به بهینه کردن ظرفیت وهمچنین فرآیندهامی باشد.
دسترسی  
بر طبق مطالعات گروه gartner یکسان سازی زیر ساختهای برنامه های کاربردی ورایج وب به دست آوردن زمان up time صد در صد را ممکن می سازد .بدین ترتیب یکپارچه سازی یا مجتمع سازی یکی از مهمترین چالشهای ارزیابی دسترسی برنامه های کاربردی تجارت الکترونیک است . گاهی اسناد تجارت الکترونیک در سیستم های سنتی گوناگونی طبقه بندی شده اند که توانایی یکپارچه سازی را در پایگاههای اطلاعاتی ،لایه های میانه، عملکردهای سیستمی،خدمات شبکه به شدت کاهش می دهد خصوصاً اگر اشتباهی در سیستم رخ داده باشد . بعلاوه مجتمع سازی در اسناد تجارت الکترونیک به بهینه سازی خدمات اینترنتی نیز بستگی دارد. دست یابی به دسترسی سطح بالا در محیط مجتمع سازی شده می تواند به وسیلۀ تشخیص کلیۀ محیطهای مدیریت الکترونیکی بدست اید . شروع شناسایی رشد توانایی دسترسی در مدیریت الکترونیکی شامل توانایی شما در سه مرحله است:
گسترش
یکی از آسانترین موارد این است که شما می توانید سخت افزارتان را گسترش دهید ( البته بسیار هزینه بر است مانند سرورها ،دیسک ها، اتصالات شبکه واتصالات اینترنتی) گسترش در این بخش دسترسی شما را در ساختار تجارت الکترونیک افزایش می دهد.
چگونه موارد بحرانی ومشکل ساز را در ساختار تجارت الکترونیکی تان مشخص ورفع می کنید؟
ایا isp شما از امکانات کسترده ای بر خوردار است ویا شما از دو isp جداگانهاستفاده می کنید که بدین طریق بتوانید از راههای متعددی برای بهینه کردن تجارت الکترونیکی تان بهره ببرید؟
آیا شما دارای قابلیت رفع اتوماتیک خطا و آزمایش مجدد جهت اطمینان از درستی آن هستید ؟

2-مونیتورینگ اتوماتیک ،عیب یابی و رفع عیب
جدا کردن مشکلات نا خواسته یکی از بزرگترین چالشهاست که اسناد تجارت الکترونیکی مجتمع با آن روبه روست. بسیار مهم و حیاتی که شما طرح تاًثیر گذار و خوبی برای تشخیص و رفع خطا داشته باشد ،خصوصاً هنگامی که خطائی در "سیستم دسترسی"و "رفع خطا به صورت اتوماتیک " رخ داده باشد .
آیا سیستم مدیریت وقایع شما اجازه می دهد که سیستم تان را به صورت End-to-End مدیریت کنید آیا این امکان را فراهم می کندکه مشکلات را با توجه به اینکه مشکل از پایگاه اطلاعاتی ناشی می گرددیا از سرور یا شبکه، آنرا ایزوله نموده و اتوماتیک رفع نمایید.
آیا شما دارای سیستم مدیریت حوادث هستید که بخش فناوری اطلاعات شما را به دیدگاهی گسترده از کلیه وقایع احتمالی در سیستم مجهز نماید.

3-BACKUP  and  RECOVERY
مشتریان در زمانهایی که سیستم اجازۀ ورود به آنها نمی دهد مانند زمانهایی که سیستم در حال گرفتن     پشتیبانی(  BACKUP) روزانه از پایگاه اطلاعاتی است انتظار دارند بتوانند به سیستم دسترسی داشته باشند.

آیا مراحل گرفتن backup وrecovery از اسناد پایگاه تجارت الکترونیکی شما زمان زیادی می برد؟
آیا اسناد تجارت الکترونیک شما نیازمند بهبود( recovery )در هر لحظه می باشد واگر چنین است شما چه راه حلی برای ان دارید؟

امنیت:
امنیت یکی از مهمترین اجزاء مدیریت الکترونیک است به دو دلیل:
مشتریان شما باید کاملاً احساس امنیت کنند. آنها نباید تنها به خاطر اجبار وبا پذیرش ریسک از اسناد تجاری استفاده کنند.
اگر اسناد تجارت الکترونیک موقعیت نا مطمئنی در شرکت داشته باشد، یک اشتباه امنیتی می تواند هزاران وحتی میلیونها دلار خسارت وارد کند.
بدین خاطر سیاستهای امنیتی و شیوه های بکار گرفته شده نیازمند تجدید نظربرای اطمینان از قابلیتشان جهت    انطباق با نیازهای تجارت الکترونیک شما دارد. همانطور که محاسبات پیچیده افزایش می یابد میزان بودجۀ امنیتی نیز افزایش پیدا می کند. سیاست امنیتی شما باید بر پایۀ راهکارهای تجارت الکترونیکی با شد. هر گونه تنظیم در خواستۀ شما باید متناسب باشد و سطح ریسک آن برای سازمانتان قابل قبول باشد. سیستم امنیتی شما باید همۀ لایه های محیط تجارت الکترونیکی شما را که شامل شبکه، خدمات،عملکرد سیستم ها،پایگاه اطلاعاتی ،لایه های میانی واسناد است را در بر گیرد. در زمانی که یک شکاف در دیواره امنیتی شما می تواند باعث خسارات میلیونی گردد، امنیت End-to-End یک ضرورت است.
رویکرد مدیریت الکترونیک در ارتقاء سیستم
مدیریت الکترونیک جهت نظم بهتر برای ارتقاء سیستم مدیریت و خدمات بخش مدیریت است . ارتقاء سیستم یک متد را برای شناسایی مباحث ناشی از مدیریت الکترونیک و سیر تکاملی تاثیر گذار که شرکتها را قادر به رسیدن به اهداف می کند گسترش می دهد.
روشها، دیدگاه نهایی، یک روش سریع ومطمئن است که به وسیلۀ کمپانی های بزرگ بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد وآنان را قادر به دست یابی سریعتر به اهدافشان می سازد واز جهت راهکارهای اجرائی در زمان اجرا و اهداف و تخصیص بود جه قابل اطمینان است.
به وسیلۀ روش دیدگاه نهائی شما قادرید توانایی سازمانتان  را در سه چیز افزایش دهید:
به وجود آوردن سیستم خدمات تحویل که همه خدمات درخواستی را قابل اطمینان می سازد . این سیستم شما را در مورد ارزیابی اجرا وتعیین کیفیت عملکرد کمک می کند . به وجود آوردن سیستم خدمات تحویل دسترسی را بهبود بخشیده و کاملاً پاسخگو است.
ایجاد یک زیر ساخت مدیریتیEnd-to-End که فعالیتهای مدیریتی تجارت الکترونیک شما را بیمه کند و شما قادر به ارائه خدمات سطح بالاتری گردید. بدین ترتیب قابلیت اعتماد تجارت شما را بالا برده ، مراحل اجرائی را بهینه وتشخیص و رفع مشکل را تسزیع می کند.
ایجاد یک برنامه که بین یک بخش فناوری اطلاعات و بخش تجاری هماهنگی بوجودآورد و اطمینان از اینکه بین مراحل مدیریتی و برنامه ریزی تجاری با اهداف سازمان شما هماهنگی کامل برقرار است . بدین گونه شما از هماهنگی مراحل خدماتی مابین بخش فناوری اطلاعات با خدمات خارجی وبخش تجاری شرکت تجارت الکترونیکی مطمئن خواهید بود.

خدمات وپشتیبانی
توانایی شما در ارائه خدمات هر چه بهتر وسریعتر یکی از عوامل اصلی در رضایت مشتریان است . این موفقیت همچنین شامل مراحل خدماتی کارآتر برای نیازهای مهمتر بین بخش فناوری اطلاعات و بخش تجاری می باشد . نیازهای خدمات مشتری ممکن است تکنیکی باشد .( یک حفرۀ امنیتی و یا یک اشتباه در کد نویسی)چگونه سوًالات را مطرح کنیم ؟( من سوًالاتی در مورد خدمات ومحصولات دارم) مشتریان دوست ندارند بین سوًالات مختلف سر در گم شوند ،آنها تنها راهنمایی می خواهند . بنابراین بخش خدمات شما باید مطمئن باشد که اطلاعات درست در اختیار مشتریان می گذارد و مشتریان از سریع ترین راه ممکن به جوابشان می رسند .
صفحات وب نه تنها امکان دریافت اطلاعات را راحتتر می کند بلکه صدا وتصویر همراه با آن نیز مشتریان را در رسیدن به جواب کمک می کند.

آیا شما تعریف روشنی از چگونگی خدمات در خواستی در کمپانیتان دارید؟
آیا شما خط مشی روشنی برای اینکه چگونه و در چه زمانی خدمات درخواستی با همکاری ما بین بخش فناوری اطلاعات و دیگر بخشهای فناوری اطلاعات  و بخشهای تجاری رسیدگی شوند دارید ؟
آیا شما سیستم تاًثیر گذاری جهت مدیریت وپگیری کلیه خدمات در خواستی دارید؟
آیا استفاده از تکنولوژی خدماتی جهت کنترل و تشخیص از راه دور از طریق وب توانایی خدماتی شما را بهبود بخشیده است ؟

 

اثر تجارت الکترونیکی بر استراتژیهای بازار

محمود حاجیلی

 

دبیر انجمن فناوری اطلاعات جوانان ایران

info@hajili.com

mhajili@hotmail.com

 

مقـدمـه

می توان گفت ورودبه هزارسوم میتواند چالشهای جدیدی برای کشورها بوجود آورده است. جهانی شدن (Globalization) وفناوری اطلاعات و ارتباطات  (Information And Commanication Technology)، دو چالش اساسی این هزاره به شمار می‌رود.

تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، چنان زندگی بشر را متحول کرده است که تمام نگاههای دنیا را به خود جلب کرده است و تمامی فعالیتهای بشری را تغییر داده است.

تجارت به عنوان فعالیتی برای تبادل کالاها و خدمات در یک مقیاس وسیع،‌ نیز از این تحول دور نمانده است. در طی این چند دهه، تجارت پیشرفت بسیاری کرده است، به طوری که حجم وسیعی از مبادلات دیگر چهره به چهره نیست و معاملات بیشتر از طریق تلفن، پست و با استفاده از کارتهای اعتباری انجام می شود.

همه این عوامل باعث ظهور نوعی از تجارت به نام تجارت الکترونیکی (E-Commerce) شده است. که ویژگیهای بسیار مفیدی برای بشر داشته است.

با بررسی دقیق نوآوریهای بشر در سالها و قرنهای گذشته، می‌توان به این نتیجه رسید که مزایای تجارت الکترونیکی و تاثیراتی که آن در اقتصاد جهان گذاشته است، کم نظیر است.  کشورهای درحال توسعه‌ای مثل ایران که با موانع زیر ساختی عمده‌ای روبرو هستند، نیز در صدد تجهیز تجارت خود به تجارت الکترونیکی هستند.

در این مقاله سعی برآن داریم تا با ارائه مدلی متناسب با موافع زیر ساختی و فرهنگی کشور و با بر شمردن منافع تجاری یا ارزش تجاری تجارت الکترونیکی در ایران، بپردازیم.

منافعی که در لعایت باعث ارتقای سطح تولیدات ، ایجاد مجاری فروش جدید، کاهش هزینه و زمان ورود به بازار ، پس انداز سیستم و ایجاد ارتباط بهتر با مشتری خواهدشد و به وضوح تاثیر آن بر اقتصاد کشور نمایان می‌گردد .

تعاریف عملیاتی و ادبیات موضوع

 

تجارت به تبادل کالاها و خدمات در یک مقیاس وسیع گفته می‌شود. در گذشته تجارت به شکل چهره به چهره بین طرفین معامله انجام می‌شد.

اما با تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات (ICT) نوعی جدید از تجارت در جوامع تحت عنوان تجارت الکترونیکی رخنه کرده است که منافع بسیار زیادی، علارقم هزینه و زمان برای ایجاد این نوع تجارت، برای کشورها ایجاد می‌کند.

تجارت الکترونیکی پدیده‌ای چند رسانه‌ای است که از طرفی با پیشرفته ترین مفاهیم فن‌آوری و از سوی دیگر با مباحثی مثل بازاریابی، فروش، مباحث مالی و اقتصادی و حقوق پیوستگی دارد. با این تفاصیل تعاریف متنوعی که از نوع نگرش افراد سرچشمه می‌گیرد، ارائه شده است.

به تعریف اینج و لینز کوئیت: تجارت الکترونیکی به معنای مبادله محصولات و خدمات در مقابل پول با استفاده از توانایی‌های اینترنت است.

ویلادیمرزواس در مقاله خود به نام ساختار و آثار کلان تجارت الکترونیکی بیان می‌دارد : تجارت الکترونیکی به معنی سهیم شدن د راطلاعات و حفظ ارتباطات تجاری و هدایت مبادلات بازرگانی به وسیله شبکه‌های ارتباطی است .

اصولا تجارت الکترونیکی به فرآیند خرید و فروش اطلاعات ، ‌تولیدات و خدمات از طریق شبکه کامپیوتری اطلاق می‌شود. باتوجه به این تعریف شرکتهای زیادی از روش تجارت الکترونیکی برای انجام معاملات استفاده می‌کند.

 

اما به عنوان یک تعریف عملیاتی،‌ تجارت الکترونیکی یعنی استفاده ا زاینترنت، کامپیوتر و رسانه‌ها در تجارت و ایجاد سود بیشتر و کاهش هزینه از یک طرف و ایجاد کفه رقابتی از سوی دیگر میباشد

 

چارچوب ارزش تجاری تجارت الکترونیکی

 

در این قسمت جزئیات چارچوب ارزش تجاری تجارت الکترونیکی ارائه میشود , بویژه اینکه چارچوب بر روی سازمانهای تجاری که از شبکه جهانی وب , با هدف داد و ستد با مشتریان نهایی استفاده میکنند تمرکز دارد . یک راه ارزیابی ارزش شبکه جهانی وب . نگاه به فروش بالقوه کالاها و خدمات و یا اطلاعات از طریق این شبکه است . در اینجا می توان گفت که سنجش ارزش تجارت الکترونیکی تنها با یک عامل ( فروش مستقیم ) باعث از دست دادن ارزش تجاری آن میشود و در ارزیابی تجارت الکترونیکی از طریق فروش مستقیم , اینترنت نمی تواند به عنوان یک کانال توزیع با کانال های فروش مستقیم دیگر رقابت کند . برآورد کل فروش آمریکا از طریق اینترنت در سال 1995 بالغ بر دویست میلیون دلار بود در         حالی که فروش کالاها و خدمات از طریق مجاری فروش مستقیم بالغ بر شصت میلیارد دلار تخمین   زده شده است .

با توجه به بررسی فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی جدید مانند سیستم های حمایت از تجارت الکترونیکی و استفاده از آنها از طرف شرکت , چارچوبی از ارزش تجاری تجارت الکترونیکی برای آنها ارائه می گردد ( شکل 1 و 2  ) .

 

 

 

 

اصلاح می کند

فرایند ارتقای سطح تولیدات

کانال های فروش جدید

پس انداز مستقیم

( کاهش ) زمان ورود به بازار

تغییر می دهد

خدمات به مشتریان

مارک تجاری

 

 

تعریف مجدد

یادگیری سازمانی و فن آوری

ارتباط با مشتریان

ظرفیت ( قابلیت ) ایجاد تولیدات جدید

مدل های تجاری جدید

 

شکل 2 )  عناصر ارزش تجاری تجارت

 

به طور خلاصه ارزش تجاری تجارت الکترونیکی به شرح زیر است :

1 _  اصلاح فرآیندهای موجود در بین هر سازمان , اصلاح فرآیند ارتقاس سطح تولیدات از طریق سفارشی کردن کالاها . پیشنهاد کانال های فروش جدید برای کالاهای موجود , کاهش هزینه برخی از فرآیندها ( مثل توزیع اطلاعات ) کاهش زمان ورود به بازار , اصلاح فرآیند ارائه خدمات به مشتریان از طریق ارائه خدمات به شکل خودکار و در نهایت اصلاح مارک تجاری شرکتها .

2 تغییر مدل یادگیری سازمانی و فناوری و تغییر روش های ارتباط با مشتریان از طریق جمع آوری اطلاعات تفضیلی در مورد ترجیحات و عادتهای خرید .

          هدف آنها از ارائه پیشنهاد ویژه از طریق اتخاذ سیستم های تجارت الکترونیکی .

3 تعریف مجدد قابلیت ایجاد تولیدات جدید و مدل های تجاری جدید .

 

ارتقای سطح تولیدات

از طریق تماس مستقیم , ارائه اطلاعات فنی و تعامل با مشتریان , تجارت الکترونیکی می تواند ارتقای سطح تولیدات را شدت بخشد .

اولیت استفاده تجارت الکترونیکی , ارائه اطلاعات مورد نیاز مشتریان در مورد کالاها و خدمات ازطریق ارائه بروشورهای الکترونیکی پیوسته است . این روش می تواند به عنوان یک کانال بازار یابی که اجازه دستیابی به حداکثر تعداد مشتریان را می دهد مطرح شود . مزیت تجارت الکترونیکی به عنوان یک راه تحول اطلاعات در مورد کالاها , قابلیت دسترسی به آن در هر زمان و هر مکان و ارائه خدمات به مشتریان است که دارای زیر ساختار فناوری قوی ( مانند کامپیوتر شخصی , مودم و خدمات پیوسته ) هستند و از طریق اینترنت شرکتها می توانند با توجه به نوع مشتری , نوع علائمی که دارند و با توجه به شرایط سنی و جسمی آنها ، تبلیغات مناسبی رابرای هر کدام از آنها ارائه دهند .

برای مثال سوپرمارکتهای الکترونیکی می توانند اشکال مختلفی از تبلیغات را برای کودکان , نوجوانان و همچنین خانمهای خانه دار و با توجه به یک نگاه کاربردیبه هریک از این بخشها ارائه دهند و اصولاً تبلیغات هر دسته با دسته دیگر تفاوت خواهد داشت . به عنوان مثال , تبلیغات اسباب بازی برای کودکان , موزیک برای نوجوانان ، و تبلیغ طلا و جواهر برای خانمهای خانه دار ارائه میشود و این روندها و نوع تبلیغات با شیوه های بازاریابی رابطه مستقیمی دارند , و تجارت الکترونیکی با ارائه این خدمات زمینه ای را برای ارتقای سطح تولیدات شرکتها ایجاد میکند .

مجاری فروش جدید

به واسطه دستیابی مستقیم به مشتریان و طبیعت مستقیم آن ( بی واسطه ) در ارتباطات , تجارت الکترونیکی یک کانال فروش جدید را برای تولیدات مجود ارائه میدهد .

اصولاً شبکه جهانی وب تجارت الکترونیکی , به عنوان یک کانال فروش جدید , با هدف فروش دو نوع از کالاها ایجاد شده اند .

1 کالاهای فیزیکی که برخی از اوقات در مغازه های سنتی فروش میروند , که می توان برروی آنها تبلیغ کرد و یا به گونه ای پیوسته آنها را سفارش داد ، مانند سخت افزارها .

2 کالاهایی که میتوان آنها را از طریق رسانه های تجارت الکترونیکی تحویل داد , مانند اطلاعات و   نرم افزارها  .

در مورد نوع اول نیز می توان از کاتالوگ های الکترونیکی مانند شبکه ای از مغازه های اینترنتی که نوع کالاهای مرتبط با کامپیوتر را می فروشند ، نام برد  . این کاتالوگ های اطلاعاتی در مورد کالاها , نحوه سفارش پیوسته آنها و نحوه پرداخت و در برخی از اوقات خدمات به مشتریان , ارایه می دهند .

استراتژی های تجارت الکترونیکی در بازارهایی که اطلاعات دارای ارزش افزوده ای برای خرید کالا و خدمات است , دارای ارزش فراوانی است . به طور مثال در بازارهای بورس , اطلاعات او انتقال سریع آن دارای ارزش فراوانی برای مشتریان و کارگزاران بورس میباشد .

دسته بندی صحیح اطلاعات برای حمایت از تصمیم خریداران نیز می تواند مزیت های فراوانی را برای شرکتها در بر داشته باشد . برای مثال شرکت poapod (( مغازه پیوسته ای )) که کالاهای سوپر مارکت سنتی را از طریق یک کامپیوتر واسطه به مشتریانش عرضه می کند ، قادر به جمع آوری سریع قیمت های خرید و تحول سریع کالاها به مشتریان است . این شرکت به طور معنی دار و ملموسی زمان مورد نیاز یک مشتری را برای خرید کالاهایش کاهش داده است .

در مورد نوع دوم نیز ، رسانه های تجلرت الکترونیکی حقیقتاً به عنوان یک رسانه تحویل دهنده رفتار     می کنند . برای مثال در روزنامه های الکترونیکی از کاغذ استفاده نمی شود و می تواند به شکل کاملاً الکترونیکی تحویل داده شوند ، به طور مثال شرکت ZDNet یک گزارش دهنده خبری صنایع کامپیوتری ، خدمات بدون کاغذ را به مشتریانش ارائه می دهد .

در مورد دیگر شرکت  software.net یک شرکت فروشنده نرم افزار اخیراً بیش از سیصد نوع از نرم افزارهایش را به شکل خودکار و کامپوتری تحویل می دهد و کمی پس از سفارش به مشتری عرضه می شود و مشتری آن را دریافت می کند .

امروزه از طریق ظهور منطق فروش غیررسمی تولیدات ، ظهور دسته ای از تولیدات جدید را میتوان مشاهده کرد . برای مثال ، از میان چهار روش ایجاد درآمد از طریق شبکه وب دو روش آخر شکل جدیدی از تولیدات را منجر شده اند .

 1- فروش مستقیم ( مانند فروش کالاها )

        2-فروش نوشته ها ( مانند فروش اطلاعات )

  3- تبلیغات ( مانند ارائه اطلاعات به مشتری به طور مثال ارائه خبر با هدایت مشتریان در یک جاده شلوغ )

         4-مبادله اطلاعات ( مانند درخواست قیمت برای انجام معامله و یا فروش بلیط هواپیما از طریق شبکه )

پس انداز مستقیم

بوسیله استفاده از یک زیر ساختار مشترک ملی مانند اینترنت و انتقال الکترونیکی اطلاعات و  استفاده مجدد از اطلاعات ، سیستم های تجارت الکترونیکی می توانند هزینه تحویل اطلاعات به مشتریان را کاهش دهند .

سومین عامل ارزش تجاری تجارت الکترونیکی ، ارائه فرصتهایی برای کاهش هزینه هاست . با استفاده از یک زیر ساختار مشترک ملی مانند اینترنت ، تجارت الکترونیکی می تواند در مقایسه با هزینه تجهیزات فیزیکی ، بازاریابی ، توزیعو ارائه خدمات به مشتریان ، هزینه کمتری را در بر داشته باشد .

به طور مثال شرکت Sunsolve از طریق استفاده از اینترنت هزینه هایش را تا حدود چهار میلیون دلار کاهش داده است .

همچنین با استفاده از سیستم های خودکار و معماری مناسب انتقال اطلاعات الکترونیکی , شرکتها می توانند هزینه های مرتبط با پرسنل ، تلفن ، و پست را کاهش بدهند . به وپژه اینکه صنایع خدماتی دارای اهمیت فراوانی است , جایی که هزینه ارائه خدمات به مشتریان از هزینه تولیدات پا فراتر کذاشته است . برای مثال جهت صنایع بانکداری ، کارت های اعتباری دارای اهمیت فراوانی است ، به طوری که پیش بینی شده است که تا سال 2005 حدود دو میلیارد کارت بانک ایجاد خواهد شد و این خود نیاز دارد که صنایع بانکداری نقش مهمی را در این زمینه ایفا کنند و از سیستم های تجارت الکترونیکی استفاده کنند .

کاهش زمان ورود به بازار

 

سیستم های تجارت الکترونیکی از طریق طبیعت فوری اش ، اجازه کاهش چرخه زمانی در ارتباط با تولید کالا یا تحویل اطلاعات و یا خدمات را می دهد .

در برخی از بازارها یا برای برخی از تولیدات , توانائی تحویل فوری آنها سبب ایجاد یک مزیت رقابتی برای شرکت می شود بخصوص این مسئله در مورد توزیع اطلاعات صحت دارد . برای مثال شرکت NewsPage اطلاعات زیادی را در مورد صدها موضوع از طریق استفاده از پست الکترونیکی و شبکه جهانی وب توزیع میکند و برای ایجاد اطمینان از دستیابی به اهدافش ( معمولاً تصمیم گیرندگان در شرکت ) به شکل فوری آنها را در اختیار مشتریان قرار میدهند .

  در بازارهای مالی و با توجه به ماهیت پیچیدگی که این بازارها دارند و با توجه به اینکه برخی از  سرمایه گذاران وضعیت لحظه به لحظه آن را بررسی می کنند ، این گونه بازارها می توانند با استفاده از  سیستم های تجارت الکترونیکی اطلاعات مورد نیاز مشتریان را در اختیار آنها قرار دهند .

ارایه خدمات به مشتریان

 

از طرق ایجاد سیستم های هوشمند و گسترش زمینه ای به جهت دستیابی به سیستم های حمایت کننده هوشمند ، تجارت الکترونیکی می تواند ارائه خدمات به مشتریان را افزایش دهد .

شرکتهای Silicon graphics  و  Sunmicrosystems   که از شبکه وب برای حمایت از مشتریانش استفاده میکرد کاملاً شناخته شده اند توانایی شرکتها به ارائه پاسخهای سریع به نیازها و مشکلات مشتریان و هدایت آنها و در دسترس بودن 24 ساعته در طی 365 روز سال ، باعث ایجاد اطمینان در مشتریان می شود .

امروزه بانکهای Wells Fargo  و  Security First Network  دو نمونه از بانکهایی هستند که از سیستم های رو خط برای ارائه خدمات به مشتریاننشان استفاده میکنند . همچنین آنها از پست الکترونیکی به منظور استعلام حساب بانکی مشتریانشان استفاده می نمایند .

مارک تجاری یا تصویر شرکت

سیستم های تجارت الکترونیکی میخواهند به عنوان یکی از عناصر اثر بخش مارک تجاری یا تصویر تجاری شرکت مطرح شوند ، بخصوص هنگامی که هدف بخش طرفداران فناوری ، مشتریان هستند .

این بعد ممکن است یکی از ملموس ترین جنبه ها ، برای ارزیابی شرکت باشد و همچنین ایجاد یک مارک تجاری یا تصویر شرکت ممکن است هدف اصلی شرکتهایی که دارای رقبای زیاد هستند ، باشد . برای مثال ، در صنایع نوشابه های غیر الکلی ، شرکتهای کوکاکولا و پپسی کولا میلیونها دلار جهت تفکیک محصولاتشان از زقبایشان خرج میکنند . اصولاً کلیه این نشانه هایی که در شبکه جهانی وب و در اینترنت وجود دارند دلیلی بر تصدیق شرکتها از طرف مشتریان است و اکثر مشتریان به آنها اطمینان کافی دارند و از آنها برای نیازهایشان استفاده میکنند

یادگیری سازمانی و فناوری

 

پیشرفت سریع تجارت الکترونیکی می خواهد شرکتها را برای سازگاری سریع با محیطهایشان توانا سازد و فرصتهای جدیدی را با توجه به تولیدات ، خدمات و فرآیندها به آنها ارائه دهند .

اگر این مطلب صحت داشته باشد ، تجارت الکترونیکی می خواهد یک اثر بسیار شدیدی را بر استراتژی شرکتها بگذارد و به دلیل کسب مزیتهای تجارت الکترونیکی ضروری است که آنها به طور سریع با آن دسته از فن آوریهائی که سبب افزایش مزیت رقابتی برای شرکت میشود آشنا شوند .

 

اصولاً استفاده از فناوریهای جدید به دیدگاههای سازمانی جدید نیاز دارد . برای مثال ساختاری که برای استفاده از تجارت الکترونیکی ممکن است مورد نیاز باشد ، ممکن است با ساختار فعلی شرکت تطابق نداشته باشد و ساختار فعلی شرکت نیاز به تغییر داشته باشد .

 

 

ارتباط با مشتریان

در دنیای امروزی که شرکتها بیشتر از ظرفیتشان کار میکنند و کلیه محصولاتی که از طرف آنها تولید میگردد از طرف مصرف کنندگان خریداری نمی شود . در این شرایط نیاز است که شرکتها از فکر در مورد تولید کایستم های تجارت الکترونیکی اجازه ایجاد ارتباط مستقیم را بین عرضه کنندگان و مشتریانشان میدهد و لاها به فکر در مورد خرید کالاها از طرف مصرف کنندگان تغییر جهت دهند و با توجه به این شرایط سازمان ها باید یک حس مسئولیتی را در قبال تمایلات و علائق مشتریانشان داشته باشند  . بنابراین شرکتها باید به نیازها و علائق مشتریانشان توجه وافری داشته باشند و فعالیتهایشان را در جهت پاسخگوئی به نیازهعا و علائق آنها سوق دهند .

اصولاً نقش فناوری در یادگیری در مورد نیازهای مشتریان ، توانائی اش به جهت ثبت رویدادهایی است که در ارتباط با مشتریان رخ میدهد و باید اطلاعات مورد نیاز مشتریان را در مورد نحوه تولید کالاها ، چگونگی خرید ، نحوه دریافت خدمات از طرف شرکتها و به آنها ارائه دهد .

کلیه اطلاعات کسب شده در مورد مشتریان از طریق سیستم های تجارت الکترونیکی ، اجازه برطرف کردن موانع بین مشتریان و عرضه کنندگان را می دهند ، علاوه بر آن یک تجزیه و تحلیل از اطلاعات بدست آمده ، آشکار مینماید که کدام مشتری نسبت به بقیه بهتر است ( معمولاً 20% مشتریان 80% خریدها را انجام میدهند  ) و همچنین کدام یک از کالاها بهتر فروش میرود ، بنابراین تجارت الکترونیکی اجازه حذف و کاهش تولیدات غیرکار را برای تمرکز بر تولیدات سودآور و ایجاد خط تولیدی که نیازهای این مشتریان را برطرف کند را می دهد . بنابراین شرکتها میتوانند از طریق شناخت این گروه از مشتریان فعالیتهای بازاریابی خودشان را معطوف به برآورده کردن نیازهای این گروه از مشتریان کنند .

اصولاً ایجاد اطمینان در مشتری نسبت به شرکت ، کلید موفقیت ایجاد ارتباط مستقیم است و این می تواند از طریق تهیه اطلاعات ارزشمند درباره مشتریان بدست آید ، همچنین ایجاد این شرایط سبب افزایش حجم فروش شرکت می شود . فعالیت محوری عبارتست از توانائی استفاده از مجاری مستقیم برای ارتباط مستقیم با مشتریان به جهت آگاهی از پیشنهادهای ویژه ای که می خواهد تولیدات شرکت را با نیازهای مشتریان هماهنگ سازد .

چیزی که تجارت الکترونیکی به عنوان یک اهرم ، برای دستیابی به چنین استراتژی هایی ایجاد کرده ، ایجاد زمینه ای برای جمع آوری اطلاعات در مورد شرح کامل زندگی مشتریان ، نیازهایشان و همچنین نمونه هایی از خرید آنها و غیره و ارائه این اطلاعات به شرکتهاست و این خود باعث ایجاد ارتباط مستقیم بین عرضه کنندگان و مشتریان می شود .

 

قابلیت ایجاد تولیدات جدید

 

طبیعت اطلاعات مدار تجارت الکترونیکی اجازه ایجاد تولیدات جدید و یا سفارش کردن تولیدات موجود را می دهد .

یکی از منابع عظیم ارزش تجاری تجارت الکترونیکی می تواند ناشی از ایجاد زمینه ای برای تغییر تولیدات ، راههایی که آنها را تبلیغ میکنند ، سفارش کالاها و یا تحویل کالاها باشد و این ناشی از جمع آوری اطلاعات کاملی است که میخواهد در زمینه سفارشی کردن محصولات بکار برود .

امروزه تجارت الکترونیکی زمینه هایی را برای تولید کالاها و خدمات با توجه به نیازها و تمایلات مشتریان فراهم کرده است و اکنون کالاهای فراوانی با توجه به نیازهای مشتریان تولید و به بازار عرضه می شوند .

برای مثال شرکت Motorola  با توجه به شبکه اطلاعاتی و پیشرفت فناوریهای تولیدی اش ، قادر  به جمع آوری نیازهای مشتریان ، انتقال آنها به شرکت سازنده ، ایجاد یک مدل ویژه ( سفارشی )   و فرستادن آن از طریق پست می باشد ، به گونه ای که در عرض مدت کمی در اختیار مشتری قرار  بگیرد ، است .

در آینده ای نه چندان دور ، تجارت الکترونیکی بین مشتریان و عرضه کنندگان ارتباط مستقیم برقرار میکند و نیاز به زیر ساختار فناوری را به جهت جمع آوری اطلاعات در مورد مشتریان ملغی می کند و همچنین می خواهد به مشتریان اجازه دهد که فرآیند سفارش و مشاهده کالا را در خانه ، دفتر کار و یا در جاده انجام دهند . این ارتباط مستقیم همچنین به عرضه کنندگان اجازه جمع آوری اطلاعات خاص در مورد نحوه زندگی مشتریان ، نیازهایشان ، نمونه های خریدشان و تمایلاتشان را نیز می دهد و سپس فناوریهای بازاریابی پایگاه اطلاعاتی می تواند برای تجزیه و تحلیل این اطلاعات بکار روند و با توجه به نتایج بدست آمده شرکتها میتوانند محصولات ویژه ای را برای مشتریان خود تولید کنند .

از دیگر مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی ، ایجاد زمینه ای برای طراحی کالاها به وسیله مشتریان است . برای مثال شرکت Swatch ،‌یک شرکت سازنده ساعت است که از فنون و تجهیزات پیشرفته برای تولید محصولاتش استفاده می کند ،‌به مشتریانش امکاناتی را ارائه می نماید که به آنها اجازه می دهد که برخی از قطعات ساعتهای مورد نیازشان را طراحی کنند و طرح هایشان را از طریق شبکه کامپیوتری برای رباتهای شرکت سازنده ساعت ارسال کنند و با توجه به طرحهای آنها ساعت مورد نیازشان ساخته شود و توانائی به فروش ساعتهای طراحی شده از طرف مشتریان می تواند سبب تفکیک شرکت از سایر شرکتهای رقیب شود .

 

مدل های تجاری جدید

 

تغییر ساختارهای صنعتی و سیستم های تجارت الکترونیکی ، اجازه ایجاد مدل های تجاری جدید ، بر اساس دسترسی وسیع به اطلاعات و توزیع مستقیم کالا و خدمات به مشتریان نهایی را می دهد .

با پیشرفت و توسعه روشهای جدید فروش محصولات موجود و همچنین ایجاد فرصت های نو برای ایجاد تولیدات ( محصولات ) جدید ، می توان ظهور مدلهای تجاری نو را مشاهده کرد . کلید ایجاد این مدل های تجاری جدید ، ایجاد شکل تازه ای لز مذاکره کنندگان اطلاعاتی و یا واسطه های اطلاعات هستند . اگر این سخن صحیخ باشد که تجارت الکترونیکی می خواهد نیاز به واسطه گری را از طریق ایجاد زمینه ای برای ارتباط مستقیم بین عرضه کنندگان و مشتریان حذف کند ، ما نیز فرصت های جدیدی را برای این مذاکره کنندگان پیش بینی می کنیم و آن مذاکره واسطه گری بر سر اطلاعات است .

 

 

 

 

 

 

ارائه مدلی از تجارت الکترونیکی مناسب با ایران

 

Partial  e-commerce-تجارت الکترونیکی نسبی

 

 

با توجه به تعاریف موانع و محدویتهایی که در کشورهای در حال توسعه‌ای مثل ایران وجود دارد، چگونه می‌توان زمینه‌ای را برای ورود ایران برای استفاده از مزایای مطرح شده مهیا کرد ؟

همان طور که  مشخص است کشور ما در بخش های زیر ساختی تجارت الکترونیکی بسیار ضعیف است. اما این امر نمی تواند دلیلی برای عدم استفاده از بخشهای تجارت الکترونیکی در ایران باشد.در این میان عده‌ای با بر شمردن عواقب نا مطلوب آن و عده‌ای دیگر با اشاره به فقدان زیر ساختهای لازم در جامعه راه مخالفت با تجارت الکترونیکی را پیش می‌گیرند.

باید توجه داشت که این  نوع تجارت بخش‌های مختلفی دارد و ما می‌توانیم با بهره گیری از برخی از این بخش‌ها‌، به تجارت الکترونیکی نسبی ( partiale-commerce ) دست یابیم. در تجارت الکترونیکی نسبی برخی از فرآیندهای کاری به صورت غیر الکترونیکی ونسبی انجام میشود و به عنوان مثال فروشگاه زنجیره‌ای شهروند دارای زیر ساخت‌های یکپارچه الکترونیکی نیست و مبادلات پولی را نیز به صورت نسبی انجام می‌دهد.

این نوع فروشگاهها از اینترنت به عنوان یک پل ارتباطی با مشتریان خود بهره گرفته و پس از دریافت سفارش آنها اجناس را تحویل داده و نقدا وجه آن را دریافت میکند. مدل تجارت الکترونیکی نسبی با توجه به زیر ساخت‌های فعلی کشور ما نمونه بسیار کارآمدی به شمار می‌آید.

بنابراین در ایران با توجه به محدویت‌های که در زمینه‌‌های زیر ساختی و تجارت الکترونیکی و ICT وجود دارد می‌توان مدل تجاری موفقی را ارایه کرد. چنان که مدل تجاری ای که فروشگاه شهروند در حال حاضر از آن استفاده می‌کند. به رغم اشکالاتی که دارد مدلی است که احتمال موفقیت در آن، به ویژه در شرایط کشور ما وجود دارد، زیرا در این پروژه، اساس کار را بر بومی سازی تجارت الکترونیکی ، یعنی فروش از طریق اینترنت با استفاده از زیر ساخت‌های موجود قرار داده‌اند و عدم وجود زیرا ساخت‌های بانکی و اعتباری مناسب به صورتOnline، مانع ورود این شرکت به حوزه تجارت الکترونیکی نشده است. در این حالت مشتریان، جنس را از طریق اینترنت خریداری کرده و در منزل تحویل می‌گیرند و همان جا هم پول را پرداخت می‌کنند. منظور این نیست که مدل تجاری فروشگاه شهروند بی عیب و نقص و کامل است یا این که سایت مزبور اشکالات فنی ندارد، بلکه می‌خواهیم بگویم که بومی سازی انجام شده در مدل تجاری آن را می‌توان‌، تا آن زمان که بستر بانکی و اعتباری لازم در کشور فراهم شود. در سایر فروشگاه‌های الکترونیکی نیز به کار گرفت .

در ایران هم اکنون به عنوان مثال وب سایت هایی وجود دارد که از طریق اینترنت به فروش وسایلی مانند نرم افزار و cd می پردازند . در تهارن نیز فروشگاههایی online  وجود دارد که با استفاده از سایت اینترنتی خود سفارش مشتریان را گرفته و مواد غذائی و یا غذای آماده و مورد نظر را از فروشگاهها دریافت کرده و به دست مصرف کنندگان می رسانند . این مدل تجاری در شرایط ایران به خوبی جواب میدهد چون به حوزه های مخابراتی و بانکی و اعتباری کشور وابستگی چندانی ندارد و از طرف دیگر مصرف کنندگان چنین خدماتی معمولا کسانی هستند که به رایانه و اینترنت دسترسی دارند و به همین دلیل چنین خدماتی در کشور در حال گسترش است .

امروز در ایران مانند سایر کشورها ،‌ رشد انفجارگونه اینترنت بهحوزه تجارت الکترونیکی کشیده شده است ، استفاده از اینترنت در ایران در یکی دو سال اخیر رواج یافته و تجارت موجود نشان می دهد که توسعه سریع تجارت الکترونیکی و دولت الکترونیکی هم به طور طبیعی به دنبال آن آغاز خواهد شد . در این میان با توجه به اینکه ما در زمینه اینترنت و تجارت و دولت الکترونیکی نسبت به غرب با تاخیر عمل می کنیم ، لازم است از تجارت آنها که قبلاً این راه را رفته اند استفاده کنیم تا بتوانیم با سرعت بیشتری ، عقب افتادگی خود را در این زمینه جبران کنیم و در جایگاهی که واقعاً در مثان و منزلت کشورمان است ، قرار بگیریم .

وزارت پست و تلگراف و تلفن چندی پیش در گزارشی اعلام کرد که با صرف سرمایه گذاری انجام گرفته و با توجه به برنامه های موجود در پایان سال 1385 رتبه ایران در رده بندی ITU چهل پله بالا خواهد آمد و از رتبه 10 به 60 خواهد رسید . در نتیجه می توان گفت این امر نشانه یک رشد مناسب در زمینه ICT است ، همان حوزه ای که از زیر ساخت های تجارت الکترونیکی به شمار میرود ، اما نمی توان به این امید خوش بود و به یک تحول عظیم در این صنعت رو به رشد دل بست و چه بسا که میتوان با یک خیز بلند خود را به جایگاهی بسیار بالاتر از آن رساند .

تجارت الکترونیکی زمینه را برای رفاه اجتماعی و کاهش هزینه ها تامین می کند و درک این نکته مهم در کشور ما ضرورت دارد .

به زودی پسوند الکترونیکی از تجارت و E از عبارت commerce  e-  حذف خواهد شد و این امر دور از انتظار نخواهد بود ،‌چون در آن زمان دیگر به جز روش الکترونیکی ، انتخابی برای تراکنش های مالی باقی نخواهد ماند . پس قبل از آنکه با مشکلاتی جدید ، همچون ورود به عرصه تجارت جهانی و جهانی سازی درگیر شویم باید کمک کنیم تا آحاد ملت و سازمان ما بتواند به سرعت تجارت الکترونیکی را درک کنند .  

 

شکسـت‌های تجـارت الکتـرونیکـی

 

( نگاهی به ور شکستگیهای به کارگیری EC بدلیل نداشتن استراتژی مناسب )

رکود سهام شرکتهای عرضه کننده تکنولوژی بیانگر پایان رشد انفجاری تجارت اینترنتی است سرمایه‌گذارانی که انتظار سود‌های کلان از این شرکتها را داشتند به واقعیات زیادی دست یافتند، شرک بالاترین زبان سال خود را در طول 30 سال گذشته دید 3/39 درسال  2000 (نیم کیو2000 )

شرکتهای دات کام تعداد 22277 کارمند خود را ازدسامبر 1999 تا اکتبر2000 اخراج کردند        (گلدمن2000  آمارهای زیر توسط سایت Webmerrgerss.Com ) تهیه شده و در نمایه بازار Cbs آمده است (کسری ،2001)

داده‌های جدول شماره 1 به طور واضحی نشان می‌دهند که تعداد ورشکستگی های دات کام ها روز به روز در حال افزایش بوده است .  جدول شماره 2 تعداد و درصد ورشکستگی را بر اساس زمینه فعالیت نشان میدهد . جدول شماره 3 تعداد ودرصد ورشکستگی‌ها را براساس مخاطبین نشان می‌دهد. قابل ذکر است که ورشکستگی‌های ذکر شده در جداول 1 تا 3 عمدتاً شرکتهای تجارت الکترونیکی هستند که حجم بالایی از سرمایه گذاری اولیه را نیاز داشته‌اند.

داده های ذکر شده در جدول فوق نشان می‌دهد که حضور در اینترنت دلیل موفقیت نسیت. از طرف دیگر از اینترنت و فرصتهای نهفته درآن نمی‌توان چشم پوشی کرد.

مطالعات درشرکتهای امریکایی با 50 یا کمتر از 5 کارمند نشان دهد که:

تنها 27% آنها پایگاه اینترنتی دارند.

48% آنهایی که در اینترنت حضور داشته‌اند، به چیزی بالاتر از انتظارات خود رسیده‌اتد.

55% بیان کرده‌اند که پایگاه اینترنتی آنها با گسترش کسب و کار هزینه‌های خود را تامین کرده است.

40% بیان کرده‌اند که پایگاه اینترنتی ‌آنها منافع قابل توجهی داشته است.

تنها 20% آنها از پایگاه اینترنتی خود ناامید شده‌اند (متر2000 )

گسترش ایتنرنت باور نکردنی است. براساس یک مطالعه توسط مرکز تحقیقاتی جوپیتر  در سال 2000 رشد سر سام آور تعداد کاربران اینترنتی در ایالات متحده ادامه خواهد یافت :

- انتظار می‌رود در سال 2005 ، کاربران اینترنتی بین سنین 19 و49 سال به تعداد 84 میلیون نفر برسد ، در سال 1999 تعداد آ“ها 5/54 میلیون نفر بوده است.

- انتظار می رود در سال 2005 تعداد کاربران اینترنت بالاتر از 50 سال به تعداد 6/49 میلیون نفر برسد در حالی که در سال 1996 تعداد آنها 3/17 میلیون نفر بوده است.

- انتظار می‌ رود درسال 2005 تعداد خانوار‌های متصل به اینترنت به 2/80 میلیون نفر برسد و در حالی که درسال 1999 تعدادآنها 4/45 میلیون نفر بوده است.

علیرغم رشد سریع استفاده از اینترنت ، حضور در اینترنت صرفا به علت حضور رقبا بیهوده است. بنابراین بکارگیری یک روش سیستماتیک متکی براستراتژی ضروری است . واقعیات بازار یک استراتژی اثر بخش کسب کار برای تجارت الکترونیکی را مطالبه می کند ،‌که پاسخگوی انتظار مشتریان وفشار‌های رقابتی باشد(کاچری 2001) شرکتهایی که بدون یک استراتژی صحیح و مدل تجاری ازپیش طراحی شده در استفاده از اینترنت تعجیل می نمایند احتمال شکست آنها بالا خواهد بود

 (ماکان سو ،2000 ) به عنوان مثال dotcom failailures com  ، پایگاه اینترنتی که اطلاعات مربوط به شکست و عدم موفقیت کسب کارهای الکترونیکی را دنبال می‌کند، به علت اینکه یک استراتژی از پیش طراحی شده صحیح نداشت شکست خورد (دتیل واستینبوهلر،2001 )، دریک مطالعه که توسط مک کنیزی برروی 80 کسب و کار الکترونیکی انجام شده است ، تنها 10% شرکتهایی که وارد اینترنت شده‌اند از فریت سرعت بهره برداری کرده‌اند. براساس این تحقیقات سرعت زمانی معنادار است که سه شرط زیر .وجود داشته باشد (ریزوی ، تواری و واردهان  ، 2001)

- شرکتی که ابتدا وارد بازار می‌شود ، قادر به ایجاد موانع ورود برای رقبا باشد .

- یک بازار با پتانسیل بالا وجود داشته باشد  .

- خطرات و ریسکهای مرتبط با سرعت قابل مدیریت باشند .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نـتـیـجـه گـیـری

 

تغییرات جهانی که به سبب ورود ICT  ایجاد شده است ، غالب کاری تجارت که در گذشته به شکل چهره به چهره بین طرفین معامله انجام می‌شد را تغییر داده است .

در طی این چند دهه، تجارت پیشرفت بسیاری کرده است به طوری که حجم وسیعی از مبادلات دیگر چهره به چهره نیست و معاملات بیشتراز طریق تلفن ، پست و با استفاده از کارت‌های اعتباری انجام      می شود.

شکل جدیدی از پول و روشهای پرداخت که امروزه وجود دارد نظیر پول و چک الکترونیکی  به کار ت های اعتباری هوشمند وشکلهای دیگر نه تنها به تحولات عمده در فرآیند خرید منجر گشته بلکه امکان ورود شرکتها به عرصه تولید پول که تا به امروز  تنها در اختیار دولتها بوده است را میسر ساخته است.

تجارت الکترونیکی که به خرید و فروش از طریق کامپیوتر، اینترنت و وسایل ارتباطی اطلاق می‌گردد در اقتصاد جهانی و بالطبع در اقتصاد ایران، در حال تاثیر گذاری است و دولتها وسازمانهای غیر دولتی با درک ارزش تجاری ، تجارت الکترونیکی مثل 1) اصلاح فرآیندهای موجود بین هر سازمان  2) تغییر مدل یادگیری سازمانی و فن آوری و تغییر روشهای ارتباط با مشتریان از طریق جمع آوری اطلاعات تفصیلی د ر مورد ترجیحات و عادتهای خرید 3) و درنهایت تعریف مجدد قابلیت ایجاد تولیدات جدید و مدلهای تجاری جدید، برای ایجاد این نوع سیستم تلاشهای بسیاری را انجام می دهند.

اقتصاد ایران نیز که با اقتصاد جهانی در حال مراوده است نیز به تاثیر پذیری از این نوع تجارت پرداخته است و علیرغم زیر ساختهای ضعیف کشور  در بسترهای مخابراتی برای ایجاد کارتهای الکترونیکی، برای پرداخت الکترونیکی،‌ این نوع تجارت در حال شکل گیری است .

در این مقاله که مدل تجارت اکترونیکی نسبی (Partial E-Commerce) مورد تاکید برای کشورهای در حال توسعه‌ای مثل ایران که زمینه‌ای مناسب در تجارت الکترونیکی ندارند قرار گرفته است ، می‌تواند شروع مناسب برای ورود به تجارت جهانی و تجارت الکترونیکی باشد .

درک فرهنگی از مزایای E – C در سطح کشور که به سه سطح،‌ جامعه،‌ شرکتها و مصرف کنندگان و درک اقتصادی ارزش تجاری، تجارت الکترونیکی که منجربه تغییر شیوه کار می‌شود ، می‌تواند به عنوان اهرمهای اصلی در حرکت به سوی تجارت الکترونیکی و جهانی شدن باشد.

علیرغم تمام منافع ذکر شده درتجارت الکترونیکی و مزایای حاصل از به کارگیری این سیستم که در اقتصاد ایجاد می‌شود، ‌شکستها و ناکامیهای بدست‌ آمده از تجارت الکترونیکی را نبایست نادیده گرفت. این ناکامیها که از شرکتهای زیادی در طی سالهای گذشته سر چشمه گرفته شده است ، می‌تواند زمینه‌ای برای امکان سنجی صحیح تجارت الکترونیکی در کشور قبل از سرمایه گذاری باشد.

 

 

 

 

 

فهرست منابع فارسی

1.        ابراهیمی نژاد. ر ،1380 ، تجارت الکترونیک و ایجاد اشتغال، سایت اینترنتی تدبیر

2.        تافلر اروین،1382 ، موج سوم، ترجمه شهین دخت خوارزمی، ص23

3.        حاجیلی. م ، بهار 84، چارچوب ارزش تجاری تجارت الکترونیکی، سمینار تجارت الکترونیکی اهواز

4.        حاجیلی. م ،مهر 1383 ، ارزش تجاری تجارت الکترونیکی در اقتصاد ایران (ارائه مدلی براساس محدودیتهای موجود درکشور)، همایش فارس      

5.        خسروی، 1381 ،مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، چاپ سوم، انتشارات رشد

6.        روستا. الف، ونوس. د ، ابراهیمی. ع ، 1375 ،مدیریت بازاریابی، صفحه 84

7.        روستا. الف، ونوس. د ، ابراهیمی. ع ،1375، مدیریت بازاریابی، انتشارات سمت،  ص 78

8.        ظهوری .ق ،1382 ، کاربرد روشهای تحقیق علوم اجتماعی

9.        عبدالهی .ح ،1383 ، بیمه در تجارت الکترونیکی، هفته‌نامه عصر ارتباط ،  شماره 32

10.     عزیززاده .ی ، 1382، پیش‌نیازهای تجارت الکترونیکی، مجله تدبیر، شماره12،  ص19

11.     عزیزی .ش ، کریمی. س،1383، مزیت رقابتی در تجارت الکترونیک، مجله تدبیر، شماره 18، ص90

12.     علوی .س ،  اردیبهشت 1380،تحقیق پیمایشی الکترونیکی در دانشگاههای اینترنتی در مجموعه مقالات همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی در جزیره کیش، صفحه 184

13.     علوی .س ،1383،تحقیقات بازار در تجارت الکترونیک،مجله تدبیر، شماره 22،ص45

14.     گری برکهارت، فروردین و اردیبهشت 1378، رشد و گسترش اینترنت در کشورهای حوزه خلیج فارس ، ترجمه : رهی موسوی، ماهنامه شبکه، شماره نهم، ص 89

15.     معصومی پور عطایی .خ، 1382 ،تجارت الکترونیکی

16.     وزارت بازرگانی. معاونت برنامه‌ریزی و بررسیهای اقتصادی،1382 ، کنکاشی در تجارت الکترونیک

 

 

فهرست منابع غیر فارسی

 

1.        Afuah, Allan & Tucci, Christopher, 2001, Internet Business Models and Strategy, Mc–Graw-Hill

2.        Akkermans, J. Grodign, Vliet. J. Van,2002, Designing and Evaluating E-Business Models, IEEE, Intelligent Systems, vol 16, No 4, pp 11-17

3.        Clayton, Tony, Waldron, Kathryn, 2002,  E – Commerce Adoption and Business Impact: a Progress Report, Economic Analysis and Satellite Accounts Division, [online],Available : www.ons.gov.uk

4.        Coppel, Janathan, , June 2002, E–Commerce: Impacts and Policy Challenges, OECD,Working Paper, No 252

5.        Daly, A. John, September 2002, Studying the Impacts of the Internet Without AssumingTechnological Determinism, Aslib Proceedings vol 52, N 8, p 285.

6.        E – Commerce and Development Report, OECD, 2002, [online], Available:

7.        E – Commerce Trends, Wall Street Journal, 17 April 2002.

8.        E–Commerce and Development Report, OECD, 2003, [online], Available : www.unitad.org

9.        ESC-TR-2003-012, Len Estrin,John T. Foreman,Suzanne Garcia,June 2003,Technology Insertion Demonstration and Evaluation,Program Unlimited distribution subject to the copyright.

10.     Gunasekaran, etal, 2002, E–Commerce and IT's Impacts on Operations Management, International Journal of Production Economics, No, 75, PP 185 – 197.

11.     Hertog, Pimden, Holland, Christiaan, Bouwman, Harry, July 1999, Measuring E-Commerce,Public Report, Utrecht, the Netherlands

12.     International Survey of E-Commerce, Technology and Services Alliance (WITSA),2000.

13.     Karadaras, D. and Karakostas, B, 2001, An Emperical Investigation of the Management Practices and the Development of Electronic Commerce in Maritius, International Journal of Management, vol 21, pp 4451-455

14.     Lentoranta, Olavi, 2002, Analysing the Dynamics of New Economy Enterprise, Statistics Finland & VTT Technology Studies

15.     Overcoming Barriers to Technology Adoption in Small ManufacturingEnterprises (SMEs), CMU/SEI-TR-012

16.     Palumbo, Fred, Herbig, Paul, International Marketing Tool: the Internet, Industrial

17.     Pohgola, Matti,2002, The New Economy : Facts, Impacts and Policies, Information Economics and Policy, pp 133-144

18.     Reynolds, Janathan, Electronic Commerce : A Critical Review, International Journal of Retial and Distribution Management, vol 23, No 10, pp 417-444.

19.     Richardson, Paul, Internet Marketing, McGraw – Hill

20.     Sciencesz Thomas Tribunella, Phd, CPA, Linking Organi Conference Of Business And Administrative

21.     Singh Didar Alwyn, Electronic Commerce: Some Implications for Firms and Workers in Developing Countries, International Institute For Labour Studies Geneva

22.     sourceis:http://www.tradeforum.org/news/fullstory.php/aid/590/The_Changing_Marketplace:_Putting_%93E%94_to_Work.html

23.     Timmers, Paul, Electronic Commerce Strategies and Models for B2B Trading, John Willey, USA

24.     Turban, Efraim, Mclean, Ephraim, Wether be, James, "Information Technology for Maanagemen"t, John Wiley & Sons, Third Edition, USA, 2002, vol 1, 2

25.     Wang, Shouhong, Designing Information Systems for Electronic Commerce,Industrial Management and Data Systems, vol 101, No 6, pp 306-508

26.     Www. Ebmag. Org

27.     Www. Irica. Com

28.     Www. Takfaonline. Com

29.     www.iranafact.org/seminar/fa/gozaresh.htm

30.     www.members. tripod.com

31.     www.members. tripod.com

32.     www.survey.com

33.     www.survey.com

34.     www.surveysite.com

35.     www.surveysite.com/ newsite / docs/whyuse. htm

36.     www.surveysite.com/ newsite/docs/ client.htm

37.     www.surveysite.com/newsite/ docspopsoft.thm

38.     www.unctad.org

چه کسی به یک استراتژی الکترونیکی نیاز دارد ؟

David blakey _ 2000 www.webdevelopersjournal.com منبع محمود حاجیلی Info@hajili.com mhajili@hotmail.com بعضی از شرکتهای مشاوره ای در حال تلاش برای تشویق مشتریان خود به سازگاری به یک استراتژی الکترونیکی هستند . آنها پیشنهاد میکنند که مشتریان آنها بایستی یک کمیته متشکل از هیات مدیره که توسعه و نگهداری این استراتژی الکترونیکی را حمایت می نماید ، ‌بوجود آورند . اما این واقعاً یک ایده خوب است ، و چرا اینگونه شرکت های مشاوره ای اینچنین مشتاق این موضوع هستند ؟ اکتبر 2000 شرکتها معمولاً یک استراتژی کسب و کار جامع دارند . استراتژی کسب و کار یک مسیر هدایتی است که شرکت در تلاش برای پیروی از آن و همچنین استراتژیهای مالک یا دارنده شرکت که بوسیله هیات مدیره آن شرکت تهیه می شود ،‌ را تامل می شود . مدیران مجدداً بر روی استراتژی و تغییراتش موافقند . این پایه ای برای هدایت شرکتها ، سیاست ها و عملیات است و آن پارامترهایی را برای برنامه های تاکتیکی میان مدیران و برنامه های کوتاه مدت عملیاتی با برنامه های پروژه ای برای مدیران عملیاتی و سرپرستان بوجود می آورد . یک استراتژی الکترونیکی ،‌ همانطوری که بوسیله شرکتهای مشاوره ای ارتقاء یافته است ، یک سند مجزا شده از استراتژی کسب و کار می باشد ، که معمولاً می بایست به وسیله کمیته ای از هیات مدیره در مفایل کل هیات مدیره بوجود آمده و نگهداری شود . ISSP s ( سیستمهای اطلاعاتی برنامه استراتژریک ) شیوه استراتژی الکترونیکی به نظر میرسد همانند شیوه سیستمهای اطلاعاتی برنامه استراتژیک قدیمی باشد ( ISSP s ) . اگر چه ISSP در تلاش بود که همراه با استراتژی کسب و کار کلی نگه داشته شود ، اما معمولاً این امر اتفاق نمی افتد . یک دلیل می تواند این نکته فرض شود که ISSP و استراتژی کسب و کار به طور کافی با یکدیگر قدرتمندانه ارتباط داده نشده بودنند . تغییرات به استراتژی کسب و کار که بوسیله هیات مدیره بوقوع می پیوست ،‌به سرعت نمی توانست در ISSP منعکس شود چرا که افراد دیگری بودنند که به مرور و نگهداری از ISSP بپردازند . بنابراین ISSP یک موقعیت موفر برای استراتژی کسب کار داشت . غالباً ISSP بوسیله مشاوران خارج از سازمان توسعه و تغییر می یابد و تمرکز کمی و یا در گیری کمی با استراتژی کسب و کار جامع یا کل داشت . این مشاوران ،‌ همچنین به نظر میرسد علاقه بیشتری در ملزومات عملیاتی ISSP داشته باشند . این علاقه بوسیله این حقیقت که آنها از شرکتهای مشاوره ای و همچنین توسعه دهندگان سیستم بودند ،‌ایجاد میشد . ISSP کمی به عنوان اسناد استراتژیک موجود بود :‌ آنها معمولاً ‌برنامه های تاکتیکی و حتی برنامه هایی برای پروژه های اجرایی انفرادی را در بر می گرفتند . بنده مخالف همان چیزی که برای استراتژی الکترونیکی می افتد بودم ، ‌اگر چه آنها آغاز به گسترش استراتژی کل کردند ، ‌اما بسیاری از آنها شیوه های مشترک تکنیکی و عملیات تکراری داشتند این غلط است که بسیاری از مشاوران که به توسعه استراتژی الکترونیکی پرداختند ، در حال حاضر همچنان درگیر توسعه و به کارگیری کسب و کار الکترونیکی هستند . فعالیت هایی برای سازمان دهی استراتژی هر زمانی که من با این موقعیت مواجه می شوم که یک استراتژی الکترونیکی سازمان دهی شده است ،‌تمایلی به از بین بردن برنامه های تاکتیکی به خاطر حفظ یک استراتژی الکترونیکی ندارم . من به مشتریان توصیه می کنم که آنها بایستی برنامه های پروژه را که از استراتژی الکترونیکی بوجود آمده نگه دارند و باید استراتژی الکترونیکی را به عنوان یک سند استراتژیک فراموش کنند . به عبارت دیگر ، اگر استراتژی الکترونیکی از طریق پیوستار استراتژی ، تاکتیکها به برنامه های عملیاتی سازمان دهی شد ،‌ بعد از آن بایستی در سطح عملیاتی باقی بماند و در آن سطح به کار گرفته شود و در سطح استراتژیک امکان ندارد که نیازی به استراتژی الکترونیکی مجزا احساس شود . نقش کسب و کار الکترونیکی برای این نگرش دو استدلال وجود دارد که بسته به آن چه که مشتریان می خواهند با کسب و کار الکترونیکی انجام دهند . اول اینکه ، اگر واقعاً کسب و کار الکترونیکی یک مسئله عملیاتی (‌در مقابل استراتژی )‌برای مشتریان است ،‌ پس آن بایستی در سطح عملیاتی باقی بماند . مشتریان استراتژی کسب و کار کلی خود را تغییر نخواهند داد ، ولی کسب و کار الکترونیکی وسیله ای برای قدرت بخشیدن به واقعیت رسیدن استراتژی کسب و کار است . برای بسیاری از کسب و کارها ،‌کسب و کار الکترونیکی ‌همیشه فقط یک گسترش برای انچه که آنها هم اکنون انجام میدهند خواهد بود . کسب و کار الکترونیکی یک کانال دیگر برای آنها خواهد بود . کسب و کار الکترونیکی ممکن است برای بعضی از مشتریان یک گزینه برای کانالهای موجود ارائه کند ،‌همانند فروشگاه های اینترنت . اما جایگزین آن کانالها نخواهد شد . برای اینگونه کسب و کارها ،‌کسب و کار الکتریکی یک مسئله عملیاتی باقی خواهد گذاشت و آنها نیازی به یک استراتژی الکترونیکی مجزا ندارند . دوم اینکه ،‌ اگر کسب و کار الکتریکی راه انجام کسب و کار مشتریان را تغییر دهد ،‌ پس آن بسیار مهم است که یک خط مشخص شده برای یک استراتژی الکترونیکی باشد . مشتریان به کسب کار الکتریکی برای شکل دهی به یک بخش مرکزی استراتژی کسب و کار جامع نیاز خواهند داشت . آنها مدیران را نیاز خواهند داشت (‌بجای سرپرستان )‌ که میتوانند بر روی مسائل کسب و کار الکترونیکی تمرکز کند و آن کسی که تخصص کسب و کار الکترونیکی واقعی را دارد . این دونقطه نظر متضاد ،‌ از نقش کسب و کار الکترونیکی نتایج یکسانی ایجاد میکنند ؛ احتیاجی به یک استراتژی الکترونیکی مجزا شده ای نیست . اگر کسب و کار الکترونیکی شی مرغوب است ، نیازی به استراتژی مجزا برای آن نیست . اگر کسب و کار الکترونیکی مهم و حیاتی است ، پس این بسیار مهم است که بطور مجزا از استراتژی کسب و کار اصلی هدایت شود . چرا مشاوران استراتژی الکترونیکی را توصیه می کنند ؟ یک عامل میتواند گمان شرکت های مشاوره ای باشد که به ارتقاء‌توسعه استراتژیکی الکترونیکی می پردازنند اول اینکه : بسیاری از مشاوران ،‌ هیات مدیره تجربه واقعی را ندارند . آنها به سادگی نمی دانند که هیات مدیره ها چگونه عمل می کنند . آنها متوجه این موضوع نیستند که هیات مدیره ها ممکن است که زمان و تخصص لازم برای نظارت بر یک استراتژی الکترونیکی ندارند ،‌ حتی اگر به یک کمیته ای مشخص شده تعویض شده باشد . دوم اینکه : هیات مدیره ممکن است هیچ تخصصی در کسب و کار الکترونیکی نداشته باشد . این کاملاً قابل قبول است اگر کسب و کار الکترونیکی یک امر مطلوب برای آنها است ، مدیران یک شرکت مهندسی احتیاج زیادی به مهندسان با تخصص نسبت به مدیران هر شرکت تجاری که نیاز به متخصصان کسب و کار الکترونیکی دارند . مشاوران کلی ـ بجز متخصصان هدایت کننده استراتژیک ـ تجربه لازم برای انجام وظیفه به عنوان عضو مفید در هیات مدیره اصلی را دارند . سوم اینکه : مشاوران ممکن است استراتژی الکترونیکی را به عنوان وسیله ای برای بدست آوردن رشد بلند مرتبه برای برنامه ها و پروژه هایی که آنها می توانند اجراء آن را مدیریت کننده می بینند . به کارگیری یا اجرا ، پرقدرت ترین و بزرگترین منبع درآمد آنهاست . مشاوران ممکن است کارهای خود را با استراتژی الکترونیکی به عنوان یک راهی برای اجرا بدون شیوه مشتریان یا مخاطبان خود در بازار برای تلاش های رقابتی ،‌بینند . هیات های مدیره وظیفه ای برای مراقبت از اطلاع رسانی امور به اعضای خود و سرپرستان به عهده دارند و این امری غیر معمول برای پذیرش آن است . چرا شما به یک استراتژی الکترونیکی نیاز ندارید ؟ شما به یک استراتژی الکترونیکی مجزا نیاز ندارید اگر کسب و کار الکترونیکی برای شرکت شما بسیار سخت و شرکت شما را به ریسک بالا و منجر به شکست ،‌ منجر خواهد کرد : این استراتژی در استراتژیهای کسب و کار جامع منع میگردد . شما به یک استراتژی الکترونیکی مجزا نیاز ندارید اگر شرکت شما می تواند پی به شکست از سیستمهای کسب و کار الکترونیکی ببرد . کسب و کار الکترونیکی واقعاً یک مسئله استراتژیک برای شما نیست و آن نبایستی به آن صورت انجام شود .

دولت الکترونیک

یکــــی از مفاهیمی که در دهه های اخیر به گونه ای بسیار گسترده در جوامع پیشرفته مورد بررسی قرار گرفته و حتی در بعضی مواقع با موفقیت به اجرا درآمده، مفهوم دولت الکترونیک است. دولت الکترونیک، یک دولت دیجیتال بدون دیوار و ساختمان و دارای سازمانی مجازی است که خدمات دولتی خود را به صورت بهنگام (ON LINE) ارائه می کند و موجب مشارکت آنان در فعالیتهای مختلف اجتماعی سیاسی می شود.

 

روند ایجاد دولت الکترونیک بدین صورت بوده است که در طول نیمه دوم دهه 1990، بخش خصوصی آمریکا مسئول خلق خدمات الکترونیکی شد. وجود فناوری وب (WEB)، به برانگیختن برخی اقدامات تجاری در شرکتها منجر گشت و لذا نتایج خوب و قابل سنجشی از این اقدامات حاصل شد. مهمتر از آن، این بود که کارکنان هرچه بیشتر اثربخش شدند به طوری که در بازده کاری آنها افزایش قابل ملاحظه ای پدید آمد. برای مثال، در سال 1999، میانگین بازده کاری هر ساعت فرد، پنج درصد افزایش پیدا کرد. لذا بدین طریق، بذرهای کارایی به واسطه به کارگیری این چنین فناوریها پاشیده شد و لذا فناوری وب به تغییراتی در شغل، شاغل و ارتباطات منجر شد.


 

Wireless: Creating Internet of 'Things': A scary, but exciting

Miniaturization, the ubiquity of consumer electronics and the global Internet are speeding up the creation of a worldwide "network of things," where cars, phones, turnstiles - even books and clothing - know about us: who we are, where we are, what we are doing.
 
This vision of a "Star Trek" world, where things like food replicators do our bidding, has been forecast for decades. Today, it looms closer, neither "science fiction nor industry hype," the International Telecommunication Union concluded in a study issued here last week, "but based on solid technological advances."
 
Never mind the radio tags that already keep track of the location of a pallet of some company's inventory. The favorite hypothetical device on such an "Internet of things," from Nicholas Negroponte, head of the Media Lab at the Massachusetts Institute of Technology, is the doorknob.
 
"It's a very smart doorknob," he told an ITU conference. "When you approach the door and you're carrying groceries, it opens and lets you in. This doorknob is so smart, it can let the dog out but it won't let six dogs come back in.
 
"It will take FedEx packages and automatically sign for you when you're not there. If you're standing by the door, and a phone call comes in, the doorknob can tell you that 'you've got a phone call from your son that I think you should take."'
 
The latest time frame for programming things to communicate with people and other things on the Internet is five or 10 years, predicted Olivier Baujard, chief technology officer of Alcatel, the French telecommunications equipment maker.
 
Already in Japan and elsewhere, "things" like mobile phones are paying for "things" like subway fare or cosmetics from a Web site. Radio tags are being used to monitor access to VIP clubs, in passes for ski lifts and for tracking medical patents.
 
Referring to radio frequency identification, Negroponte said: "When we talk about an Internet of things, it's not just putting RFID tags on some dumb thing so we smart people know where that dumb thing is. It's about embedding intelligence so things become smarter and do more than they were proposed to do."
 
In order to connect things, they need to be recognized on the network, through a technology like RFID. Then, sensor technology needs to be able to detect changes in their physical status, knowing features like temperature and recognizing location and direction.
 
Finally, the combination of the two technologies and how human beings manipulate them through the Internet gives them intelligence. "Eventually, even particles as small as dust might be tagged and networked," the ITU said.
 
This assumes each technology is working under a common standard, something that is easier said than done. That and the concerns of privacy and data protection may be the biggest issues holding back an Internet of things, the ITU said. For ordinary consumers, the prospect of a world where not just everyone but everything is linked is just as scary as it is exciting.
 
When objects are "intelligent," there are few ways to get them to stop talking about us. Also, some experts ask rhetorically, what happens to personal responsibility? If you are in a car connected to a network that has an accident, who is at fault, you or the system? Who is in charge? Such concerns have already stalled some radio-tag trials.
 
"To promote a more widespread adoption of the technologies underlying the Internet of Things, principles of informed consent, data confidentiality and security must be safeguarded," the ITU report warned. "Unless there are concerted efforts involving all government, civil society and private sector players to protect these values, the development of an Internet of Things will be hampered, if not prevented."
 
Cellphone world rankings
 
The ITU also came out with rankings for cellphone subscribers by country last week, updated to the end of 2004.
 
China remains at the top by number of subscriptions, with 335 million, but most other countries in the top 20 economies outrank it in terms of the number per 100 residents.
 
Leading that list are Italy (109), Britain (103), Taiwan (100), Spain (94), Germany (86), South Korea (76) and France (74). The United States has 61 percent penetration, and Japan 72 percent. China is at 26 percent.
 
 
 
ADVERTISER