بیش از3/1 گوشیهای همراه سراسر جهان را نوکیا تولید می کند تقریباً 60هزار نفر از کارمندان نوکیا در 120 کشور و 5 قاره پراکنده شده اند . ما در بررسی رقیبان امروزی نوکیا انضباط محسوسی می بینیم ، تمامی آنها با یک برنامه توسعه منظم شروع به تولید گوشی همراه میکنند اما نوکیا متفاوت با سایر شرکتها است و این طرح کاری را رد می کند .
این شرکت بیش از 100 سال کاغذ و چکمه های پلاستیکی تولید میکرده است و تنها از حدود 10سال قبل به سوی فن و تکنیک تلفن سوق داده شده است. حدود یک دهه پیش این احتمال می رفت که نوکیا از راس تجارت جهانی کنار برود این مطلب در تجارت تلفن مساله جدیدی بود و اریکسون (Ericsson) قصد تصاحب آنرا داشت اما نوکیا کنار نرفت و هم اکنون موقعیت آن حتی از اریکسون هم بهتر می باشد .
کاغذ به عنوان یک شروع
نوکیا در سال 1864 در فنلاند در حوالی رودخانه نوکیا بنا شد جنگلها ، رودخانه ها و دریاچه های فراوانی وجود داشت ، این مساله افتخار ملی فنلاند محسوب می شود . بنا براین تحت چنین شرایطی صنعت کاغذ روی کار آمد . فردریک آدستوم(Fredrik Idestam) مهندس فنلاندی یکی از تاجران این صنعت شد . متاسفانه او تجربه کافی در این زمینه تجاری را نداشت . بنابراین این تکنولوژی را از آلمانی ها فرا گرفت . او از یک کارخانه تولید کاغذ در آلمان دیدن کرد . مالک ان کارخانه این صنعت را برای مدت چند سالی توسعه و آنرا به عنوان یک راز بزرگ پنهان کرده بود . اما آدستوم کارگران را متقاعد به نشان دادن کارخانه کرد . آنها یک نمایشگاه واقعی را به مهندس فنلاندی ارائه کردند . زمانی که صاحب کارخانه این مساله را مشاهده کرد عاجز شد و مهمانش را بیرون کرد اما این مساله اهمیت نداشت زیرا آدستوم آنچه را که می خواست دیده بود .
زمانیکه آدستوم به فنلاند برگشت کارخانه تولید کاغذ خودش را بنا کرد . بعد از گذشت چند سال در سال 1867 او اختراعش یعنی خمیر چوب را در نمایشگاه چوب پاریس عرضه کرد ویک مدال برنز جایزه گرفت . بعد از این مساله همه نوکیا را می شناختند . بنابراین آدستوم به تمامی محصولات برچسب نوکیا زد . وزمانی که بعد از چند سال این شرکت شروع به ارائه محصولات جدیدی کرد آدستوم هنوز همین برچسب را روی همه محصولات می زد . بازاریان امروزی این ابتکار آدستوم را نیز به نظامنامه افزودند .
اما تمام عملکردهای آدستوم خیلی هم ابتکاری نبودند . زمانی که دامادش گستاف فوگلهوم (Gustaf Fogelholm) ( اودر سال 1895رئیس شرکت نوکیا شد ) تصمیم به راه اندازی شرکت تولید نیرو گرفت فردریک تنها مخالفش بود اما گستاف در برابر پدر زنش پیروز شد و اولین کارخانه تولید نیرو را در سال 1903 و دومین کارخانه اش را در سال 1913 بنا کرد .
کارخانه پلاستیک سازی :
تولیدات کارخانه پلاستیک سازی فنلاندی (FRW) سرآمد محصولات پلاستیکی فنلاند بودند روزی رییسان این کارخانه به خارج ازهلسینکی (Helsinki) رفتند . انها قصد داشتند کارخانه جدیدی در کنار همان رودخانه نوکیا نزدیک کارخانه نوکیا بسازاند.
در اغاز قرن 20 نوکیا به دنبال سهام دارانی میگشت . همسایه نوکیا ، FRW بزرگترین سهام دار آن شد . در طی جنگ جهانی تجارت کاغذ نوکیا افت زیادی کرد اما صنعت لاستیک سازی FRW پیشرفت زیادی داشت . تعدادی کاتالوگ قدیمی در دست می باشد ، این شرکت 250 مدل چکمه های پلاستیکی را به بازار عرضه کرده بود . امروزه کارخانه های بزرگ قادر به ارائه چنین اقسام مختلفی از یک نوع محصول نمی باشند . بنابر این شریک نوکیا اقتدار بیشتری کسب نمود و سهام های آنرا بدست آورد . نوکیا تنها قسمتی از یک شرکت بزرگ شد . در سال 1922 کارخانه کابل سازی فنلاندی به آنها ملحق شد . این مساله جالب است اما کاغذ و پلاستیک و کابل برق با همان برچسب نوکیا فروخته می شدند .
اما رئیسان هر سه شرکت مخالف یکی شدن شرکتها بودند . این پیوند فقط در سال 1967 ایجاد شد . یک پیمان ( گروه نوکیا ) در یک صنعت ، کاغذ پلاستیک و کابل . آخرین مورد و مهمترین بخش صنعت علم الکترونیک صنعتی بود .
جرقه های الکتریکی :
نوکیا با روسیه ارتباط کاملاٌ محسوسی داشت . بعد از جنگ جهانی دوم متحد آلمان یعنی فنلاند مجبور به پرداخت غرامت به اتحادیه جماهیر شوروی تا سال 1952 شد . این غرامتها شامل کابل های برقی بود که به وسیله کارخانه کابل سازی فنلاندی تولید می شدند . این شرکت مجبور بود دو برابر کابلی را که قادر به تولیدش بود را فراهم کند . تنها دلیل انجام این کار حس وظیفه و وطن پرستی این شرکت بود . بعداز پرداخت تمامی غرامتها، اتحادیه جماهیر شوروی اصلی ترین شریک گروه نوکیا شد . در میان دهه 60 نوکیا حدود 20% تولیداتش را به شوروی صادر می کرد . علی رغم نظرات مثبت در مورد شریک نوکیا جورن وسترلند ( Bjorn Westerland) رئیس جمهور تمام مدت حس بدی داشت او بیان می کرد : اگر روزی کرملین ( Kremlin) بگوید نه ما کل صنعتمان را از دست خواهیم داد . اما کسی مایل نبود این آینده نگری بدبینانه را بشنود .
در سال 1977 کاری کایرامو (Kari Kairamo) رئیس شرکت نوکیا شد . کایرامو در همکاریش با آمریکا تجربه زیادی کسب کرده بود و بر خلاف پیشینیانش به اتحادیه شوروی تکیه نکرد او کاملاً غربی بود . او مایل بود مسائل را در طی جلسات غیر رسمی به صورت کاملاً اتفاقی اداره کند و ارتباطات شخصی برایش بسیار حائز اهمیت بودند . اودر مقایسه با پیشینیانش در میان جمع مهربانتر بود .در طی دوره او بر روی تولید نیرو والکترونیک تاکید بیشتری می شد .
الکترونیک مصرفی اصلی ترین حرفه شرکت نوکیا در سال 1987 بود کایرامو تلاش زیادی برای بین المللی کردن شرکت نمود و توجه اش به سمت اروپا متمرکز شد . نوکیا در دوره ریاست کایرامو چند محصول بزرگ ( تلویزیون و کامپیوتر ) تولید کرد که به هر حال در زمان تولید احتمال خطر کردن هم وجود داشت .
در سال 1986 کایرامو با ارائه دفترچه های جدید راهنمای داخلی که خودش مسئول آن بود در سرپرستی این صنف تغییری ایجاد کرد . او مدیری دلسوز و خوش برخورد بود که به ارتباط برقرار کردن با دیگران علاقه داشت . به هر حال از اقتدار زیاد او در سال 1988 یعنی زمانیکه نوکیا به علت عدم تولید و موارد کاری مختلف به سمت رکود مالی می رفت کاسته شد .
مدیر کنونی نوکیا :
در سال 1986 کایرامو جورما اولیلا (Jorma Ollila) را به عنوان مدیر اجرایی جدید نوکیا منصوب نمود . اولیلا در سالهای 1986 تا 1989 سمت معاونت رئیس را به عهده داشت . بعد از این دوره او به عنوان مدیر بخش گوشی همراه مشغول به کار شد . او در سال 1992 مدیر اجرایی نوکیا شد .
در سال 1981 نوکیا با مدیریت کایرامو استاندارد NMT گوشی همراه را ارائه کرد که در روسیه و اروپای شمالی بسیار مورد توجه واقع شد . در سال 1987 نوکیا تولید اولین گوشی NMT (Mobira City man) را آغاز نمود .
گام بعدی راه اندازی شبکه GSM بود . در سال 1989 نوکیا اولین شبکه GSM را به شرکت فنلاندی رادیو لینجا (Radio Linja) فرستاد . رئیس جمهور فنلاند در سال 1991 اولین تماس GSM را برقرار کرد . نوکیا در سال 1992نسلهای قبل تمامی گوشیهای GSM جدید خودش را چنین معرفی نمود : نوکیا 1011
بنابراین تجارت اصلی نوکیا تولید گوشیهای همراه شد و همانطور که قبلاً ذکر نمودیم جرما اولیلا به عنوان مدیر اجرایی آن منصوب شد .
نیازی به توضیح زیادی در مورد گوشیهای نوکیا نمی باشد این گوشیها محبوب ترین گوشیها در تمام دنیا می باشند . نوکیا تنها در ایالت متحده بعد از موتورولا (Motorola) دومین جایگاه را به خود اختصاص داد . اما این مساله اهمیت چندانی ندارد زیرا نوکیا امروزه 38% از بازار جهانی گوشی تلفن همراه را در اختیار دارد .
تولیدات نوکیا تنها به گوشیهای همراه ختم نمی شوند : اکثر محصولاتش به همراه یکسری وسایل اضافی می با شند . نوکیا اولین شرکتی بود که چنین قطعات طراحی شده را به عنوان قابهای قابل تعویض ارائه می کرد تولید کنندگان دیگر بعد از نوکیا اقدام به این کار کردند . همچنین این شرکت دارای نوع آوری ها ی دیگری نیز می باشد برای مثال آخرین نوع آوری آن 5140 اولین گوشی GSM با قابلیت صحبت کردن تنها با یک حرکت است .
بنابراین حقیقتاً نوکیا در راس ارتباطات تلفنی قرار داشت و حضور آن در بازار همچنان پررنگتر می شد . نمیتوان چنین پیشن بینی کرد که این موقعیت در آینده ثابت بماند اما هم اکنون چنین به نظر می رسد که نوکیا توانایی جذب درصد بیشتری از بازار را دارد . اما متاسفانه هیچکس نمی داند که چنین خواهد شد یا نه
حضور دانشجویان موفق ایرانی در کنفرانس بین المللی نوکیا
برای نخستین بار در گروه طراحی صنعتی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران دو تن از دانشجویان موفق این رشته بنام گلناز حسامی ولیلا فتوحی به کنفرانس بین المللی شرکت نوکیا در هلسینکی پایتخت فنلاند راه یافتند. این پروژه که در متن یکی از دروس مقطع کارشناسی ارشد این رشته گنجانیده شده بود.
شامل طراحی چند دستگاه تلفن همراه برای شرکت نوکیا بود. حضور موفق دانشگاه تهران در بین 14 کشور شرکت کننده مشهود بود. در واقع این کنفرانس به منظور ایجاد تعامل فرهنگی بین کشورهای مختلف و بهره گیری از ایده های نوین در طراحی گوشی تلفن همراه بر اساس نیازهای فرهنگی کشورهای شرکت کننده بوده است.
واقعا جای مباهات و افتخارداره که دانشجویان عزیزی که نام بردید چنین موفقیت بزرگی رو کسب کردند من از طرف خودم و تمامی دانشجوان رشته مهندسی فناوری اطلاعات به این دوعزیز تبریکمی گم و آرزوی موفقیت و پیروزی برایشان دارم