دنیای مجازی

فرهنگ اصطلاحات فناوری اطلاعات فرمان و کنترل

فرهنگ اصطلاحات فناوری اطلاعات فرمان و کنترل (C2 (Command & Control :بهره گیری از اختیارات و دستورها توسط فرمانده ارشد، در جهت هدایت نیروهای تعیین شده و تحت امر وی، به منظور انجام ماموریت ابلاغ شده. فعالیت های فرمان و کنترل با ایجاد هماهنگی بین کارکنان، تجهیزات، ارتباطات، تاسیسات و فرآیندها توسط فرماندهی که مسئولیت طرح ریزی، رهبری، هماهنگی و کنترل نیروها و عملیات ها را به عهده دارد، انجام می پذیرد.
مبحث C4I:
فرمان و کنترل (C2 (Command & Control
بهره گیری از اختیارات و دستورها توسط فرمانده ارشد، در جهت هدایت نیروهای تعیین شده و تحت امر وی، به منظور انجام ماموریت ابلاغ شده. فعالیت های فرمان و کنترل با ایجاد هماهنگی بین کارکنان، تجهیزات، ارتباطات، تاسیسات و فرآیندها توسط فرماندهی که مسئولیت طرح ریزی، رهبری، هماهنگی و کنترل نیروها و عملیات ها را به عهده دارد، انجام می پذیرد.
مبحث مدیریت:
ماموریت فناوری اطلاعات Information Technology Mission
بیانیه ماموریت عبارت است از روش کلی رسیدن به اهداف بلند مدت یک طرح IT که در طول مراحل طراحی طرح، مورد توجه قرار می گیرد. بیانیه ماموریت باید پاسخگوی سه سئوال کلیدی زیر باشد:
1. ماهیت سازمانی شما چیست؟
2. سازمان شما چکار می کند؟
3. چرا فعالیت های فوق انجام می شوند؟
به عنوان نمونه، بیانیه ماموریت در طرح های جامع نظامی چنین تعریف می شود:
تامین اطلاعات مفید و موثر در زمان مناسب، مکان مورد نیاز و از بهترین منابع اطلاعاتی ممکن، بگونه‌ای که این اطلاعات با ملاحظات امنیتی لازم ارایه شده و برای کاربران کاملاً قابل فهم و قابل اطمینان باشد و آنها بتوانند با بهره‌گیری از این اطلاعات، ماموریت و وظایف خود را به طور موثر و کارآمد انجام دهند.
اهداف عینی فناوری اطلاعات Information Technology Objective
یک خروجی مشخص و مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات که در صدد حمایت از یک هدف استراتژیک سطح بالاتر IT می باشد.
راهبردهای فناوری اطلاعات IT Strategies
روش هایی که یک سازمان برای دست یابی به اهداف تعیین شده فناوری اطلاعات خود انتخاب می-کند. این روش ها ممکن است مجموعه ای از سیاست ها، برنامه ها، فعالیت ها، تصمیم گیری ها و... باشد که می تواند سازمان را به اهداف فناوری اطلاعات خود برساند.
ارزیابی عملکرد Performance Measurement
ارزیابی اثربخشی و باردهی یک عملکرد خاص، در حمایت از تحقق ماموریت ها، اهداف آرمانی و اهداف عینی کمی، با بکارگیری یک معیار نتیجه گرا، قابل محاسبه و قابل کمی شدن، در مقایسه بر مبنای وضع موجود، با فعالیت ها، عملیات ها و فرآیندها. تعریف فوق، دو عنصر مهم را برای ارزیابی عملکرد تبیین می‌کند:
1. ایجاد ارتباط مستقیم نظام ارزیابی با مأموریت‌ها، اهداف آرمانی و اهداف عینی سازمان
2. قابل کمی شدن، قابل ارزیابی بودن و مقایسه بر مبنای وضع موجود
بیانیه چشم انداز Vision
این بیانیه باید در حد امکان کوتاه ولی جامع و دورنگرانه باشد. چشم انداز می تواند از یک یا چند جمله تهیه شود و باید دارای ویژگی های زیر باشد:
1. بیان وضعیت آینده از نقطه نظر وظایف و فعالیت های اجرایی
2. الهام بخش و قابل دسترس
طرح راهبردی فناوری اطلاعات Information Technology Strategic Plan
طرح راهبردی سندی است که سازمان را در هماهنگی بین منابع و اعتبارات و اولویت های سازمانی، ماموریت ها و اهداف، هدایت می کند. بنابراین طرح راهبردی فناوری اطلاعات، طرح پویایی است که منابع فناوری اطلاعات یک سازمان اعم از زیرساخت‌ها، منابع و سیستم‌های اطلاعاتی، منابع انسانی، مالی و… را در جهت حمایت و پیشبرد اهداف بلند مدت، ماموریت‌ها و اهداف کوتاه مدت آن سازمان بسیج می‌نماید.
اهداف فناوری اطلاعات Information Technology Goals
نتایج یا خروجی های از پیش تعیین شده در حوزه فناوری اطلاعات که یک سازمان در یک چهارچوب زمانی مشخص قصد دست یابی به آنها را دارد.
چشم انداز فناوری اطلاعات Information Technology Vision
بیانیه چشم انداز فناوری اطلاعات، تعهد الزام آوری است به منظور ایجاد واقعیت یا واقعیت هایی که در حال حاضر یک سازمان فاقد آنها است. این بیانیه به عنوان اصلی ترین بستری است که فلسفه وجودی سازمان را تشکیل داده و هدایت کننده سند ماموریت، بشمار خواهد رفت.
طرح ریزی راهبردی Strategic Planning
طرح ریزی استراتژیک عبارت است از فرآیند تعیین اهداف بلند مدت طک سازمان و سپس شناسایی بهترین راه حل برای دست یابی به اهداف تعیین شده. طرح استراتژیک به سازمان این امکان را می-دهد تا بتواند درباره طرح جامع خود و برنامه های آینده، بیندیشد؛ همچنین نیاز ذینفعان سازمان را با طرح همسو می سازد و به آن ضمانت اجرایی می بخشد؛ به سازمان امکان تصمیم گیری؛ اولویت بندی و حل مشکلات را می دهد و در نهایت، سازمان را برای رویارویی با تغییرات و تسهیل کارگروهی، یاری می کند.
بهترین عملکرد Best Practice
رفتارها و عملکردهایی که عملاًدر سازمان تجربه شده و موفقیت آنها به اثبات رسیده است.
مدیر ارشد اطلاعات Chief Information Officer
مدیر ارشد اطلاعات که در سازمان های نظامی از وی به عنوان افسر ارشد اطلاعات نام برده می شود، به فردی اطلاق می گردد که نظارت کلان و کنترل منابع اطلاعاتی و سیستم های پردازش اطلاعات سازمان را به عهده دارد. جایگاه سازمانی مدیر ارشد اطلاعات بستگی به فرهنگ و ساختار یک سازمان دارد. در بسیاری از سازمان ها اطن جایگاه به عنوان یکی از معاونت های رئیس سازمان و یا جانشین یک فرمانده نیرو (مانند نیروی دریایی ایالات متحده، سال 2002 میلادی) انجام وظیفه می-کند.
روش شناسی یا متدولوژی Methodology
یک رویکرد و روش مستند شده برای اجرای فعالیت ها، بگونه ای که این فعالیت ها از انسجام، یکپارچگی و پاسخگویی مناسب برخوردار باشند و نیز، قابلیت تکراراپذیری داشته باشند.
1. سیستم عامل Platform
2. تکنولوژی پایه ای سیستم کامپیوتری. کامپیوترها دستگاه هایی لایه بندی شده ای متشکل از لایه سخت افزار تراشه، لایه میان افزار و سیستم عامل و لایه برنامه کاربردی هستند. پایینترین لایه کامپیوتر Platform نام دارد.
3. نوع کامپیوتر یا سیستم عامل به کار رفته در امور روزمره.
فناوری منسوخ شده Sunset Technologies
فناوری هایی که قدیمی و منسوه شده اند و از تاریخ معینی سازمان مجاز به بهره گیری از آنها در طرح ICT خود نخواهد بود.
ارزش های اصلی سازمان Core Values
اصول و ارزش هایی که موجب وجه تمایز یک سازمان با دیگر سازمان ها می گردد. این اصول رابطه بین یک سازمان با ذینفعان، کارکنان و مراجعین را ترسیم خواهد کرد.
عوامل مهم موفقیت Critical Success Factors
به مجموعه اقداماتی که یک گروه یا شورای متولی یک پروژه (طرح) باید انجام دهد، معیارهایی که باید رعایت شود یا شاخص های ارزیابی عملکرد که باید مورد توجه قرار گیرند تا یک سازمان بتواند به بقای خود ادامه داده و در محیط خارج از سازمان و در میان رقبا، با موفقیت ادامه حیات داشته باشد، "عوامل مهم موفقیت" و یا عوامل کلیدی موفقیت، گفته می شود.
زیرساخت های اطلاعاتی Information Infrastructure
به مجموعه ای از شبکه های ارتباطی، رایانه ها، نرم افزارها، پایگاه های اطلاعاتی، کاربردها، داده، خدمات امنیتی و دیگر خدمات لازم برای پردازش و جابجایی اطلاعات، گفته می شود.
سیستم اطلاعاتی اجرایی (EIS (Executive Information Systems
مجموعه ای از ابزارها که برای سازماندهی اطلاعات به دسته ها و گزارش های گوناگون طراحی شده است. از آنجا که این مجموعه بر اطلاعات تاکید دارد، یک سیستم اطلاعاتی اجرایی با سیستم پشتیبانی تصمیم گیری (DSS) که برای تجزیه و تحلیل تصمیم گیری طراحی شده است، تفاوت دارد.
مبحث IW
جنگ اطلاعاتی (IW (Information Warfare
برای جنگ اطلاعاتی، تعریف های مختلفی ارایه شده است که هر یک از منظر خاصی به رویارویی اطلاعاتی می نگرد، ولی تمام این تعریف ها رویکرد مشخصی را دنبال می کنند. به عنوان نمونه، به چند مورد زیر بسنده می گردد. جنگ اطلاعاتی:
الف) توانایی شنیدن، دیدن، داشتن درک صحیح از سامانه فرمان و کنترل، شناسایی منابع اطلاعاتی و حسگرهای دشمن و در مجموع دست یابی به درک بهتر از استعدادهای دشمن به گونه ای که به برتری اطلاعاتی بیانجامد.
ب) به کلیه اقداماتی اطلاق می شود که از طریق اثرگذاری بر اطلاعات و سامانه های اطلاعاتی دشمن و به منظور دست یابی به برتری اطلاعاتی، در راستای راهبرد نظامی یک کشور صورت پذیرد.
پ) به عملیات های نظامی به غیر از جنگ های فیزیکی گفته می شود.
ت) ایده ها و نظریه های مرتبط با اثرگذاری و روش تفکر انسان ها و از آن مهم تر، روش بهره گیری از اطلاعات برای دست یابی به اهداف ملی یک کشور نیز جنگ اطلاعاتی نام دارد. این اهداف ممکن است در زمینه های سیاسی، اقتصادی یا نظامی باشند.
جنگ هوشمند مدار Intelligence-based Warfare
این جنگ هنگامی اتفاق می افتد که عامل هوش مستقیماً در عملیات (به ویژه برای هدف گیری و ارزیابی خسارت یک نبرد) به کار گرفته شود، نه این که از آن به عنوان یک ورودی برای کل سامانه فرمان و کنترل استفاده شود. بر خلاف شکل های دیگر رویارویی، این روش به طور مستقیم در اصابت گلوله به هدف (به جای تخریب اطلاعات) موثر است. با پیشرفت دقت و قابلیت اعتماد به حسگرها، گسترش تنوع و نیز با افزایش توانایی آنها در تغذیه سامانه های کنترل آتش در سریع ترین زمان ممکن، نیروهای نظامی به تدریج، وظیفه نگهداری، بکارگیری سامانه ناظر بر فضای نبرد و توسعه آنها، ارزیابی ترکیب سامانه ها در میدان نبرد و ارسال نتایج بدست آمده به سیستم های آتش بار به سیستم حسگرها متکی کرده اند.
جنگ روانی Psychological Warfare
به کارگیری اطلاعات برای مقابله با قدرت تفکر انسان هاست. جنگ روانی به چهار گروه متمایز به شرح زیر تقسیم می شود:
1. اقدام علیه اراده یک ملت
2. اقدام علیه یک نیروی نظامی
3. اقدام علیه فرماندهان ارشد (به ویژه فرماندهان مخالف با یک راهبرد خاص)
4. رویارویی فرهنگی.
جنگ اطلاعات در فضای مجازی Cyber Warfare
در بین جنگ های اطلاعاتی، این نوع رویارویی (در فضای مجازی) طیف بسیار وسیعی را در بر می گیرد که شامل تروریسم اطلاعاتی، تهاجم از طریق اختلال در منطق حاکم بر یک نرم افزار، شبیه سازی تمام عیار یک نبرد و جنگ گیبسون می باشد. جنگ اطلاعات به دلیل تخیلی و مجازی بودن ان در فضای مجازی، کمتر از انواع پیش گفته دارای مستندات و منابع قابل تعقیب می باشد. در تهاجم از طریق تغییر در مفهوم یا منطق حاکم بر یک نرم افزار، سعی می شود ماموریت یک نرم افزار به گونه ای تغییر داده شود تا نتایج نهایی، بر خلاف انتظار سامانه باشد. به عنوان مثال، با تزریق ویروس در سامانه ناوبری یک هواپیما می توان زمینه ی نمایش اطلاعات خطا(ولو به ظاهر طبیعی) مانند ارتفاع هواپیما از سطح دریا یا فاصله واقعی باند پرواز تا هواپیما را فراهم نمود.
انقلاب در امور نظامی Revolution in Military Affairs
تحولات عظیم در فناوری ها به ویژه فناوری اطلاعات موجب ظهور چنان تغییرات اساسی ای در سازمان های نظامی شده است که از آن به عنوان انقلاب در امور نظامی، نامبرده می شود. این پیشرفت ها نه تنها باعث بروز ایده های نو و کاربردهای جدید در کلیه زمینه ها از جمله سامانه های اطلاعاتی، تسلیحات، فرماندهی و کنترل شده، بلکه تاصیرات قابل توجهی بر نظریه ها، روش های عملیاتی، تاکتیک ها و تفکرهای نظامی داشته است.
جنگ فرمان و کنترل Command and Control Warfare
استفاده یکپارچه و هماهنگ از روش های جنگ روانی، فریب نظامی، امنیت در عملیات، جنگ الکترونیک و تخریب فیزیکی که به وسیله اطلاعات پشتیبانی شده باشند و قابلیت پیشگیری از دسترسی دشمن به اطلاعات خودی، اثرگذاری بر فرآیند گردآوری اطلاعات و کاهش کیفیت اطلاعات دضمن، از بین بردن سامانه های فرمان و کنترل حریف و دفاع از سامانه های خودی در گستره جنگ فرمان و کنترل قابل دست یابی می باشد. جنگ فرمان و کنترل شامل هر نوع عملیات تمام سطوح رویارویی نظامی می باشد. بنابراین جنگ فرمان و کنترل می تواند ماهیت تداعی و تهاجمی داشته باشد.
جنگ نفوذگران رایانه ای Hacker Warfare
هدف این نوه جنگ اطلاعاتی، تهاجم به بخش غیرنظامی یک کشور است؛ چرا که تهاجم به بخش-های نظامی در قالب روش های جنگ فرمان و کنترل صورت می پذیرد. در این نوع جنگ، سارقین اطلاعات یا نفوذگران رایانه ای اقدام به شناخت نقاط آسیب پذیر ساختار یک سامانه نموده و از ان نقاط، تهاجم خود را آغاز می کنند. زمینه های این تهاجم می تواند بسیار متنوع باشد. برای نمونه هدف از تهاجم ممکن است ساقط کردن یک سامانه، تعطیلی و توقف مکرر یک سامانه، ایجاد خطاهای اتفاقی در داده ها، سرقت خدمات (انجام مکالمات تلفنی رایگان، ورود و بهره برداری از اطلاعات پایگاه ها بدون پرداخت هزینه) ، جعل هویت (استفاده از امضای دیجیتالی و یا کارت اعتباری دیگران) ، گردآوری اطلاعات برای سرویس های امنیتی (رمز شکنی و دست یابی به رمز ورود به پایگاه های نظامی و فروش این رمزها به سرویس های اطلاعاتی) ، ارسال پیام های ساختگی غیرمجاز و دست یابی به اطلاعات شخصی افراد به منظور اخاذی از آنها باشد. در این رابطه از نرم افزارهای متعددی نیز بهره گرفته می شود.
جنگ اطلاعات راهبردی Strategic Information Warfare
عبارت جنگ راهبردی همواره با گذشت زمان متحول شده است. در سال های اخیر نیز فرهنگ نامه ها تعریف جدیدتری برای این عبارت ارایه کرده اند. به عنوان مثال:
1. فرهنگ جدید و بستر: طراحی یک تهاجم یکپارچه علیه منابع نظامی، اقتصادی و قدرت سیاسی یک کشور
2. فرهنگ آکسفورد: جنگ راهبردی عامل بسیار مهمی در جنگ ها به شمار می رود. هدف از این نوع جنگ، ایجاد هرج و مرج در اقتصاد داخلی یک کشور و از بین بردن روحیه یک جامعه است.
روش جنگ شبکه مدار Network Centric Warfare Method
ابزارهای هوشمند، تحلیل گران اطلاعاتی را قادر به بهره گیری از اطلاعات میدان نبرد، منطقه و جهان می کند. روش های پیچیده داده کاوی و انباشت شده، به کارشناس اطلاعاتی، این فرصت را می دهد تا از بین انبوه اطلاعات، تحلیل یکپارچه مناسب و مورد نیاز را مهیا نماید.
جنگ الکترونیک Electronic Warfare
جنگ الکترونیک به روش های عملیاتی در جنگ های اطلاعاتی می پردازد. جنگ الکترونیک، عنصر مهمی از جنگ فرمان و کنترل به شمار رفته و هدف آن مراقبت از سامانه های فرمان و کنترل خودی و تهاجم به ساختار فرمان و کنترل دشمن است. چنانچه از جنگ الکترونیک به خوبی بهره گرفته شود، توان مورد نیاز در شناسایی، وارد آوردن خسارت و از بین بردن نیروهای دشمن، و ساختار فرمان و کنترل وی وهیا خواهد بود. اجزای تشکیل دهنده جنگ الکترونیک، عبارتند از: تهاجم الکترونیکی، پشتیبانی جنگ الکترونیک و مراقبت الکترونیکی.
مراقبت الکترونیکی Electronic Protection
این بخش از جنگ الکترونیک وظیفه مراقبت از پرسنل، تجهیزات، و در مجموعه سرمایه های موجود در میدان نبرد را به عهده دارد. مدیریت صحیح امواج الکترومغناطیسی موجب پیشگیری از تلاش دشمن برای صدمه زدن به سامانه های مخابراتی و غیرمخابراتی ما شده و از تولید الگوی ارتباطی محسوس که سبب شناسایی امکانات ما خواهد شد، پیش گیری می شود.
فریب نظامی Defense Deception
یکی دیگر از عناصر تشکیل دهنده جنگ فرمان و کنترل، فریب نظامی نام دارد که هدف اصلی آن، ایجاد انحراف در فرآیند تحلیل و ارزیابی فرماندهی دشمن، در مورد آرایش نظامی، قابلیت ها و آسیب پذیری اهداف نیروهای خودی است. بر خلاف تصور، عملیات فریب ممکن است همواره یک نتیجه پیچیده در برنداشته باشد؛ ولی دستاوردش با ارزش باشد. به عنوان نمونه، ممکن است هدف یک عملیات فریب، ایجاد تردید در فرماندهی دشمن و در نتیجه، عدم تصمیم گیری به موقع در یک عملیات نظامی باشد.
پشتیبانی الکترونیکی Electronic Support
پشتیبانی الکترونیکی با بهره گیری از روش های تجسس و گردآوری اطلاعات مفید از وضعیت دشمن، می تواند تهاجم های احتمالی علیه گلوگاه های کلیدی فرمان و کنترل خودی را شناسایی و اعلام نماید. هم چنین در بعد امنیت اطلاعات، این عنصر می تواند روزنه های نفوذ و گردآوری اطلاعات دشمن از نیروهای خودی را شناسایی و آشکار کند.
پشتیبانی اطلاعاتی Information Support
پشتیبانی اطلاعاتی در جنگ های فرمان و کنترل، نتیجه فرآیندی تحت عنوان گردآوری، ارزیابی، تحلیل و تفسیر همه اطلاعات موجود و مرتبط با یک یا چند حوزه از کشور حریف است. موفقیت کارکنان تامین کننده این اطلاعات، به دو عامل اصلی بستگی دارد؛ عامل اول اینکه این افراد تا چه حد متوجه قصد و نیات فرماندهی شده باشند و عامل دوم اینکه اطلاعات گردآوری شده با چه سرعتی ممکن است به کار گرفته شده و شرایط به نفع نیروهای خودی رقم بزنند.
سازمان جنگ فرمان و کنترل Command & Control Organization
سازمان و تشکیلات هر کشوری برای جنگ فرمان و کنترل ممکن است با دیگری اندکی متفاوت باشد. آنچه در ساختار اکثر کشورهای اروپای غربی و ایالات متحده مشاهده می گردد، به این شرح می باشد: فرماندهی نیروهای مشترک که ممکن است از نیروی زمینی یا نیروهای ویزه باشد، مسوولیت هدایت برنامه ها و عملیات های جنگ فرمان و کنترل را به عهده دارد. این فرمانده، وظیفه دارد تا از منابع تعیین شده در چهارچوب ماموریت هایش بهره گیری کند.
طرح ریزی جنگ های فرمان و کنترل Command & Control Warfare Planning
رمز تهیه یک طرح موفق برای جنگ فرمان و کنترلف، تا حد زیادی بستگی به موفقیت فرماندهی در ایجاد یکپارچگی و در هم تنیدگی مناسب بین اجزای تشکیل دهنده جنگ دارد. جزییات روش طرح ریزی و سازماندهی، تحت عنوان سامانه طراحی و اجرای عملیات مشترک، به طور معمول توسط ستاد مشترک هر کشور منتشر می شود.
مبحث معماری:
طرح کلینگر کوهن Clinger-Cohen Act
طرح کلینگر کوهن، چارچوب و نحوه بکارگیری مدیریت فناوری اطلاعات در وزارت دفاع و سایر سازمان‌های فدرال تعیین را می‌کند. این طرح دارای پنج قسمت اصلی به شرح زیر است:
اختیارات وزارت دفاع، سازمان‌های نظامی، شورای امنیت ملی، وزارت انرژی و اصلاحیه مدیریت تکنولوژی اطلاعات.
قالب ، فرمت Format
1. به طور کلی ساختار یا ظاهر واحد داده ای؛
2. آرایش داده ها درون فایلی که معمولاً امکان خواندن یا نوشتن فایل را توسط برنامه ای فراهم می-کند. بسیاری از برنامه ها می توانند فایل را در قالبی عمومی مانند متن ساده ASCII ذخیره کنند؛
3. جانمایی نواحی ذخیره داده (شیارها و قطاع ها) بر روی دیسک؛
4. ترتیب و نوع فیلدهای درون پایگاه داده،
5. مشخصه سلولی در برنامه صفحه گسترده مانند الفبایی یا عدد بودن، تعداد ارقام، به کارگیری کاما و استفاده از علائم پول رایج؛
6. مشخصه هایی برای قرار دادن متن در صفحه یا پاراگرافی.
7. آماده سازی دیسک به منظور استفاده، با سازماندهی فضای ذخیره آن به مجموعه ای از قسمت ها که هر قسمت را سیستم عامل می تواند طوری در سطح دیسک قرار دهد که داده مرتب شده و بازیابی گردد. وقتی دیسکی حاوی اطلاعات قالب بندی شود، اطلاعات قبلی آن پاک می شود.
چهارچوب کاری Framework
در برنامه نویسی شی گرا، ساختار پایه ای طراحی و قابل استفاده دوباره از کلاس های (رده های) تجریدی و به هم پیوسته تشکیل شده است. این ساختار برای ایجاد برنامه های کاربردی استفاده می شود.
مدل سازی، شبیه سازی Modeling
1. استفاده از کامپیوتر برای توضیح رفتار سیستم ها. مثلاً برنامه های صفحه گسترده می تواند داده های مالی را پردازش کند و سلامت و فعالیت یک شرکت را نمایش دهند، تا به کمک آنها به طراحی طرح ها و پروژه-های تجاری بپردازند، یا اثر تغییرات پیشنهادی را در عملیات شرکت و وضعیت مالی آن مورد بررسی قرار دهند.
2. استفاده از کامپیوتر برای توصیف اشیای فیزیکی و روابط بین آنها از نظر ریاضی. مثلاً برنامه های CAD برای ایجاد نمایش های هندسی در صفحه نمایش، مانند اشیای فیزیکی (ابزارها، ساختمان ها، مولکول های پیچیده و اتومبیل ها) مورد استفاده قرار می گیرد. در این مدل ها، از معادلات ریاضی برای رسم خط، منحنی و دیگر اشکال استفاده می شود و این اشکال به صورت دقیق در ارتباط با یکدیگر و فضای دو بعدی یا سه بعدی که در آن رسم شده اند، قرار می گیرند.
شیء گرا (O-O (Object Oriented
مربوط به سیستم یا زبانی که استفاده از شیء را پشتیبانی می کند. در برنامه نویسی شیء گرا متغیری هم که شامل تابع و هم داده است و به صورت یک موجودیت گسسته مورد بررسی قرار می گیرد.
زبان مدل سازی واحد (UML (Unified Modeling Language
زبانی که آقایان Booch ، Jacobson و Rumbaugh آن را ساخته اند و می تواند برای تعیین، ساخت و مستندسازی سیستم های نرم افزاری و غیرنرم افزاری مانند مدل های تجاری به کار رود. این زبان را گروه OMG پذیرفته است.
زبان علامت گذاری فوق متنی Hyper Text Markup Language
نوعی زبان کامپیوتری است. اطن زبان برای مستندات شبکه جهانی وب مورد استفاده قرار می گیرد. HTML کاربردی از SGML است که برجشب هایی را برای علامت زدن عناصر متنی و گرافیکی درون نوشته ای به کار می برد تا به مرورگر وب نشان دهد که چگونه آنها را به کاربر نمایش دهد و به اعمالی از کاربر مانند فعال سازی ارتباطی به وسیله فشار ماوس یا کلید پاسخ دهد. HTML 2.0 را Internet Engineering Task Force تعریف کرده و شامل ویژگی هایی از HTML است که برای مرورگرهای وب عمومیت دارد. این نسخه مانند نسخه سال 1995 ، اولین نسخه HTML است که به طور گسترده در شبکه جهانی وب به کار می رود. HTML را در آینده کنسرسیوم شبکه چهانی وب (W3C) توسعه خواهد داد. HTML 3.2 ، آخرین استاندارد پیشنهادی است و ویژگی های استاندارد اوایل سال 1996 را تحت پوشش دارد. بیشتر مرورگرهای وب، به ویژه Netscape Navigator و Internet Explorer ، برچسب های HTML بیشتری را نسبت به استاندارد کنونی تشخیص می دهند.
رابط، واسط Interface
1. نقطه ای که در آن بین دو عنصر ارتباط برقرار می شود تا آنها بتوانند با هم کار کنند؛
2. نرم افزاری که برنامه ای را قادر می سازد تا با یک کاربر، برنامه دیگری مانند سیستم عامل یا سخت افزار کامپیوتر کار کند. رابط کاربر می تواند یک رابط سطر فرمان، منو یا رابط گرافیکی کاربر باشد؛
3. کارت، دوشاخه برق یا وسیله دیگری که قطعه ای از سخت افزار را به کامپیوتر وصل می کند تا اطلاعات از یک محل به محل دیگری حرکت کند. مثلاً رابط های استانداردی مانند RS-232-C و SCSI ، میان کامپیوترها و چاپگرها یا دیسک ها ارتباط برقرار می سازند؛
4. استاندارد شبکه یا ارتباطات، مانند مدل ISO/OSI که روش های گوناگونی را برای ایجاد ارتباط میان سیستم ها تعریف می کند.
تامین کننده سرویس اینترنت Internet Service Provider
شرکتی که سرویس های اتصال اینترنت را به کاربران، شرکت ها و سازمان های دیگر فراهم می آورد. برخی از ISPها، شرکت های بزرگ ملی و بین المللی هستند که در بسیاری از مکان ها، دسترسی به اینترنت را ممکن می سازند؛ در حالی که تعداد دیگری از آنها فقط به مکان یا منطقه خاصی محدود می شوند.
فوق داده Meta-Data
اطلاعاتی درباره داده ها. مثلاً عنوان، موضوع، نویسنده و اندازه فایل، اطلاعاتی است مربوط به یک فایل.
سیستم عامل، کامپیوتر Platform
1. تکنولوژی پایه ای سیستم کامپیوتری. کامپیوترها دستگاه هایی لایه بندی شده ای متشکل از لایه سخت افزار تراشه، لایه میان افزار و سیستم عامل و لایه برنامه کاربردی هستند. پایینترین لایه کامپیوتر Platform نام دارد.
2. نوع کامپیوتر یا سیستم عامل به کار رفته در امور روزمره.
دروازه، مدخل Portal
سایتی از Web که به عنوان دریچه ای به اینترنت عمل می کند. این سایت مجموعه ای از پیوندها، مندرجات و سرویس هایی است که برای راهنمایی کاربران طراحی شده است. این راهنمایی در زمینه هایی مانند خبر، هوا، سرگرمی، سایت های تجارتی، اتاق های گفتگو و غیره است.
مخزن Repository
1. مجموعه اطلاعات مربوط به یک سیستم کامپیوتری
2. فوق مجموعه ای از فرهنگ لغت داده ها.
کارت هوشمند Smart Card
• در کامپیوتر و الکترونیک، برد مداری با منطقط تعبیه شده که توانایی استقلال در تصمیم گیری را به آن می دهد.
• در بانکداری و امور مالی، کارتی اعتباری که دارای مداری یکپارچه بوده و مقدار محدودی هوش و حافظه دارد.
ایستگاه وب / وب گاه Website
دسته ای از اسناد وابسته به HTML و فایل های وابسته به آن، برنامه ها و بانک های اطلاعاتی که توسط سرویس دهنده HTTP در وب جهانی به آنها سرویس داده می شود. اسناد HTML در ایستگاه وب معمولاً حاوی یک یا چند عنوان وابسته است و از طریق فوق پیوندهایی در ارتباط با یکدیگر قرار می گیرند. بیشتر ایستگاه ها صفحه خانگی مخصوص به خود را دارند و غالباً به صورت جدولی از محتویات ایستگاه مربوطع عمل می کنند. بسیاری از سازمان های بزرگ مانند شرکت ها، یک یا چند سرویس دهنده HTTP دارند که به یک ایستگاه وب اختصاص دارد. با وجود این، سرویس دهنده HTTP را می توان با چند ایستگاه کوچک وب مانند ایستگاه های خصوصی مورد استفاده قرار داد. کاربران برای دسترسی به ایستگاه وب، نیاز به پیمایشگر وب و رابط اینترنت دارند.
وب جهانی World Wide Web
مجموعه کاملی از اسناد وفق متنی با پیوند داخلی که در تمام دنیا در سرویس دهنده های HTTP قرار دارد. اسناد داخل وب جهانی (به نام صفحات یا صفحات وب) به زبان HTML نوشته شده اند که با URLها مشخص می شوند و ماشین و نام مسیر خاصی را معین می کنند که توسط آن می توان فایل را در دسترس قرار داد و از یک گروه به گروه دیکر به کاربر نهایی HTTP منتقل نمود. کدها که برچسب نام دارند، در سند HTML قرار می گیرند و مرتبط با کلمات خاص و تصاویری در سند با URLهایی هستند که کاربر می تواندبه فایل دیگری که ممکن است ناقص هم باشد، با فشار بر کلید یا دکمه ماوس دسترسی پیدا کند. این فایل ها ممکن است حاوی متن (با فونت ها و روش های مختلف) ، تصاویر گرافیکی، فایل های سینمایی و صوت هایی به صورت ریزبرنامه های جاوا، کنترل های ActiveX یا دیگر برنامه های نرم افزاری باشند، و این زمانی است که کاربر با فشار بر دکمه ماوس آنها را بر روی ی: خط ارتباطی فعال می کند. کاربری که صفحه وب را مشاهده می کند، می تواند فایل ها را از ایستگاه FTP دریافت نموده و پیغام ها را از طریق e-mail و با استفاده از پیوندهای واقع بر صفحه وب به کاربران دیگر ارسال کند. وب جهانی در سال 1989 توسط تیموتی برنرز – لی برای آزمایشگاه اروپایی فیزیک ذره ای (CERN) طراحی شد. علامت اختصاری آن www. وب جهانی را W3 ، W3 و Web نیز می نامند.
مدیریت ریسک پروژه Project Risk Management
مدیریت ریسک یک فرآیند سیستماتیک برای شناسایی؛ تجزیه وتحلیل و واکنش به ریسک پروژه است. فعالیت های این مدیرشامل افزایش احتمال رویدادهایی با نتایج مثبت و کاهش رویدادهایی که منجر به نتایج منفی می شوند. مدیریت ریسک پروژه شامل فرایندهای طرح ریزی مدیریت ریسک؛ شناسایی ریسک؛ تجزیه و تحلیل کیفی ریسک؛ تجزیه و تحلیل کمی ریسک؛ برنامه ریزی پاسخگویی(واکنش) به ریسک و کنترل و نظارت بر ریسک می باشد.
چرخه عمر پروژه Project Life Cycle
مجموعه ای از فازهای متوالی پروژه که نام و تعدادشان توسط نیازهای کنترلی سازمان یا سازمان های درگیردر پروژه تعیین می شود.
بانکداری الکترونیک e-Banking
بسیاری از بانک‌ها ارایه اینترنتی و دیگر خدمات را در فرآیند انجام کار ایجاد کرده‌اند. از طریق بکارگیری سیستم‌های ارتباط از راه دور و فناوری ها، بانک ها می‌توانند به مشتریان دسترسی پیدا کرده و نه تنها اطلاعات کلی درباره خدمات، همچنین فرصت اجرای بانکداری را نیز فراهم نمایند. بانکداری الکترونیک، جدیدترین راه خدمات بانکی است که به چندین نوع از خدمات بانکی باز می‌گردد. مشتریان بانک می‌توانند اطلاعات مورد نیاز خود، از جمله انتقال صورت حساب، پرداخت صورت حساب و شبکه ارتباط از راه دور، بدون ترک کردن منزل یا محل کار، درخواست کنند.
دولت الکترونیک E-Government
استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات و بطور اخص اینترنت، جهت ایجاد ابزاری برای دستیابی به یک دولت بهتر
درون – برون Inside-Out
از آنجایی که در گام "شناخت راهکارهای بهبود و نوآوری" در روش شناسی طرح جامع سازمان، رابطه توانمندی و فرصت‌های مربوط به فناوری‌های شناسایی شده با فرآیندهای سازمانی در داخل سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرند، رویکردی حاصل خواهد شد که آن را درون – برون می نامند.
تجارت شرکت با شرکت (B2B (Business to Business Applications
مدلی از تجارت الکترونیک که در آن خریدار و فروشنده هر دو سازمان یا شخص حقوقی هستند (Turban etal, 2002)
تجارت شرکت با مشتری (B2C (Business to Customer Applications
مدلی تجاری که در آن سازمان کالاها یا خدماتش را به مشتریان فردی ( نه سازمانی) عرضه می کند (Turban etal , 2002 )
مبحث امنیت Security:
سازمان خدمات مشاوره امنیتی (CERT (Computer Emergency Response Team
سازمانی که خدمات مشاوره امنیتی شبانه روزی را به کاربران اینترنت ارائه می دهد و اگر برنامه های ویروسی تازه یا سایر حملات ضد امنیتی کامپیوتر شناسایی شوند، خدمات مشاوره ای را عرضه می کند.
حفاظت کامپیوتری Computer Security
مراحل ضروری برای محافظت از کامپیوتر و اطلاعات موجود در آن. بر روی سیستم های بزرگ و یا سیستم هایی که داده مالی یا محرمانه را پردازش می کنند؛ برقراری امنیت کامپیوتری مستلزم نظارت حرفه ای است که مجوزهای قانونی و فنی را اعمال می کند.
متجاوز Cracker
شخصی که از معیارهای امنیتی در سیستم کامپیوتری عبور کرده و دسترسی غیرمجازی را برقرار می کند. غالباً هدف این افراد کسب غیرقانونی اطلاعات از سیستم کامپیوتری یا استفاده از منابع آن سیستم است.
Proxy
مولفه ای مانند دیواره آتش که فعل و انفعالات داخل اینترنت و شبکه محلی را کنترل می کند و می-تواند امکانات دیگری مانند پنهان سازی اسناد و کنترل دسترسی ها را فراهم آورد. این وسیله می تواند با تهیه داده و اطلاعات درخواستی مانند صفحه عمومی وب، کارآیی آن را افزایش دهد. همچنین این وسیله در صورت مجاز نبودن درخواست، آن را نادیده می گیرد، مانند درخواست برای دسترسی به فایل های اختصاصی