پنج کمک کامپیوتر به صنعت پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی -5

منبع: ماهنامه شبکه


در اینجا باز هم سخن از مدل‌سازی سه‌بعدی و مزایای استفاده از فناوری دیجیتال است. دندانپزشکی حوزه‌ای است که ظرافت در آن حرف اول را می‌زند. ترمیم یک دندان کاری بسیار پرزحمت و دردسرساز و در بیشتر موارد زمان‌بر است که هم دندانپزشک و هم بیمار را بسیار به زحمت می‌اندازد. معمولاً باید قالبی از دندان (یا دندان‌ها) گرفته شده و پس از رد و بدل‌شدن بین چند بخش (که لزوماً در مطب دندانپزشکی نیستند) و با گذشت مدت‌زمانی به‌نسبت طولانی، دندان (یا دندان‌های) موردنظر آماده شود. نتیجه کار ممکن است خطا داشته باشد، به‌خوبی در جای خود قرار نگیرد یا مشکلاتی ایجادکند. فناوری دیجیتال راهکار بسیار مناسبی را برای حل این مشکل ارائه داده و آن استفاده از سیستم‌های CAD/CAM برای ساخت دندان است. در اینجا دندانپزشک یک قالب دیجیتال از دندان موردنظر می‌گیرد، آن‌را وارد کامپیوتر می‌کند (شکل 8-الف)، با استفاده از نرم‌افزار ویژه نمونه دیجیتال را اصلاح‌می‌کند (شکل 8-ب). درنهایت با استفاده از یک سیستم CAM مدل سه‌بعدی دندان مورد نظر را روی یک قطعه پیاده می‌کند (شکل 8-پ). نتیجه کار بسیار دقیق بوده و در زمانی بسیار کمتر از روش سنتی حاضر می‌شود. حتی بیمار خود می‌تواند هنگام انجام این مراحل در مطب حضور داشته باشد.

ادامه مطلب ...

پنج کمک کامپیوتر به صنعت پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی -4

مزایای استفاده از سیستم‌های دیجیتال در امر تصویربرداری پزشکی باعث شده است که مراکز آموزشی و پزشکی به سمت دیجیتالی شدن پیش بروند. صرف‌نظر از چالش‌های فناوری دیجیتال (امنیت اطلاعات ردوبدل شده، از دست رفتن اطلاعات ذخیره شده و...) استفاده از روش‌های دیجیتال به‌خصوص در زمینه تصویربرداری پزشکی کمک بزرگی در حوزه پزشکی به‌شمار می‌رود. امکان ذخیره‌سازی و نمایش ساده تصاویر، به اشتراک گذاری آن‌ها با متخصصان سایر مراکز  به‌منظور مشاوره، مجبور نبودن بیماران برای مراجعه به مراکز متعدد که گاهی در فاصله‌های دوری از هم قرار دارند، امکان اصلاح و ویرایش تصاویر به‌منظور بررسی مشخصه‌های موردنظر، امکان قراردادن توضیحات و اندازه‌گیری‌ها در تصاویر، ساخت مدل‌های سه‌بعدی و ترکیب چندین عکس که با روش‌های مختلف گرفته‌شده‌ برای بهبود تصور یک واقعیت از جمله مزایای این روش هستند. در این میان، این روزها اصطلاح PACS بیش از پیش شنیده می‌شود و مراکز درمانی زیادی در دنیا در پی مجهز شدن به سیستم‌های PACS (سرنامPicture Archiving Communication Systems) هستند. از جمله مزایای PACS مدیریت و ذخیره مقادیر زیادی از داده‌ها، اصلاح و ارسال تصاویر به‌طور مطمئن است. PACS جایگزینی برای روش‌های مرسوم در زمینه مدیریت تصاویر پزشکی است و با استفاده از آن دیگر به استفاده از نگاتیو و روش‌های سنتی نیازی نیست و  تصاویر MRI، اشعه ایکس و اسکن‌های CT به‌صورت  فایل‌های دیجیتالی که به‌راحتی قابل ذخیره‌سازی و  به اشتراک گذاری بین مراکز مختلف هستند، در دسترس خواهند بود. این تصاویر دیجیتال به بخشی پویا از سابقه بیماران تبدیل شده‌اند که می‌توانند به‌طور ایمن و از راه دور و در هرجا و هرزمان به‌طور مجازی در دسترس باشند.


ادامه مطلب ...

پنج کمک کامپیوتر به صنعت پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی -3

منبع: ماهنامه شبکه


پزشکی از راه دور نتیجه ترکیب دنیای پزشکی و دنیای ارتباطات است و از این طریق تشخیص بیماری و حتی درمان از راه دور امکان‌پذیر می‌شود. علاوه بر مزایایی نظیر دسترسی سریع به متخصص، کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان و  عدم نیاز به مسافرت از نقطه‌ای به نقطه دیگر، این روش باعث ایمنی بیشتری هم می‌شود. دیگر نیازی نیست پزشکان وارد میدان‌های جنگ‌، مناطق آسیب‌دیده و خطرناک شوند. حتی برای معاینه و درمان یک زندانی هم می‌توان از این روش استفاده کرد دیگر نیازی نیست یک زندانی را از زندان خارج کرد یا یک پزشک را وارد محیط زندان کرد. علاوه بر  توجه به حوزه‌های مختلف پزشکی از راه دور نظیر معاینه و تشخیص از راه دور یا مشاوره با متخصصان سایر نقاط کره زمین و حتی عکس‌برداری از راه دور، جراحی از راه دور در اولویت بیشتری است. در این حالت جراح به‌طور فیزیکی در محل جراحی و پیش بیمار حاضر نیست و از طریق ابزارهای ارتباطی قادر است یک عمل را از راه دور کنترل کند.

ادامه مطلب ...

پنج کمک کامپیوتر به صنعت پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی-1

منبع: ماهنامه شبکه


امروزه، با توسعه جوامع بشری و نیاز بیشتر انسان‌ها به دریافت خدمات درمانی و بهداشتی، پزشکان دیگر نمی‌توانند فقط با تکیه برتوانایی شخصی خود و همکارانشان و حتی با کمک ابزارهای مرسوم به انجام وظایفشان بپردازند. آن‌ها به چیزی فراتر از آنچه تاکنون در دسترس‌داشته‌اند، نیاز دارند. فناوری دیجیتال همپای سایر فناوری‌ها راهکارهای مناسبی را در اختیار متخصصان حوزه پزشکی قرار داده است و آن‌ها را در مراحل مختلف، از آموزش دانشجویان و کارکنان گرفته تا تشخیص، تصمیم‌گیری و درمان بیماری یاری می‌دهد. آنچه امروز پزشکان در اختیار دارند با گذشته تفاوت‌های اساسی دارد و آنچه در آینده در اختیار خواهند داشت به مراتب از امکاناتی که امروز در اختیار دارند، کاراتر خواهد بود. استفاده از بیماران مصنوعی و  مراکز آموزشی پیشرفته برای قراردادن کارآموزان پزشکی در یک محیط امن با بهره‌وری بالا، ایجاد امکانات لازم به‌منظور تسهیل روند درمان و  کاهش استرس پزشکان و بیماران ، افزایش سرعت و سهولت دسترسی پزشک و بیمار به یکدیگر، افزایش توانایی پزشکان و جراحان در تجسم آسیب‌دیدگی یک بیمار و ده‌ها مورد دیگر نتایج ورود فناوری دیجیتال به حوزه‌پزشکی است. در شماره 103 مجله شبکه و در مقاله « فناوری دیجیتال و درمان آنفلوآنزا»  به نمونه‌هایی از کاربردهای  فناوری دیجیتال در حوزه پزشکی و سلامت پرداختیم. در آن مقاله  به برخی از استفاده‌های این فناوری در زمینه کنترل بیماری آنفلوآنزای نوع A اشاره شد و کاربردهایی نظیر  ارتباط مراکز درمانی و دولتی با یکدیگر برای تبادل داده‌ها، نظارت و شناسایی مبتلایان و حتی پیش‌بینی حرکات بعدی ویروس مورد توجه قرار گرفت. در نوشته پیش رو به کاربردهای دیگری از فناوری دیجیتال در دنیای پزشکی می‌پردازیم. این کاربردها در پنج گروه گنجانده شده‌اند. برخی موارد را که خواننده با آن‌ها آشناتر است، به‌طور مختصر بیان می‌کنیم تا فرصت را برای پرداختن به موارد دیگر از دست ندهیم. برحسب نیاز مثال‌هایی نیز مطرح شده است.

ادامه مطلب ...

پنج کمک کامپیوتر به صنعت پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی-2

این‌که پزشک قادر باشد با نگاه کردن به یک بیمار و بدون شکافتن بدن وی  اجزای داخلی را مشاهده کند، کمی‌دور از ذهن به‌نظر می‌رسد. اما یک سیستم Augmented Reality دقیقاً همین توانایی را به یک پزشک می‌دهد. AR می‌تواند در مراحل مختلف از معاینه و تشخیص گرفته تا انجام عمل جراحی مورد استفاده قرار گیرد. پزشک با در اختیار داشتن یک سیستم AR می‌تواند بخشی از بدن بیمار را انتخاب‌کرده و درون بدن را ببیند. هر چند این شیوه، نوعی ترفند به شمار می‌آید که طی آن با استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌شده از عضو مورد نظر (با روش‌هایی نظیر MRI ،CT و امثال آن) بازنمایی سه‌بعدی از آن عضو رندر شده و روی تصویر حقیقی بیمار به‌طور همزمان نشان داده می‌شود با این‌اوصاف، تصور خوبی از آسیب‌های وارده به عضو را به پزشک می‌دهد و بسیار کارآمدتر از مشاهده تصویر پزشکی به‌صورت مجزا است. با استفاده از AR پزشک می‌تواند به‌طور همزمان تطبیقی بین نمای بیرونی و درونی بدن بیمار داشته باشد و این ترکیب واقعیت و مدل‌های کامپیوتری در بسیاری از موارد کمک بزرگی هم به پزشک و هم به بیمار می‌کند. ادامه مطلب ...