برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) (بخش چهارم)

نویسنده : مهدی فضعلی
ناشر : همکاران سیستم
تاریخ انتشار : 29/02/1384

5- هزینه‌های مربوط به چرخه‌ی عمر سیستم‌های ERP:

این هزینه‌ها به دو دسته‌ی مشهود و نامشهود تقسیم می‌شوند. هزینه‌های مشهود، هزینه‌هایی هستند که به شیوه‌ی مستقیم قابل اندازه‌گیری هستند. از آن‌جا که هزینه‌های نامشهود به مفاهیم نامحسوس نسبت داده می‌شوند در اندازه‌گیری آن‌ها به شیوه‌ی مستقیم، مشکلاتی وجود دارد. این هزینه‌ها با مراحل مربوط، در جدول زیر نشان داده شده است:

مرحله	هزینه های مشهود	هزینه های نا مشهود
انتخاب	­_	هزینه‌های تصمیم‌گیری
فراگیری	مشاوره‌ سخت‌افزار پروانه‌های نرم‌افزاری	هزینه‌های تصمیم‌گیری هزینه‌های فرصت از دست‌رفته
اجرا	مشاوره آموزش منابع انسانی مشخصات سیستم	ایجاد مجدد، تبدیل و تحلیل داده‌ها زمان صرف شده به وسیله کارکنان مهندسی مجدد فرآیندهای کسب‌وکار
کاربرد و نگه‌داری	پیکربندی دوباره‌ی سیستم سازگاری سیستم هزینه خرابی سیستم	هزینه‌های غیرمستقیم خرابی سیستم هزینه‌ی از دست دادن رقابت‌جویی
تکامل	هزینه‌ی کاربردهای جدید
بازنشستگی	_	هزینه‌های فرصت از دست رفته هزینه‌های تصمیم‌گیری

1-5) انتخاب

هزینه‌های نامشهود

هزینه‌ی تصمیم‌گیری: می‌توان گفت که این مرحله کم‌ترین هزینه‌ها را شامل می‌شود و از آن‌جا که در این مرحله تنها تصمیم برای انتخاب کردن یا انتخاب نکردن یک سیستم ERP مطرح است، هزینه‌های مربوط به آن؛ شامل زمان سپری شده به وسیله مدیران در وظیفه‌ی تصمیم‌گیری است. در فرآیند تصمیم‌گیری، مفهوم هزینه‌های گریز‌پذیر، برای تعریف هزینه‌هایی است که هنگام انتخاب یک راه‌حل ویژه حذف می‌شوند، درحالی که هزینه‌های گریزناپذیر هزینه‌هایی هستند که قابل حذف شدن نیستند.

2-5) فراگیری:

هزینه‌های مشهود

هزینه‌های مشاوره: مشاوران با دانش و تخصص خود در انتخاب یک سیستم ERP که با نیازهای سازمانی بیش‌ترین سازگاری را داشته باشد، به شرکت کمک می‌کنند. هم‌چنین آن‌ها در مرحله‌ی اجرا هم، سازمان را یاری می‌رسانند، به طوری که نقش یک میانجی میان تامین‌کننده‌ی یک سیستم ERP و سازمان را ایفا می‌کنند. بیش‌تر تحلیل‌گران با این موضوع که هزینه‌های مربوط به مشاوره برای یک سیستم ERP خیلی بالاست، هم‌عقیده هستند.

هزینه‌های سخت‌افزاری: دست‌یابی به یک سیستم ERP، مستلزم تغییراتی در زیربنای سخت‌افزاری موجود است. این تغییرات می‌توانند محدوده‌ی گسترده‌ای از تغییر جزیی و یا تغییر کامل سخت‌افزارهای موجود را در برگیرد. برای کامل کردن زیربنای سخت‌افزاری جدید، جنبه‌های دیگری هم‌چون ظرفیت، ارتباط شبکه، خدمات و نرخ سرعت پردازش هم، مهم هستند.

پروانه‌های (مجوزهای) نرم افزاری: بعد از انتخاب نرم‌افزار ERP، به مجموعه‌ای از قراردادهای توافقی برای تحصیل آن نیاز است. هزینه‌ی این قراردادها می‌تواند به شیوه‌های مختلفی محاسبه شود. بعضی قراردادها، تعداد پروانه‌ها (مجوزها) و تعداد کاربران را بررسی می‌کند و بعضی دیگر شامل عواملی چون مزایای سازمان و تعداد پرسنل هستند. به طور معمول پیش‌نهاد کاهش قیمت توسط تامین‌کنندگان، به تعداد قسمت‌های آموخته و فراگیری کاربردهای گسترده و خرید خدمات نگه‌داری و بهبود نرم‌افزار بستگی دارد.

هزینه‌های نامشهود

هزینه‌ی تصمیم‌گیری: در مرحله‌ی فراگیری هزینه‌های تصمیم‌گیری باید دوباره تحلیل شوند. تصمیم اصلی شامل انتخاب یک سیستم ERP است، که بیش‌ترین تناسب را با نیازهای سازمان داشته باشد.

هزینه‌های فرصت از دست رفته: این هزینه‌ها فرصت از دست رفته را آن هنگام که یک انتخاب رها می شود، اندازه می‌گیرند. در تحلیل‌های مربوط به چندین سیستم ERP که در بازار وجود دارند، این هزینه‌ها باید در نظر گرفته شوند.

تحلیل‌گران تاکید می‌کنند که باید در باره‌ی نرخ برگشت سرمایه مطالعه‌ و بررسی شود. این نرخ، در برگیرنده‌ی دو عنصر بسیار مهم است: "چه مقدار و چه موقع". عنصر چه مقدار، مزایایی را که به وسیله سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شود، نشان می‌دهد، درحالی‌که عنصر دوم، چه موقع، دوره‌ی بازگشت سرمایه را نشان می‌دهد.

3-5) اجرا:

هزینه های مشهود

هزینه‌های مشاوره: بیش‌تر سازمان‌ها برای اجرای ERP ازمشاوران استفاده می‌کنند. این واقعیت وجود دارد که سازمان‌ها برای کامل کردن فرآیند از دانش فنی لازم برخوردار نیسیتند. بر این اساس مشاوران؛ دانش، تجربه و روش‌های اجرایی و برنامه‌های آموزشی برای به کارگیری نرم‌افزار را در اختیار  کاربران قرار می‌دهند، و نیز به مهندسی مجدد سازمان و فرآیندهای آن کمک می‌کنند.

هزینه‌های آموزش: در این‌جا آموزش تیم پروژه و کاربران نهایی آن را خواهیم داشت. این هزینه‌ها به طور معمول زیاد هستند؛ زیرا کاربران افزون بر کاربرد نرم افزار جدید به یادگیری مجموعه‌ای از فرآیندهای جدید، نیاز دارند. برای کمینه کردن هزینه‌های آموزش باید از ابزارهای اینترنتی یا ابزارهای کنفرانس ویدیویی که تعداد آموزش‌دهندگان را کاهش و ابعاد آموزش را افزایش می‌دهد، استفاده کنیم.

هزینه‌های منابع انسانی: این هزینه‌ها مربوط به تیم پروژه هستند که وزن بالایی هم دارند، از آن‌جا که این افراد متخصصان حرفه‌ای هستند، قیمت هرساعت کاری آن‌ها بالاست و گاه لازم است که منابع انسانی مورد نیاز از خارج سازمان استخدام شوند.

هزینه‌های مشخصات سیستم: این هزینه‌ها نه تنها به تعداد ساعاتی که نیروی انسانی بر روی وظایفخود متمرکز می‌شوند، بستگی دارد، بلکه شامل ابزارهای فراگیری که به ایجاد بینش سازمانی کمک می‌کند، نیز وابسته است.

هزینه های نامشهود

ایجادمجدد، تبدیل و تحلیل داده‌ها: تلاش انجام گرفته در ایجاد مجدد نرم‌افزار و سازگاری با نیازهای جدید، به طور معمول اندازه گیری نمی شوند، هر چند مدت‌زمانی را به خود اختصاص داده است. داده‌ها در سیستم جدید باعث افزایش هزینه‌های پروژه خواهند شد، چون به طور معمول آن‌ها با فرم‌های جدید متناسب نیستند، از این رو نیاز به وارد کردن داده‌های جدید به وجود می‌آید.

زمان صرف شده به وسیله‌ی کارکنان: تیم پروژه و کارکنان آن مجبورند دفعات کاری خود را نگه دارند و وظایف مربوط به پروژه را انجام دهند. هزینه‌های مرتبط با این تلاش و ضایعات مربوط به کارایی به طور معمول اندازه‌گیری نمی‌شوند. نگه‌داری کل زمان‌های صرف شده در پروژه، می‌تواند نتیجه‌ای در استخدام کارکنان به همراه داشته باشد، که این هزینه‌ها قابل اندازه‌گیری هستند.

هزینه‌های مهندسی مجدد شرکت: شرکت تحقیقاتیForreste درسال 1997تخمین زده است که در نصب یک نوع نرم‌افزار SAP بیش از50% بودجه‌ی مرحله اجرا برای مهندسی مجدد فرآیند شرکت مصرف شده است. اجرای سیستم ERP دربیش‌تر مواقع به معنای یک تغییر اساسی در فرآیندهای تجاری سازمان است که شامل تغییرات اجباری در فرآیندها و ساختارهای سازمانی است.

4-5) نگه‌داری وکاربرد

هزینه‌های مشهود

 پیکربندی سیستم: به طور معمول بعد از اجرای یک سیستم ERP ناکارایی‌هایی در عملیات سیستم مشاهده می‌شود که هرکدام نیازمند اصلاحاتی در پیکربندی سیستم ERP هستند.

سازگاری سیستم: سازمان‌ها همیشه در حال تغییر و تحول هستند، بنابراین نیاز داریم که سیستم را با این تغییرات سازگار کنیم، بنابراین معرفی جریان اطلاعات جدید و فرآیندهای تجاری جدید روی کارکرد و عملکرد سیستم ERP تاثیر می‌گذارد.

هزینه‌های خرابی سیستم: هزینه‌های خرابی، با بروز خرابی در یک سیستم  ERP، ایجاد می‌شوند. در یک سازمان بزرگ هزینه‌های مستقیم خیلی زیاد هستند، چون سفارش‌ها نمی‌توانند برآورده شوند، موجودی نمی‌تواند به روز شود و گاه این خرابی‌ها باعث ایجاد بی‌نظمی در سازمان‌های تجاری می‌شود.

هزینه‌های نامشهود

هزینه‌های غیرمستقیم خرابی سیستم: خرابی‌های سیستم باعث بروز هزینه‌های غیرمستقیم می‌شود. این هزینه‌ها عبارت‌اند از، از دست دادن دست‌رسی به اطلاعات حیاتی، از دست دادن رضایت مشتری یا ناتوانی برای بقا در تجارت.

ازدست دادن انگیزه‌ی رقابت‌جویی: یک انتقاد عمومی به سیستم ERP استاندارد بودن مدل‌های تجاری در تمام مدل‌های ERP است. بیش‌تر سازمان‌ها مدل‌های تجاری که اجرای نرم‌افزار را آسان می‌کند، انتخاب می‌کنند. اگرچه ممکن است این مدل‌ها مزیت‌های رقابتی را در دیگر سازمان‌ها از دست بدهند. این تغییرات باید به صورت اقتصادی اندازه‌گیری شوند.

5-5) تکامل

هزینه‌های مشهود

هزینه‌ی کاربردهای جدید: در این مرحله هزینه‌ی اصلی مربوط به خرید و اجرای کاربردهای جدید است. مثل برنامه‌ریزی و زمان‌بندی پیش‌رفته، مدیریت روابط مشتری و جریان کاری، تجارت الکترونیک و غیره.

6-5) بازنشستگی

هزینه‌های مشهود

دراین مرحله هزینه‌های فرصت از دست رفته، هزینه‌های تصمیم‌گیری و همه‌ی هزینه‌های مشهود مرتبط با نرم‌افزار تکرار می‌شوند. با فرا رسیدن این مرحله، انتظار می‌رود که سرمایه‌ی اولیه برگشته باشد. در موارد ناتمام گذاشتن (برای مثال مرحله اجرا)، هزینه‌های مرتبط از ضایعات بالا ایجاد می‌شوند. این نمونه برای شرکت Foxmeyer درسال 1999 اتفاق افتاد، این شرکت ورشکستگی خود را به سرمایه‌گذاری بالا بر روی سیستم ERP نسبت داده است.

برنامه ریزی منابع سازمان (ERP) (بخش سوم)

نویسنده : مهدی فضعلی
ناشر : همکاران سیستم
تاریخ انتشار : 23/02/1384

3- چرخه عمر سیستمهای ERP:

برای تعریف مدل چرخه‌ی عمر سیستم‌های ERP، ازمدل ارایه شده‌ به وسیله‌ی Esteves&Pastor درسال 1999، استفاده شده است. این مدل در مراحل و ابعاد، ساخت‌یافته است. در ادامه مراحل مختلف این چرخه و شرح مختصری از هر مرحله آورده شده است:

مرحله‌ی اول، تصمیم برای انتخاب:

در این مرحله مدیران زمینه‌های نیاز به یک سیستم ERP جدید را بررسی می‌کنند و با انتخاب نگرش سیستم جامع اطلاعاتی، بهترین چالش‌های حیاتی یک شرکت را عنوان خواهند کرد و استرتژی  سازمانی را بهبود خواهند بخشید. مرحله‌ی تصمیم‌گیری شامل تعریف نیازمندی‌های سیستم، اهداف و مزایای سیستم و تحلیل تاثیر این انتخاب در یک شرکت و کلیه سطوح سازمانی است.

مرحله‌ی دوم، انتخاب یا فراگیری:

در این مرحله یک سیستمERP که با احتیاجات سازمان به بهترین نحو تناسب داشته باشد و نیاز به تغییرات را به کم‌ترین میزان برساند، انتخاب می‌شود. در مراحل بعدی چرخه عمرERP، به ویژه مرحله‌ی اجرا یک شرکت مشاوره در نظر گرفته می‌شود. عواملی چون قیمت، آموزش و خدمات نگه‌داری بررسی و موافقت قراردادی تعریف می‌شود. در این مرحله تحلیل نرخ برگشت سرمایه‌ی هر محصول، بسیار با اهمیت است.

مرحله‌ی سوم، اجرا:

این مرحله شامل ایجاد دوباره یا تطبیق و سازگاری نرم‌افزار سیستم ERP با نیازهای سازمان باشد. به طور معمول این وظیفه با کمک مشاوران برای تهیه‌ی روش‌های اجرا، دانش و آموزش ایجاد شده است.

مرحله‌ی چهارم، کاربرد و نگه‌داری:

این مرحله زمان را پوشش می‌دهد. در جایی که محصول سیستم‌های ERP سود داشته باشند و بی‌نظمی‌ها را به کم‌ترین میزان برساند. در طول این مرحله باید از جنبه‌های کارکردی، توانایی و شایستگی‌های سازمانی و فرآیندهای تجاری آگاهی داشته باشیم. یک سیستم اجرایی باید به خوبی نگه‌داری شود تا خرابی سیستم قابل تصحیح باشد، پیشنهادهای بهینگی برآورده شوند و یک سیستم جامع برای بهبود ایجاد شود.

مرحله‌ی پنجم، تکامل:

این مرحله یکپارچگی توانایی‌های جدید در سیستم ERP، در برآورده کردن نیازهای جدید را با عنوان زمان‌بندی و برنامه‌ریزی پیش‌رفته، مدیریت زنجیره‌ی تامین، مدیریت ارتباط با مشتری و جریان کاری برعهده دارد.

مرحله‌ی ششم، بازنشستگی:

این مرحله زمانی به وجود می‌آید که فناوری جدید سیستم ERP نارسایی داشته باشد، یا به نیازهای شرکت، با نگرشی تازه پرداخته شود. در این‌جا مدیران نسبت به جای‌گزینی دیگر نگرش‌های سیستم‌های اطلاعاتی که تناسب بیش‌تری با نیازهای سازمانی خواهند داشت، تصمیم‌گیری می‌کنند.

4- روش‌های پیاده سازی ERP :

‍

الف) روش‌شناسی راه‌حل جامع (The Total Solution)

"ارنست" و "یانگ" دو روش سیستماتیک جهت مهندسی مجدد سیستم‌ها ارایه کرده‌اند، که راه‌حل جامع نامیده می‌شود. این روش‌شناسی 3 فاز عمده دارد:

فاز 1- پیش‌نهاد ارزش (ایجاد یک مورد کاربردی کسب‌وکار برای یک راه‌حل SAP)

قبل از شروع هر کاری باید اطمینان حاصل کرد که روش به کار رفته برای نوع کسب‌وکار مناسب است.  برای اطمینان باید به سوال‌های زیر پاسخ داد:

- آیا سرمایه‌گذاری انجام شده برای این فناوری قابل توجیح است؟

- آیا راه‌حل، با اهداف شرکت سازگاری دارد؟

- آیا مدیریت شرکت درک درستی از تغییر دارد و آیا این تغییرات پشتیبانی خواهد شد؟

- میزان پیش‌رفت فرآیند پروژه را کدام نقاط کلیدی اندازه‌گیری می‌کند؟

فاز 2- ارزیابی آمادگی سازمان برای تغییر

از آن‌جا که تغییر به بسیاری از افراد تحمیل می‌شود،ضروری است که انتظارات تغییر در افراد قبل از تغییر ایجاد شود. در این فاز باید به سوال‌های زیر پاسخ داد:

آیا سازمان برای تغییر آماده است؟

آیا هر کس در فضا و شرایط تغییر قرار گرفته است یا خیر؟

تغییرات چه‌گونه مدیریت خواهد شد؟

انتظارات مدیریت چیست؟

پاسخ به این سوالات، تعیین کننده‌ی رویکرد پیاده‌سازی خواهد بود و آگاهی از پاسخ آن‌ها نیز می‌تواند به پیش‌رفت پروژه کمک کند و مانع انطباق‌ناپذیری عوامل تغییر با واقعیت‌های مشتری خواهد شد.

فاز 3- رویکرد تعیین ارزش افزوده حاصل از پیاده سازی

در این فاز انتظارات موجود و ارزش افزوده‌ی پروژه در دوره‌های زمانی کوتاه و بلند، مهم‌ترین عامل کلیدی موفقیت پروژه به شمار می‌آید. چون اگر پیش‌رفت پروژه ملموس باشد، پذیرش آن برای افراد مقاوم در برابر تغییر آسان‌تر خواهد شد.

ب) روش‌شناسی Accelerated SAP

روش‌شناسیASAP یک طرح جزیی از پروژه  SAP است که تمام فعالیت‌های پیاده‌سازی را در بر می‌گیرد.  پیمودن مراحل این پروژه سریع‌تر از پروژه‌های دیگر است. این روش‌شناسی شامل فازهای زیر است:

فاز 1- آماده‌سازی پروژه

در این فاز برنامه‌ریزی مناسب و ارزیابی آمادگی سازمانی انجام می‌گیرد، تا اطمینان حاصل شود که:

برای انجام پروژه در سازمان توافق کامل وجود دارد.

اهداف روشن برای پروژه تعیین شده است.

فرهنگ تغییرپذیری در شرکت وجود دارد.

فاز 2- مدل سازی کسب وکار

در این فاز ابزارهای کامل شامل فرآیندهای کسب‌وکار از پیش تعریف شده به کار می‌روند، که با استفاده از پرسش‌نامه‌ها و الگوها، فرآیندهای جدید مدل‌سازی می‌شوند. الگوهای جدید شامل Best Practiceها هستند.

فاز 3- انطباق سیستم با واقعیت

بر اساس مدل‌سازی کسب‌وکار یک فرآیند دو مرحله‌ای برای پیکربندی یک سیستم R/3 آغاز می‌شود. در این مرحله خطوط کلی سیستم جدید تعیین‌شده و سیستم برای برآورده کردن نیازمندی‌های کسب‌وکار آماده می‌شود. این خطوط کلی به کاربری مدل‌های کسب‌وکار در دنیای واقعی کمک می‌کند و یک دیدگاه از تبادلات سیستم در عمل ارایه می‌دهد.

فاز 4- تعیین اعتبار مدل (پیاده‌سازی و آزمایش)

در این فاز سیستم طراحی شده، پیاده‌سازی و آزمایش می‌شود.

فاز 5- آماده‌سازی نهایی

در این مرحله سیستم  R/3 به خوبی منطبق شده و آزمایش نهایی برای پیاده‌سازی انجام می‌شود.

فاز 6- پشتیبانی

در این فاز بازنگری‌های ضروری در سیستم R/3 انجام می‌شود. SAP خدماتی را به صورت برخط (Online) فراهم می‌کند، تا از پیاده‌سازی موفق سیستم، اطمینان حاصل شود. نگه‌داری سیستم نیز در این فاز انجام می‌شود.

­­

ج) روش‌شناسی  Fast Track

اگر برای رسیدن به اهداف کسب‌وکار، مهندسی مجدد کلی فرآیندها ضروری باشد، روش‌شناسی FastTrack پیاده‌سازی ERP را تسریع می‌کند. این روش‌شناسی 5 مرحله دارد که با فعالیت‌های مشخص در جهت رسیدن به اهداف ERP کمک می‌کند:

فاز 1-  تعیین حوزه‌ی مساله و برنامه‌ریزی

در این فاز تعریف پروژه و حوزه‌ی مساله اتفاق می‌افتد.

فاز 2- تعیین آرمان‌ها و اهداف

در این مرحله آرمان‌ها و اهداف مشخص می‌شوند.

فاز 3- طراحی مجدد

در این فاز طراحی و توسعه‌ی نرم‌افزار انجام می‌شود.

فاز 4- پیکربندی

در این فاز، نرم‌افزار ایجاد و برنامه‌ریزی، تست و یکپارچگی نرم‌افزار، انجام می‌شود.

فاز 5- تست و تحویل

در این فاز سیستم مورد آزمایش نهایی قرار می‌گیرد.

برنامه ریزی منابع سازمان (ERP) (بخش دوم)

نویسنده : مهدی فضعلی
ناشر : همکاران سیستم
تاریخ انتشار : 18/02/1384

چرا شرکت‌ها ERP را در تجارت خود به کار می‌گیرند؟

1- یکپارچه کردن اطلاعات مالیERP: با این کار یک سیستم یکپارچه و با ثبات طراحی می‌شود که کلیه عملیات بخش‌های فروش، حسابداری، مالی و سایر واحدهای مرتبط را ادغام می‌کند و دوباره کاری دراین بخش‌ها را ازبین می‌برد.

2-یکپارچه کردن اطلاعات سفارش مشتریان: سیستم ERP می}تواند چرخه‌ی سفارش مشتریان را از زمانی که مشتری درخواست خدمت می‌کند تا زمانی که کالا دریافت کالا و صورت‌حساب مالی، برنامه‌ریزی کند. با استفاده از این نرم‌افزار، شرکت‌ها با پی‌گیری مسیر سفارش به آسانی بخش‌های ساخت، موجودی و حمل‌و‌نقل را با یکدیگر هماهنگ می‌کنند.

3- استاندارد کردن و سرعت بخشیدن به فرآیندهای ساخت: سیستم ERP با شیوه‌های استاندارد، مراحل مختلف ساخت یک محصول را خودکار می‌کند. استانداردسازی فرآیندها و استفاده از یک سیستم کامپیوتری یکپارچه می‌تواند زمان ساخت را کاهش داده، بهره‌وری را افزایش و هزینه‌ها را کاهش دهد.

4- کاهش موجودی: ERP به هموارسازی و بهبود فرآیند در حال ساخت کمک می‌کند. آن موجودی در جریان ساخت را کاهش می‌دهد. ERP با تحویل به موقع کالا به مشتریان، موجودی کالای ساخته شده را کاهش می‌دهد و در این راستا از مدیریت زنجیره تامین کمک می‌گیرد.

5- استانداردسازی اطلاعات منابع انسانی: در شرکت‌هایی که در چند زمینه‌ی کاری فعالیت می‌کنند،ERP شیوه‌های ساده‌ای برای ردیابی اطلاعات مربوط به ساعات کاری کارمندان و مزایا و خدمات آن‌ها ارایه می‌دهد.ERP با به کارگیری صحیح کارمندان در پروژه‌های مختلف، به این امر کمک می‌کند.

2- مراحل برنامه‌ریزی سیستم‌های ERP:

الف- ارزیابی نیازها و انتخاب یک سیستم ERP درست:

به طور عموم برنامه‌ریزی برای طراحی سیستم ERP زمانی اتفاق می‌افتد که سازمان تشخیص دهد روش‌ها و فرآیندهای تجاری جاری پاسخ‌‌گوی نیازهای استراتژیک آینده و حال سازمان نیست؛ بنابراین اولین قدم در برنامه‌ریزی، ارزیابی نیازهای سازمان است. از طرف دیگر، هزینه‌های اجرای سیستم ERP شامل هزینه‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری، مشاوره و پرسنلی، می‌تواند دو یا سه درصد درآمد شرکت را به خود اختصاص دهد. ارزیابی این نیازها و هزینه‌ها کمک می‌کند تا درباره‌ی بهبود سیستم موجود یا اجرای سیستم ERP جدید تصمیم‌گیری کنیم.

برای انجام درستERP، باید رویه‌های کسب و کار و انجام کار افراد، تغییر کنند. این تغییرات بدون زحمت ممکن نیستند، اما اگر شیوه‌های کسب و کار به خوبی با یکدیگر یکپارچه شده باشند، (سفارش‌ها به موقع حمل می‌شوند، بهره‌وری نسبت به سایر رقبا بالاتر است، مشتری به طور کامل رضایت دارد) در این حالت، دیگر حتا دلیلی برای به کارگیری ERP وجود ندارد.

دلایل قابل قبول برای اجرای یک سیستم جدیدERP:

- ناتوانی سیستم موجود در برآورده کردن نیازهای سازمانی

- احتیاج سیستم موجود به منابع وسیع برای نگه‌داری و حمایت

- برسی نیاز فرآیند یک شرکت به مهندسی مجدد

- کاستی سیستم‌های اطلاعاتی موجود در شرکت

- ناتوانی کارکنان در پاسخ‌گویی آسان به سوالات یا اطلاعاتی که به وسیله‌ی مشتریان و تامین‌کنندگان کلیدی، درخواست می‌شود.

- ورود اطلاعات یکسان از راه‌های گوناگون به سیستم موجود

ب-تطبیق فرآیندهای تجاری سازمان با سیستمERP:

برای بهتر فهمیدن خطرات و جذابیت‌های سیستم ERP، باید مشکلات موجود را درک و آن‌ها را در طراحی سیستم، منظور کنیم. نقص عمده‌ی سیستم‌های قدیمی در بسیاری از سازمان‌های بزرگ، پراکندگی اطلاعات بود. تا قبل از به وجود آمدن سیستم‌های ERP، ابتدا نحوه‌ی عملیات تجاری مشخص می‌شد و سپس نرم‌افزاری که از فرآیندهای تجاری به بهترین نحو حمایت می‌کرد، انتخاب می‌کردند. این توالی بعد از به وجود آمدن سیستم ERP، معکوس شد. بنابراین فرآیند تجاری اغلب مواقع جهت تناسب با سیستم جدید باید تغییر کند.

پ-استنباط احتیاجات سازمانی:

بیش‌تر شرکت‌ها در درک کامل مزایای سیستم‌های ERP، شکست می‌خورند، زیرا آن‌ها یک شیوه‌ی سازمان‌یافته برای فهم مزایای ابزارهای اطلاعاتی جدید و سیستم‌های شرکت ندارند. بنابراین سازمان را نمی‌توان در معرض یکپارچه شدن قرار داد. بخش‌های سازمان به وسیله‌ی مجموعه‌ای از اهداف مربوط به خود کار می‌کنند، اندازه گیری عملکرد و پاداش‌ها، به جای این‌که کلی باشند، کارکردی هستند و عده کمی از کارکنان با دیدگاه گسترش شرکت، آشنایی دارند. از این رو مدیریت عالی باید رهبری همه‌ی این تغییرات را بر عهده بگیرد، زیرا اجرای یک سیستم ERP موفق، به معنای تغییر بسیاری از شغل‌هاست.

ت- توجیه اقتصادی و استراتژیک

در این مرحله باید سرمایه‌گذاری بر روی سیستم‌های ERP، توجیه اقتصادی داشته باشد. اجرای یک سیستم ERP جدید، در یک شرکت کوچک بین دو تا سه میلیون دلار و در یک شرکت بزرگ، به یک میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. از طرفی با توجه به سرمایه‌گذاری گزاف مورد احتیاج برای ایجاد یک سیستم ERP، باید دقت لازم د ر منافع و هزینه‌ها و سودآوری در این سرمایه‌گذاری صورت گیرد، بنابراین توجیه‌های اقتصادی و استراتژیک در نصب پروژه ERP در اولویت قرار دارد؛ زیرا سرمایه‌گذاری بالایی احتیاج دارد. نکته‌ی قابل توجه دیگر این است که توجیه اقتصادی و استراتژیک به تشخیص مزایای نهفته‌ای که با اجرای ERP اتفاق می‌افتد، کمک می‌کند.

برنامه ریزی منابع سازمان (ERP) (بخش نخست)

نویسنده : مهدی فضلعلی
ناشر : همکاران سیستم
تاریخ انتشار : 11/02/1384

یکی ازپیش­رفت­های مهم در پنج سال گذشته در زمینه­ی فناوری OM، به وجود آمدن یک نرم افزارجدید به نام ERP است.

 ERP به وسیله­ی DELOITTE و TOUCHE به عنوان یک بسته­ی نرم­افزار تجاری شناخته شده است که توانایی­های زیر را در اختیار شرکت­ها و سازمان­ها قرار می‌دهد:

1) یکپارچه و خودکار کردن بیش­تر فرآیندهای تجاری.

2) به کارگیری داده­ها و عملیات عمومی در سراسر شرکت.

3) تولید و ارزیابی اطلاعات دریک محیط زمان واقعی.

هدف ERP، هماهنگ کردن کل فعالیت­های شرکت، از ارزیابی عرضه کننده تا صورت­حساب مشتریان، است.ERP از یک بانک اطلاعاتی متمرکز برای کمک به جریان یافتن اطلاعات، بین وظایف ساخت، خرید، مالی، لجستیک و منابع انسانی در شرکت استفاده می­کند.

برنامه­ریزی منابع سازمان ((ERP، مجموعه­ای است که در سامان­دهی فرآیندهای تجاری سنتی مانند کنترل موجودی، برنامه­ریزی احتیاجات مواد و پردازش سفارش کاربرد دارد. ماهیت ERP یکپارچه کردن کل منابع سازمان از دیدگاه اطلاعاتی است. یکپارچه کردن به معنای ارتباط بیش­تر، ترکیب شدن یا به طور ساده با یکدیگر بودن است. دراین یکپارچگی، اطلاعات تکراری حذف می­شود، در زمان صرفه­جویی می­شود و کارایی عملیات بهبود می­یابد. یکپارچگی در یک سیستم ERP تنها به اطلاعات محدود نمی­شود و ممکن است مهندسی مجدد کسب و کار را نیز دربر گیرد.

این نرم­افزار در ابتدا کسب و کار شرکت را بررسی می­کند. پس از آن بر روی مضامین یکپارچه­سازی داده، کاهش هزینه­های تعامل و سرعت و صحت اطلاعات، به عنوان مباحث کلیدی استراتژیک تمرکز می­شود.

صنعت ERP به سرعت درحال رشد و توسعه است، درطول یک سال گذشته 20هزار شرکت، 10میلیارد دلار به فروشندگان نرم­افزارERP پرداخت کرده­اند.

دریک سیستم ERP، داده­هایی که دریک زمان وارد شده­اند، به تنهایی به یک بانک اطلاعاتی مشترک، کامل و سازگار که برای همه کاربردها قابل استفاده باشد، تبدیل می­شود. برای مثال، وقتی یک فروشنده  NIKE، سفارش20000 جفت کفش را برای FOOTLOCKER، در سیستمERP ثبت می­کند، داده­ها به طور مداوم در دست­رس واحدهای ساخت قرارمی­گیرند. اگرموجودی سفارش در انبار موجود باشد، کارکنان تولید شروع به پر کردن سفارش می­کنند، حسابداری فاکتور FOOTLOCKER راچاپ می­کند و حمل ونقل، FOOTLOCKER را از تاریخ دریافت آگاه می­کند. فروشنده یا حتا مشتری، می­تواند هر نقطه از فرآیند سفارش را کنترل کند. این عمل به وسیله­ی استفاده از داده­های یکسان و کاربردهای مشترک صورت می­گیرد. برای رسیدن به این سازگاری، مفهوم داده­ها باید در سراسر شرکت به صورت یکسان تعریف شوند.

در مثال NIKE، این مفهوم با یکپارچه­سازی عملیات تولیدی در موقعیت­های گوناگون از ویتنام تا چین و مکزیک، در واحدهای تجاری درسراسر جهان، با پول­های متفاوت و زبان­های مختلف میسر شده است.

بیش­تر کاربردهایERP برای تولید سفارشی است. فروشندگان اصلی، SAPAG (یک شرکت آلمانی)، Baan (یک شرکت هلندی)، J.DEdwards، Peoplesoft و Oracle (همه ازآمریکا) الگوهای سفارشی شده­ای را برای صنعت­های خاص شروع کرده­اند.

اگرچه بیش­تر تولیدکنندگان، نرم­افزار را مطابق میل فروشندگان می­سازند، بیش­تر شرکت­ها، هزینه­هایی بیش ازپنج برابر قیمت نرم افزار خرج می­کنند تا در شرکت آن­ها مورد استفاده قرار گیرد. برنامه­هایERP برای یک شرکت خیلی کوچک هزینه­ای افزون بر 300000 دلار در پی دارد. این مبلغ برای یک شرکت بزرگ مانند جنرال موتور یا کوکاکولا به بیش از صدها میلیون دلار افزایش می­یابد.

تفاوت بین ERPو یک بانک اطلاعاتی مرکزی

 (2000) Jacobs به شیوه­ای ساده به این سوال پاسخ می­دهد. در یک بانک اطلاعاتی مرکزی، اطلاعات از نواحی عملیاتی مختلف به بانک اطلاعاتی مرکزی می­آیند، در حالی که در یک سیستم ERP، هر کدام از بخش­های عملیات با یکدیگر و همچنین با بانک اطلاعاتی مرتبط هستند.

بانک اطلاعاتی مرکزی در یک بنگاه

سیستم ERP در یک بنگاه

به این معنا که ERP همه­ی ارتباطات بین نواحی عملیاتی مختلف مانند ساخت، مالی، حسابداری، بازاریابی و... را برقرار می­کند.

ERP باید در انجام دو عمل بسیار مهم توانایی داشته باشد؛ نخست به اشتراک گذاشتن اطلاعات (همان کاری که بانک اطلاعاتی مرکزی انجام می­دهد) و دوم یکپارچه کردن فرآیند (ویژگی یکتای سیستم­های ERP). زمانی که این دو فعالیت توسط یک سیستم ERP به خوبی انجام شود، منابع سازمان بهینه می­شوند، هزینه­ها کاهش و درآمدها افزایش می­یابد.

مزاِیا ومعایب سیستم­های ERP

مزایا

1) زنجیره­ی تامین، تولید، فرآیند اداری و مدیریت روابط مشتری را یکپارچه می­کند.

2) بانک­های اطلاعاتی جامع ایجاد می­کند.

3) تفرقه در واحدها را از بین می­رود و به تخصیص «بهترین فرآیندها» کمک می­کند.

4) ارتباطات و همکاری وسیع جهانی را افزایش می­دهد.

5) به یکپارچگی واحدهای تجاری و مکان­های چندگانه کمک می­کند.

6) امکان ارایه­ی یک مزایای رقابتی را فراهم می­کند.

7) کاهش زمان تحویل و دوره­ی زمانی ازطریق به کم­ترین میزان رساندن تاخیرهای گزارش­گیری و بازیابی ذخیره­ی زمان­ها

معایب

1) خریداری آن بسیار گران و سفارشی کردن آن بسیار پرهزینه­تر است.

2) به کارگیری آن ممکن است به تغییرات اساسی در ساختار و فرآیند شرکت نیاز داشته باشد.

3) استفاده از آن بسیار پیچیده است، به گونه­ای که همه­ی شرکت­ها نمی­توانند خود را با آن تعدیل کنند.

4) وقت­گیر است، تا جایی که بهتر است از طریق تاکید بر روی مباحث حساس و سیاست­های داخلی زمان صرف شده را به حداقل رساند.

دولت الکترونیک، شهروند الکترونیک می‌خواهد

«دولت الکترونیک محقق نمی‌شود، مگر درصورتی‌که شهروند الکترونیک داشته باشیم.»

این شعار سرآغاز طرحی است که با هدف قرار دادن کوچک‌ترین رده سنی دانش‌آموزان به منظور تربیت شهروندان الکترونیک منجر به تأسیس اولین دبستان الکترونیکی کشور شده است.

دبستان پیشتازان کامپیوتر ایران (پکا) در قالب طرحی با همین نام، روز چهارشنبه در منطقه 4آموزش و پرورش رسما افتتاح شد. پیش از این، با تولید محتوای الکترونیکی تعدادی از کتاب‌های درسی در مقاطع مختلف تحصیلی و همکاری با حدود 50 مدرسه در کشور، طرح پکا آغاز شده‌بود.

استفاده از ICT در آموزش دروس در این مدارس به همراه آموزش مهارت‌های کامپیوتری به دانش‌آموزان از برنامه‌هایی است که در این طرح مورد نظر قرار می‌گیرد.

تأثیر فناوری اطلاعات بر سفرهای شخصی و حمل و نقل بار

یکی از مهمترین ابزارهای پیشرفت و توسعه در دنیای کنونی بهره برداری دقیق و مؤثر از فناوری اطلاعات است که از دهه 1980 میلادی به بعد ابزار استفاده از این امکانات در جهان ایجاد شد و مهمترین شاخصه آن بهره برداری از فناوری اطلاعات با اینترنت می باشد .

به گزارش روابط عمومی شهرداری تهران، وسعت پیشرفت های صورت گرفته به ترتیبی است که بسیاری از متخصصان،  آینده نگران و اقتصاددانان بر این عقیده اند که سالهای اخیر انقلابی مشابه انقلاب صنعتی به وقوع پیوسته است که جهان را وارد عصر اطلاعات می نماید . این انقلاب بسیاری از جنبه های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی حیات بشر را دست خوش تحولی عمیق کرده است . یکی از ابعاد این تحول ، تغییرات عمیقی است که در روابط اقتصادی بین افراد ، شرکتها و دولتها به وجود آمده است . مبادلات تجاری بین افراد با یکدیگر ، شرکتها با یکدیگر و افراد با شرکتها و دولتها به سرعت از حالت سنتی خود که عمدتاً مبتنی بر مبادله بر مبنای اسناد و مدارک کاغذی است خارج شده و به سوی انجام مبادلات از طریق بهره گیری از سامانه های مبتنی بر اطلاعات الکترونیکی که به تجارت الکترونیکی معروف می باشد ، در حرکت است .   توسعه استفاده از تلفن های همراه ، کامپیوترهای دستی و سایر ابزار آلات ارتباطی موجب تغییر تعاریف و توانایی های انسان ها در انجام کارها گردیده و موجب رشد و توسعه مقوله هایی نظیر ساعات کاری متغیر و انعطاف پذیر و دور کاری شده است. پیشرفتهای حاصل شده در فناوری اطلاعات ، خانه را به عنوان محلی مناسب برای انجام برخی فعالیتها که قبلاً از طریق حضور در محل کار امکان پذیر بود ، مطرح نموده است . همچنین توسعه استفاده از تلفن های همراه ، کامپیوترهای دستی و سایر ابزار آلات ارتباطی موجب تغییر تعاریف و توانایی های انسان ها در انجام کارها گردیده و موجب رشد و توسعه مقوله هایی نظیر ساعات کاری متغیر و انعطاف پذیر و دور کاری شده است. حمل و نقل بار نیز تحت تأثیر این پیشرفتها در بسیاری از جهات دگرگون گردیده و بدین ترتیب دیگر نمی توان دسترسی را تنها با عواملی نظیر زمان سفر، فاصله و یا هزینه سنجید و پیشرفت های صورت گرفته در زمینه فناوری اطلاعات موجب دگرگونی الگوهای سفر (چه سفرهای شخصی و چه سفرهای باری) خواهد گردید. باتوجه به موارد فوق این مقاله با هدف مطرح ساختن فناوری اطلاعات تأثیرات آن در حمل و نقل مسافر و بار از جوانب مختلف مورد بررسی قرار خواهد داد.  تکنولوژی های مرتبط با فن آوری اطلاعات -- رایانه ها -- اینترنت -- تلفن های همراه و سایر دستگاه های دستی -- سیستم های ارتباطی خصوصی(سیستم های ارتباطی و ردیابی ماهواره ای) -- نرم افزار  تأثیرات بالقوه سیستم فناوری اطلاعات در رفتارهای سفری فناوری اطلاعات از طرق مختلف در انجام سفرهای شخصی تآثیرگذار خواهد بود که می توان به طور خلاصه به موارد ذیل اشاره نمود : -- خریدهای الکترونیکی    -- سایر خدمات الکترونیکی مانند دور درمانی -- اشتغال انعطاف پذیر و دورکاری -- اشتغال موقت و نیمه موقت -- اشتغال متحرک -- آموزش -- سیستم های خودکار اطلاع رسانی به رانندگان وسایل نقلیه شخصی  تجارت الکترونیکی ( مصرف کنندگان ) برای تجارت الکترونیکی تعاریف مختلفی ارایه شده است که اغلب آنها مبتنی بر تجارب گذشته در استفاده از تجارت الکترونیکی بوده است. به طور کلی تجارت الکترونیکی فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات، تحویل فوری مطالب دیجیتالی، انتقال الکترونیکی وجوه، مبادله الکترونیکی سهام، بارنامه الکترونیکی، طرح های تجاری، طراحی و مهندسی مشترک، منبع یابی، خریدهای دولتی، بازاریابی مستقیم و خدمات بعد از فروش را در بر می گیرد. در حال حاضر غالب خریدهای الکترونیکی در زمینه های کتاب، نرم افزار، موسیقی، سفر، سخت افزار، البسه و وسایل الکترونیکی انجام می پذیرد و پیشرفت هایی در زمینه خرید اقلام روزمره صورت پذیرفته است. خرید اقلام روزمره از جمله مواردی است که تأثیرات مهمی در رفتارهای ترافیکی به دلیل تداوم و تکرار دارد. البته باید توجه داشت که سفرهای خرید معمولاً به نوعی به سایر فعالیتها از جمله تفریح نیز ارتباط دارد اما در هر صورت انتظار می رود که در سال های آینده شاهد افزایش خرید الکترونیکی اقلام روزمره باشیم.  سایر خدمات الکترونیکی علاوه بر خریدهای الکترونیکی، هرروزه شاهد افزایش استفاده از اینترنت برای خدماتی مانند عملیات بانکی، مکاتبه با ادارات و سازمانهای دولتی برای کسب اطلاعات، پرداخت مالیات، اخذ انواع پروانه ها، سفرها و بسیاری دیگر از فعالیت ها می باشیم. یکی از خدماتی که با گسترش روزمره رو به رو می باشد دور درمانی و یا خدمات پزشکی الکترونیکی است که در آمریکا در سال 2000 میلادی بیش از 33 میلیون مراجعه کننده برای دریافت اطلاعات بهداشتی و درمانی داشته است. توسعه دوردرمانی احتمالاً تنها اثرات غیرمنظمی در فعالیت های روزمره مردم و الگوهای سفر خواهد داشت اما می تواند در رفت و آمدهای افراد سالمند و بیماران تأثیرگذار باشد.  اشتغال انعطاف پذیر و دور کاری فناوری اطلاعات در قالب استفاده از رایانه های شخصی در محل سکونت، اینترنت، فاکس و نامه های الکترونیکی، قابلیت ها و تأثیرپذیری موضوع اشتغال انعطاف پذیر را بیش از گذشته مطرح نموده است. اشتغال انعطاف پذیر دارای مزایای بسیاری در ارتقاء کیفیت زندگی انسان ها شامل انعطاف پذیری بیشتر در انجام و برنامه ریزی فعالیت های مختلف روزانه با سایر افراد خانواده، صرف زمان بیشتر با افراد خانواده و صرفه جویی در زمان سفر می باشد. دور کاری نیز به عنوان نوعی قرارداد قانونی بین کارفرمایان و کارمندان برای انجام فعالیت ها از محل سکونت و یا محل های دیگری که برای کارمند مناسب تر می باشد، مطرح گردیده است. تأثیر دورکاری بر الگوی سفر می بایست از جوانب مختلف مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال حذف سفرها به محل کار ممکن است باعث به وجود آمدن سفرهایی با اهداف دیگر و یا حتی سفرهایی در ارتباط با موضوع کاری گردد. همچنین دورکاری و اشتغال انعطاف پذیر می تواند تأثیراتی در انتخاب محل زندگی و محل کار که خود موجب پیدایش الگوهای سفر متفاوتی خواهد گردید نیز داشته باشد. در هر صورت از دیدگاه رفتارهای سفری، پرسش اساسی تعیین میزان تأثیرگذاری فعالیت های مرتبط با اشتغال انعطاف پذیر بر سایر فعالیت های روزمره به ویژه در ارتباط با مسایل ذیل می باشد: -- جایگزینی سفرهای کاری با سایر سفرها به چه ترتیب و با چه اثراتی شکل می گیرد؟ -- سفرهای غیر کاری دستخوش چه تغییراتی خواهد گردید ؟ -- کارمندان چگونه فعالیتهای کاری خود را با سایر فعالیتها انطباق خواهند داد ؟ -- تأثیرگذارترین تکنولوژی ها در تعیین نحوه انجام کار و در نتیجه تغییر الگوهای سفر کدامند ؟  اشتغال موقت و نیمه موقت در برخی از کشورها به ویژه آمریکا ، پیشرفتهای فناوری اطلاعات باعث افزایش تعداد شغل های موقت و نیمه وقت گردیده است . تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که سفرهای ایجاد شده در ارتباط با اشتغال تمام وقت و نیمه وقت در مقایسه با شغل های دایم باعث کاهش زمان سفرها و کاهش تراکم ترافیک به ویژه در ساعات اوج         می گردد. با توجه به وضعیت بازارهای تجاری و توسعه روز افزون تجارت الکترونیکی و نیاز به تخصص های مختلف در دوره های زمانی کوتاه مدت ، انتظار می رود که تعداد شغلهای موقت و نیمه وقت در آینده با افزایش بیشتری روبرو گردد که بدین ترتیب تأثیرات این امر در سیستم حمل و نقل و الگوهای سفری می بایست مورد توجه قرار گیرد .  اشتغال متحرک اشتغال متحرک که قرابت نزدیکی با اشتغال انعطاف پذیر دارد،عمدتاً مرتبط با اشتغال خارج از محل کار و یا حتی محل سکونت می باشد. به دلیل تسهیلات فراهم شده از جمله تلفن همراه ، فاکس ، امکان ایجاد ارتباط با اینترنت و نامه های الکترونیکی ، این امکان برای نیروی کاری به وجود آمده که دفاتر کاری متحرک داشته باشند. حتی به دلیل فراهم شدن این تسهیلات، انتخاب محل زندگی در نقاط دورتر از مراکز متراکم شهری نیز فراهم گردیده و برخی از شاغلان، بخشی از فعالیتهای کاری خود را در فاصله نسبتاً دور، بین محل زندگی و محل کار انجام می دهند. پیشرفت های تکنولوژیکی به وجود آمده، توسعه سیستم های هوشمند تلفن و دستگاه های اتصال به اینترنت را موجب گردیده و امکان انجام فعالیت های شغلی در حین حرکت را آسان تر نموده است. بدون تردید افرادی که از این سیستم ها استفاده می نمایند با برنامه ریزی دقیق و بهره وری کامل از زمان، الگوهای سفری خود را به سمت کاهش تعداد سفرها تغییر خواهند داد.  آموزش توسعه سیستم های فناوری اطلاعات به همان ترتیبی که در ساختارهای اشتغال تأثیرپذیر بوده، می تواند در بخش آموزش نیز گزینه های مختلفی را ارایه نماید. آموزش از دور از سال های گذشته به عنوان یکی از روش های آموزش مطرح و تجربیات بسیاری نیز در این زمینه کسب گردیده است (مانند دانشگاه پیام نور). ارسال جزوات و فیلم های ویدئویی آموزشی، استفاده از شبکه های تلویزیونی و ... نیز قبلاً مورد استفاده قرار گرفته است. امروزه با توجه به پیشرفت های کسب شده در زمینه های مختلف فناوری اطلاعات به ویژه به وجود آمدن شبکه اینترنت، امکانات لازم برای آموزش در اوقات مناسب برای افراد و همچنین عدم حضور در کلاس را فراهم نموده است و بسیاری از دانشگاه های معتبر دنیا مطالب درسی استادان را در صفحات اینترنت ارایه می دهند.  بدون تردید و به ویژه در جوامعی که تمایل و تقاضا برای آموزش در سطح بالایی می باشد و هرم سنی جمعیت بیانگر جوان بودن جامعه است ، استفاده از فناوری اطلاعات در امر آموزش می تواند تأثیرات مهمی در تغییر الگوهای سفری آموزشی و کاهش آن داشته باشد . سیستم های خودکار اطلاع رسانی به رانندگان وسایل نقلیه شخصی توسعه فناوری اطلاعات می تواند در بخش اطلاع رسانی حمل و نقل تأثیرات مهمی را داشته باشد . رانندگان وسایل نقلیه قادر خواهند بود که اطلاعات مرتبط با شرایط ترافیک ، پیش بینی وضعیت ترافیک ، تعیین مسیرهای مناسب، آگاهی از خطرات در پیش رو و یا آگاهی از تصادفات و سایر مسایل را به طور خودکار دریافت نمایند . سیستم هایی که بر اساس شبکه اینترنت طراحی گردیده اند می توانند جایگزین سیستم های فعلی که از کارایی مناسبی نیز برخوردار نمی باشند ، گردند .علاوه بر مسایل فوق ، توسعه فناوری اطلاعات می تواند در مباحثی مانند هواپیمایی نیز مورد استفاده قرار گیرد . در هر حال آگاهی دقیق از وضعیت سیستم های حمل و نقل ، تأثیرات مهمی در انتخاب مسیر ، شناسایی مقصد قبل از حرکت و زمان انجام سفر خواهد داشت و این خود می تواند در کاهش تأخیرات و ازدحام در شبکه مؤثر باشد .  »»»    تأثیرات فناوری اطلاعات در حمل و نقل کالا    «««  تغییرات ساختاری در حمل و نقل کالا تقاضا برای حمل و نقل بار و ساختار تشکیلات حمل و نقل بار امروزه به شدت تحت تأثیر تجارت الکترونیکی قرار گرفته و موجب کاهش احجام باری و افزایش حمل و نقل کالا از نقاطی که هیچ گونه ارتباطی با فرستنده و گیرنده کالا ندارند، گردیده است .  سازمان های سنتی در بخش حمل و نقل کالا با توجه به افزایش خریدها توسط تجارت الکترونیکی می بایست توسعه یابند و شرکتهای کوچک تر به منظور خدمات رسانی به ویژه در بازارهای کوچک تر مانند خرید اقلام روزانه شکل خواهند گرفت . در هر صورت فناوری اطلاعات و افزایش تجارت الکترونیکی ، تأثیرات مهمی در روش حمل و نقل بار ، میزان محموله ها و زمان تحویل گذارده است اما در هر صورت به دلیل امکان برنامه ریزی دقیق ، این امر با کارایی و بهره وری بیشتر انجام خواهد پذیرفت .   دنیای حمل و نقل پس از دوران شکوفایی اتومبیل ، هیچگاه با چنین پدیده تکنولوژی رو به رو نگردیده بود و فناوری اطلاعات در سالهای اخیر موجی را آغاز نموده که در آینده نزدیک در بسیاری از وجوه زندگی انسان ها تأثیر گذار خواهد بود .  سیستم های خودکار اطلاع رسانی به وسایل نقلیه باری وسایل نقلیه باری نیز از پیشرفتهای حاصله در سیستم های اطلاع رسانی به وسایل نقلیه شخصی بهره مند خواهند گردید ، ضمن آنکه خدمات خاص و مرتبط با حمل و نقل بار نیز در قالب این سیستم ها شکل خواهد گرفت . این خدمات شامل ارایه اطلاعات در خصوص وضعیت توقف و بارگیری و تخلیه بار در پایانه ها و سایر مسایل مرتبط خواهد بود . استفاده از این سیستم ها با توجه به افزایش حجم تجارت الکترونیکی و نیاز به جابجایی بیشتر کالا ، کارایی سیستم حمل و نقل بار را افزایش خواهد داد .  نتیجه گیری با پیشرفت فناوری برای بسیاری از مردم، خانه به عنوان محلی مناسب برای انجام برخی فعالیتها که قبلاً تنها از طریق محل کار امکان پذیر بود، مطرح گردیده است . علاوه بر آن ، توسعه استفاده از تلفن های همراه، کامپیوتر های دستی و سایر ابزار و آلات ارتباطی موجب تغییر در انجام کارها و برنامه ریزی دینامیکی فعالیتها در حال سفر و یا در موقعیت های خارج از محل زندگی و محل کار گردیده است . فن آوری اطلاعات همچنین موجب رشد و توسعه مقوله هایی نظیر ساعت کاری متغیر و انعطاف پذیر و دورکاری گردیده است . حمل و نقل بار نیز تحت تأثیر پیشرفتهای فناوری اطلاعات در بسیاری از جهات دگرگون گردیده است. استفاده از انواع سیستم های حمل و نقل بار با توجه به فناوری نوین ارتباطی به همراه برنامه ریزی و مسیر یابی دقیق تر و همچنین نرم افزارهای تدوین شده به منظور ردیابی، سایت های تدوین شده برای معرفی بار و مبدأ و مقصد آن به یاری بنگاه های حمل و نقل آمده و همچنین ابزار لازم برای رقابت و حتی شرکت در مناقصه های مرتبط و در نتیجه پایین آمدن نرخهای حمل و نقل را فراهم نموده است . بدین ترتیب دیگر نمی توان دسترسی را تنها با عواملی نظیر زمان سفر ، فاصله و یا هزینه سنجید. هر شخصی که خریدهای خود را از منزل و از طریق اینترنت انجام می دهد و یا از امکانات سیستم های حمل و نقل قبل از انجام سفر آگاهی پیدا می کند ، موجب دگرگونی الگوهای سفر خواهد گردید و این رفتارها در حمل و نقل بار نیز قابل پیش بینی می باشد و به طور کلی محققان می بایست مدل های جدید با در نظر گرفتن تأثیرات فناوری اطلاعات در مقوله حمل و نقل انسان و کالا را تدوین نمایند . برنامه ریزان حمل و نقل و سیاست گذاران نباید از فرصت های مهم ارایه شده توسط سیستم فناوری اطلاعات غافل بمانند . قاعدتاً بخش قابل توجهی از مردم در جوامع مختلف به نحوی از وسایل ارتباطی جهت حذف سفرهای نامطلوب و یا تغییر ساعت و تغییر مسیر برای اجتناب از ساعات و مسیرهای پرتراکم ترافیک ، استفاده خواهند نمود و تجربیات قبلی نشان می دهد که مردم راهکارهای هوشمندی را برای اجتناب از تراکم و پرداخت هزینه های اضافی در رفتارهای سفری ارایه می نمایند . در هر صورت دنیای حمل و نقل پس از دوران شکوفایی اتومبیل ، هیچگاه با چنین پدیده تکنولوژی رو به رو نگردیده بود و فناوری اطلاعات در سالهای اخیر موجی را آغاز نموده که در آینده نزدیک در بسیاری از وجوه زندگی انسان ها تأثیر گذار خواهد بود . زندگی پر مشغله همراه با توسعه روز افزون سفرها و افزایش جمعیت ، انسان ها را بالاجبار به سمت استفاده از تسهیلات فناوری اطلاعات برای کاهش رفت و آمد ها و اجتناب از تراکم ترافیک سوق خواهد داد . در هر صورت تغییرات هر چند کوچک در الگوهای سفری در صورتی که فراگیر شود ، بدون تردید تأثیرات قابل توجهی را در بر خواهد داشت . محققان می بایست در زمینه های ذیل و در صورت بررسی تأثیر پذیری فناوری اطلاعات در کاهش تقاضای سفر ، به امر تحقیقات و جمع آوری آمار و اطلاعات بپردازند : -- فعالیتهای شخصی و دسترسی مجازی -- انتخاب تکنولوژی توسط افراد و خانواده ها -- فعالیتهای سازمانهای حمل و نقل بار -- ارتباطات بین فرستنده و حمل کننده بار -- نقش واسطه ها در حمل و نقل بار  منبع: سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران

تحولات تکنولوژی و ماهیت مشاغل در عصر اطلاعات و ارتباطات(۳)

1-       وضعیت مشاغل در آینده

اگر مشاغل را به صورت یک درخت فرض کنیم که از دو شاخه اصلی مشاغل بدنی و مشاغل فکری و زیرشاخه‌های مختلف تشکیل شده باشد (شکل5)، تخصص‌های مختلف در برگ‌های آن قرار می‌گیرند. بررسی تاریخی درخت مشاغل نشان می‌دهد که هریک از تخصص‌ها یا حتی گروه‌های شغلی برای خود دوره عمری مشخصی دارند. این مشاغل توسط مشاغل دیگر حذف و یا جایگزین می‌شوند. بعنوان مثال امروزه برنامه‌نویسی سنتی (کدنویسی) بندرت و در شرایط خاص انجام می‌شود و بجای آن ابزارها و محیط‌های نرم‌افزاری بصری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سطوح بالاتر نیز تغییرات شغلی ملاحظه می‌شود. بسیاری از مشاغل بدنی به ماشین و مشاغل خدماتی به نرم‌افزار محول شده است. حرکت عمومی به سمت خودکارسازی است.

آهنگ تغییر و تحول در مشاغل متناسب با آهنگ توسعة تکنولوژی است. تکنولوژی‌های جدید بر ساختار جوامع و فرهنگ‌ها تأثیر گذاشته و نوع و ماهیت مشاغل در جامعه را تغییر و تحول می‌دهند. بنابراین بنظر می‌رسد برخی از مشاغل ناپایدار بوده و پس از مدتی دورة عمرشان به‌ سر می‌رسد.

شکل 6- در گذشته بیشتر مشاغل ذاتاً بدنی و پایدار بودند در حالیکه تحولات اخیر باعث شده که مشاغل جدید بیشتر فکری و ناپایدار باشند.

فکری

بدنی

فکری

بدنی

(الف) مشاغل قدیم

(ب) مشاغل جدید

مشاغل را به دو دستة پایدار و ناپایدار تقسیم می‌کنیم. در هر دورة زمانی، به مشاغلی که طول عمرشان از متوسط طول عمر کاری افراد جامعه بیشتر باشد، مشاغل پایدار گوییم. افراد شاغل در این نوع مشاغل، به نوعی ضمانت شغلی دارند. در گذشته‌های دور، اکثر مشاغل پایدار بودند و هرگاه کسی پیشه‌ا‌ی را برمی‌گزید، حتی چند نسل پس از خودش نیز به انجام آن شغل مبادرت می‌ورزید. در آن زمان تغییر شغل و چند شغلی خیلی معنی نداشت، همانگونه که تغییر تکنولوژی محسوس نبود؛ بنابراین پایداری یکی از مهمترین خصوصیات مشاغل  قدیم بود. به سایر مشاغل که طول عمری کمتر از متوسط طول عمر کاری افراد دارند ناپایدار گوییم. بسیاری از مشاغل امروزه ناپایدار هستند. پیشرفت‌ها و تحولات اجتماعی و تغییر شیوه‌های زندگی و کار، بخصوص دراثر فرآیند خودکارسازی ، باعث حذف یا تغییر سریع کارها گردیده است. این عوامل علل اصلی ناپایداری مشاغل در عصر جدید هستند.

برای آشنایی و تحلیل مشاغل از مدل وضعیت مشاغل (شکل 6) استفاده می‌کنیم. در گذشته فرصت‌های شغلی مبتنی بر بازوی نیروی کار (مشاغل بدنی)، بسیار بیشتر از مشاغل فکری بود؛ در حالیکه روند تغییرات این ارقام را بصورت معکوس برای آینده نشان می‌دهد. در آینده فرصت‌های شغلی مبتنی بر فکر، بسیار بیشتر از مشاغل بدنی هستند. نمودار 6-ب بصورت شتابنده‌ا‌ی درحال شکل‌گیری است. تغییر مشاغل گذشته مانند اجسام فیزیکی که ابزار گذشته بودند، صلب و تدریجی بود، ولی تغییر مشاغل حال و آینده، مثل محصولات نرم‌افزاری و فکری، نرم و سریع است. در اثر سرعت زیاد شکل‌گیری مشاغل آینده، بسیاری از مشاغل آینده ناپایدار خواهند بود. طبق تعریف افراد شاغل در این مشاغل، قبل از اتمام عمر کاری شغلشان را از دست داده‌اند. با توجه به روند تغییر مشاغل، کارگری که شغل خود را از دست داده‌است، سراغ چه کاری برود؟ کاری با سطح دانش کمتر و بدنی‌تر یا کاری با سطح دانش موردنیاز بالاتر و فکری‌تر؟

بر اساس نمودار شکل 6 ، فرد مجبور است سراغ کاری برود که ماهیت فکری بیشتری دارد، چونکه در کار فکری، فرصت بیشتر و در کارهای پایین‌دست و بدنی، رکود رو به افزایش وجود دارد. بنابراین فرد بتحصیل علم، تفکر و رشد فکری نیاز دارد. آموزش و تحصیل در جهت ارتقای سطح شغلی افراد، از ملزومات شغل آینده است. فردی که بخواهد در یک شغل ساکن بماند و تثبیت شود محکوم به فناست. برای کارگر آینده، تخصص و عمیق شدن در یک شغل و ثبات اهمیت ندارد، بلکه رشد و آموزش مهمتر است.

آموزش یکی از شاخه‌هایی است که تخصص‌ها و زیرشاخه‌هایش تغییر می‌کند، ولی خودش همواره موردنیاز است. بنابراین شیوه‌های صحیح آموزش و ارائه مناسب می‌بایست روز به روز مشخص‌تر و تکمیل‌تر گردد. نیاز کلیه مشاغل به آموزش باعث می‌شود که خود آموزش زمینه‌ای برای ایجاد مشاغل باشد.

یکی از معضلات کشور ما، فرهنگ اطمینان شغلی در قالب مشاغل رسمی است. تحلیل فوق نشان می‌دهد که با این فرهنگ، عملاًً روز به ‌روز شاهد بیکاری بیشتری خواهیم‌ بود. یکی از شیوه‌های کمک به اشتغال در کشور، تغییر این ذهنیت و ارائة خدماتی است که مردم را بسمت مشاغل واقعی موردنیاز هدایت کند.

6-  نتیجه‌گیری

رهبر انقلاب در پیام نوروزی بر اهمیت اشتغال مولد تأکید کرده و سال 1380 را سال اشتغال نامیدند. ایشان در پیامی به سران سه قوه عنوان کردند که :

" امروز کشور ما تشنه فعالیت اقتصادی سالم و ایجاد اشتغال برای جوانان و سرمایه گذاری مطمئن است و این همه به فضائی نیازمند است که در آن، سرمایه گذار وصنعتگر و عنصر فعال در کشاورزی و مبتکر علمی و جوینده کار و همه قشرها، از صحت و سلامت ارتباطات حکومتی و امانت و صداقت متصدیان امور مالی و اقتصادی مطمئن بوده و احساس امنیت و آرامش کنند."

ایجاد اشتغال از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی است. تکنولوژی یکی از این جنبه‌ها است که در دنیای امروز بیشتر مطرح گردیده است. پیشرفت‌های سال‌های اخیر فرصت‌های شغلی بسیاری را پدید آورده است. بخش اعظمی از این فرصت‌ها مربوط به تکنولوژی اطلاعات است.

در این مقاله به بررسی تأثیر تکنولوژی بر مشاغل و انواع مشاغل مرتبط با تکنولوژی اطلاعات پرداخته شد. تکنولوژی از یکسو در اثر افزایش بهره‌وری، نیاز به نیروی انسانی را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر تنوع فعالیت‌ها و مشاغل جدید را باعث می‌شود که برای نیروی انسانی بیشتری اشتغال ایجاد می‌نماید. مشاغلی که می‌توان مورد بررسی قرار داد در دو دستة مشاغل مبتنی بر اطلاعات و مشاغل مبتنی بر صنعت اطلاعات طبقه‌بندی می‌شوند. به دستة اول صنعت اطلاعات و دستة دوم صنعت تکنولوژی اطلاعات گوییم.

براساس آمارهای ارائه شده کشورهای پیشرفته از جمله امریکا سالانه به صدها هزار نفر نیروی کار خارجی در صنعت تکنولوژی اطلاعات نیاز دارند. مسلماً توسعة صنعت اطلاعات باعث توسعة صنعت تکنولوژی اطلاعات می‌شود. نیاز ظاهری برخی از کشورها به نیروی کار در صنعت اطلاعات بخصوص در بخش نرم‌افزار نشان دهندة ایجاد اشتغال وسیع در حوزة صنعت اطلاعات است.

ناپایداری یکی از ویژگی‌های اساسی مشاغل جدید محسوب می‌شود. مشاغل در آینده جنبه‌های فکری بیشتری پیدا می‌کنند. مشاغل بدنی بتدریج کاهش می‌یابند و ارزش خود را ازدست می‌دهند.  بنابر این آموزش و ارتقای معلومات از ملزومات شغلی افراد محسوب می‌شود.

نتایج تحلیل‌های این مقاله بطور خلاصه عبارتند از:

1-           مشاغل مبتنی بر IT نیازمند آموزش مستمر می‌باشند.

2-            اشتباه است که فکر کنیم با  IT می‌توان برای افراد با سطوح سواد پایین شغل ایجاد کرد.

3-           ما نباید تنها از زاویه امنیت به اطلاعات بنگریم. بجای این کار بهتر است فرهنگ‌سازی نماییم.

4-           مشاغل مبتنی بر IT ذاتاً کوچک و گسترده هستند. نباید با تفکر کارخانه‌ای بدنبال ایجاد اشتغال بصورت انبوه باشیم.

 عزم و همت برنامه‌ریزان و مسئولین و سیاست‌های درست و اجرای دقیق قوانین و برنامه‌ها، می‌تواند ما را بسوی کشوری آباد و ملتی سرفراز رهنمون شود. زمینه‌سازی در ایجاد اشتغال برای جوانان کشور وظیفة همة ماست.

7- مراجع

[1] Laudon K.C., Traver C.G. and Laudon J.P., “Information technology and society,” International Thomson Publishing Company, 1996.

[2] UNDP, “Human Development Report 1998,” Oxford University Press, 1998.

[3] Lin H. “Looking the future of the IT Workforce,” IMP, February 2001, www.cisp.org/imp/february_2001/02_01lin.htm

[4] جرمی ریف کین، "پایان کار"، نشر دانش ایران، ترجمة حسن مرتضوی، 1379.

[5] گیلبرت آلن و ژوزف گاگلر، "شهرها، فقر و توسعه"، اداره کل روابط عمومی و بین‌الملل شهرداری تهران، ترجمة پرویز کریمی ناصری، 1375.

[6] نهاوندیان م. و کاجی‌زاده ف.، "تکنولوژی اطلاعات و اشتغال"، مجلة مصاف(مهندسان صنایع ایران فردا)، ش 19و20، پاییز و زمستان 79، ص63-68.

[7] اکرمی‌فر س.ع. "کارآفرینی در عصر اطلاعات و ارتباطات"، همایش کارآفرینی و فناوری‌های پیشرفته، سازمان همیاری اشتغال، 1380.

تحولات تکنولوژی و ماهیت مشاغل در عصر اطلاعات و ارتباطات(۲)

1-       توسعه IT و تحول در مشاغل

در اثر انقلاب اطلاعات، نوع کارها، مشاغل و مهارت‌ها تغییر کرده است. چیزی که مسلم است، نقش IT در این تغییرات از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد. براساس آمارها در سال‌های اخیر مشاغل مبتنی بر اطلاعات و خدمات مربوطه بالاترین درجه ایجاد شغل را به خود اختصاص داده‌اند. نمودار شکل 1 مقایسه بین مشاغل در حوزه‌های مختلف اطلاعات، خدمات، صنعت و کشاورزی در دو سدة گذشته را نشان می‌دهد. هر چند تعیین دقیق مرزهای این دسته مشاغل امکان‌پذیر نیست و آمارها ممکن است تقریبی باشند، ولی نمودار تقریبی در شکل تصویر مناسبی را برای مقایسه مشاغل ارائه می‌کند.

براساس گزارش توسعه انسانی سازمان ملل (98) وضعیت اشتغال نیروی انسانی در بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات مانند شکل 2 بوده است. براساس این آمار میزان اشتغال به کشاورزی و صنعت با نرخ‌های پایین و مختلف کاهش و میزان اشتغال به خدمات افزایش یافته است. با توجه به وضعیت رشد مشاغل، ملاحظه می‌شود که جهت‌گیری صحیح بوده است، منتها باید برای عصر اطلاعات نیز آماده بود و نرخ و شتاب بیشتری را بدست آورد. البته رفتارهایی تک‌بعدی که در برخورد با تکنولوژی اطلاعات می‌شود مانعی بزرگ برای پیشرفت کشور است.

تعدادی از مشاغل تولیدی تعدادی از مشاغل خدماتی نجاری، کشاورزی، خیاطی،کارهای ساختمانی، صیادی، جوشکاری. خدمات مسافرتی، درمانی، حقوقی، امنیتی، مشاوره و خرید، بنگاه معاملات، خدمات پس از فروش، تعمیر و نگهداری، رانندگی، فروشندگی، پرستاری، آرایشگری، باغبانی، رفتگری و آشپزی. شکل 3- نمونه هایی از مشاغل خدماتی و تولیدی.

در عصر اطلاعات مشاغل کوچک 1 بسرعت رشد می‌کنند. این مشاغل به صور گوناگون و متنوع پدید می‌یابند. مشاغل کوچک به مشاغلی با نیروی کار کمتر از 10 نفر گفته می‌شود. گزارشگری، فیلمبرداری، خدمات مشاوره و فروشگاه‌های کوچک نمونه‌هایی از این مشاغل هستند. رشد فوق‌العادة زیاد مشاغل کوچک به خصوص مبتنی بر اطلاعات و یا  IT ما را به جستجوی فرصت‌های شغلی در این مشاغل رهنمون می‌شود. بنابراین نباید انتظار طراحی و ساخت کارخانه‌ای عظیم در این حوزه و ایجاد مشاغل بسیار و یکباره را داشت؛ بلکه این مشاغل ماهیت تدریجی، کوچکی و گستردگی را دارند.

یک طبقه‌بندی دیگر مشاغل شامل مشاغل خدماتی، تولیدی و مبتنی بر اطلاعات است. جدول شکل3 نمونه‌هایی از مشاغل خدماتی و تولیدی را معرفی کرده است. در برخی از این مشاغل، خصوصاً مشاغل خدماتی می‌توان از IT بهره گرفت. مسلماً در مشاغل مبتنی بر اطلاعات نیز نقش قابل توجهی ایفا می‌کند. معرفی این مشاغل در بخش بعد انجام گرفته است.

2-       مشاغل مبتنی بر اطلاعات

نگاهی به سیر تاریخی تحولات مشاغل، نشان از رونق کشاورزی قبل از قرن نوزدهم، کار یدی در کارخانه‌ها بین سال‌های 1900 تا 1950 و کارهای دفتری شامل فروشندگی، مدیریت، سرپرستی و وکالت در سال‌های 1950 تا 1990 دارد. در سال 1990، 12% نیروی کار کشورهای آمریکا، اروپا و ژاپن در کارخانه‌ها مشغول به‌ کار بودند. 16% نیروی کار این کشورها در بخش خدمات و کارهای دفتری و تنها 2% در بخش کشاورزی شاغل بودند.

حرکت جهانی در دهة گذشته با انتقال تولید و بخش‌های تولیدی به کشورهای با دستمزد پایین و خدمات و اقتصاد اطلاعات به کشورهای با دستمزد بالا همراه بوده است. رشد فوق‌العاده در محصولات و خدمات مبتنی بر اطلاعات و دانش باعث شده که پس از نفت، بزرگترین صنعت آمریکا صنعت سیستم‌ها و تکنولوژی اطلاعات باشد.

تعدادی از مشاغل اطلاعاتی مبتنی بر داده تعدادی از مشاغل اطلاعاتی مبتنی بر دانش حسابداری، ریاست قطار، مدیرت کارگران، منشی‌گری، مدیریت، فروشندگی، تنظیم قرارداد و ... معماری، مهندسی، قضاوت، وکالت، تحقیق و توسعه، گزارشگری، پژوهش و تبلیغات دینی، نویسندگی، مدیریت، برنامه نویسی، تحلیل و طراحی، فیلمسازی و ... شکل 4- نمونه هایی از مشاغل اطلاعاتی.

رشد صنعت IT، تغییراتی اساسی بوجود آورده است. در کارخانه‌ها تکنیسین‌های آموزش‌دیده برای کار با کامپیوترها جایگزین کارگران یدی شده‌اند. تجارت جهانی محدودة وسیعتری یافته و تسهیل گردیده است. شرکت‌های تجاری جدیدی با تمرکز بر تولید دانش و اطلاعات بوجود آمده‌اند و در نتیجة همة این‌ها، صنعت اطلاعات شکل گرفته است. بطور خلاصه مزیت‌های فیزیکی و قابلیت‌های کار با دست کم‌اهمیت شده و آنچه می‌دانیم یا می‌توانیم یاد بگیریم، اهمیت یافته است. آمارها نشان می‌دهد که در سال 96، 75% GNP آمریکا و 80% نیروی کار این کشور، مربوط به بخش خدمات و اطلاعات بوده‌است. مشاغل مبتنی بر اطلاعات، فرصت‌های شغلی امروزه هستند.

طبق تعریف، شغل مبتنی بر اطلاعات، شغلی است که در آن فرد مسؤولیت تولید، کار و انتشار اطلاعات را بر عهده دارد. مشاغل مبتنی بر اطلاعات در دو گروه دسته‌بندی می‌شوند: مشاغل مبتنی بر داده و شغل مبتنی بر دانش. هر شغل مبتنی بر داده، یک شغل مبتنی بر اطلاعات است که فرد شاغل در آن وظیفة بکارگیری، دست‌کاری و تغییر و یا انتشار اطلاعاتی که توسط سایرین تولید شده‌است را بر عهده دارد (بعنوان مثال، منشی یا دفتردار، دبیر، فروشنده، کارمند بانک و غیره). شغل مبتنی بر دانش، نیز یک شغل مبتنی بر اطلاعات است که افراد در آن به تولید اطلاعات و دانش جدید مبادرت می‌ورزند (بعنوان مثال، دانشمندان و محققین، مهندسین و حقوقدانان). شکل 4 تعدادی از این مشاغل را نشان می‌دهد.

3-       وضعیت مشاغل در آینده

---

1 Small Business