سازمان‌های یادگیرنده

نویسنده : البرزی، صدرالله؛ اسلامیه، سمیرا

سازمان‌های یادگیرنده پدیده‌ای هستند که با شروع دهه 90 میلادی مطرح شدند. علت پدیدار شدن چنین سازمان‌هایی، شرایط، نظریه‌ها و تغییر و تحول در محیط‌های سازمانی قبل از دهه مذکور بوده است به گونه‌ای که تمام سازمان‌ها تلاش گسترده‌ای را برای بقای خود آغاز کرده بودند و برای آنکه بتوانند خود را در محیط پرتلاطم اطراف خود حفظ کنند، می‌بایست از قالب‌های غیرپویا خارج و به سمت سازمان یادگیرنده متحول شوند. یعنی در ساختار و اساس خود تغییرات عمیقی ایجاد کنند. سازمان‌ها قبلاً در محیطی پایدار به سر می‌بردند و وقایع آینده تقریباً قابل پیش‌بینی بودند، به طوری که مدیران می‌توانستند در شرایط مطمئن برنامه‌ریزی کنند. اما امروز محیط به شدت در حال تغییر است و تغییرات تکنولوژیک، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی به سرعت سازمان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. 

نقش منابع هوشمند در مدیریت دانش

نویسنده : علیرضا گنجی

 هدف این مقاله، بهبود درک فرآیندهایی است که بدان طریق فراهم‌آوری دانش، ابزارهای فنی، و عوامل سازمانی می‌توانند به توسعه سازمان از جهت گسترش دانش به عنوان یک سلاح رقابتی نظام‌‌مند کمک کنند. این مقاله، روابط بین تکنولوژی و ارزشهای انسانی را بررسی می‌کند، زیرا این روابط ابزارهای ضروری فرایند مدیریت دانش می‌باشند. با توجه به اینکه مدیریت دانش به عوامل هوشمند، تکنولوژی اطلاعات، و سیستم‌های حمایت از تصمیمات استراتژیک ارتباط دارد، درمی‌یابیم که هدف آن ارائه بینش مؤثری درخصوص کارآیی مدیریت دانش می‌باشد. در این مقاله، یک مدل مفهومی از کارایی مدیریت دانش در سازمانهایی که با ترکیبی از نقش عوامل هوشمند و منابع سیستم‌های هوشمند حمایت می‌شوند، ارائه می‌شود.

سیستم تولید ناب-۳

کنترل کیفیت و تولید ناب

کنترل کیفیت در انتهای خط تولید اصولا مفهومی ندارد. یعنی وظیفه اصلی واحد کنترل کیفی یا QC، کنترل فرآیند تولید است، نه کنترل کفیت و محصولات. مثلا سیستمی که در شرکت تویوتا اجرا می شود، اجازه تولید محصول نامرغوب را نمی دهد. یعنی دستگاه ها و سیستم های کنترل کننده ای در طول خط نصب می شود که اگر کارگر بخواهد اشتباهی مرتکب شود، سیستم به وی اجازه نمی دهد. در یک نظام تولید ناب، سازنده نیازی به موجودی اضافی برای قطعات معیوب ندارد و این ویژگی او را مجبور می کند که مشکلات کیفیتی خود را حل کند. بنابراین سازنده موظف است نخست دریک برنامه کنترل کیفیت فراگیر(TQC) اقدامات اصلاحی را اجرا نماید تا صد در صد محصولات منطبق با مشکلات باشند. از این روست که یک برنامه TQC برای پیاده سازی موفقیت آمیز نظام تولید ناب شرطی اساسی است.

برنامه اجرایی کنترل کیفیت فراگیر(TQC)

گام اول در ایجاد یک برنامه (TQC) مسئولیت ها برای کیفیت است. این مسئولیت ها در داخل سازمان تعریف شده و نقش واحد ها روشن می شود. بخشی از این مسئولیت ها را می توان به شرح زیر بیان کرد:

-         واحد تولید، مسئولیت کیفیت محصول حمل شده به مشتری است.

-         واحد کنترل کیفیت، مسئول ممیزی برنامه تامین کننده برای حذف بازرسی در هنگام دریافت است.

-         واحد کنترل کیفیت، مسئول تعیین استانداردهای کیفیت برای تولید و سیستم کنترل فرآیند است.

-         واحد مهندسی محصول، مسئول طراحی کیفیت و قابلیت اطمینان در محصول است.

-         و ....

یک برنامه (TQC) مسئولیت اصلی کنترل کیفی را به کارکنان اختصاص می دهد. یک گام مهم برای این کار توقف بهره گیری از بازرسان کیفیت در فرآیند تولید است و برای این کار، مسئولیت کنترل کار، به خود کارکنان واگذار می شود.

پیش از آن که کنترل کیفیت بازرسان را از خط کنار بگذارد، این واحد باید یک سیستم کنترل فرآیند را راه اندازی نموده و استانداردهای کیفیت را در هر ایستگاه کاری فرآیند اندازه گیری نماید. این استانداردها باید ساده بوده و به اندازه کافی دقیق باشند که سوال برای کارگران باقی نماند؛ آن گاه پس از یک برنامه آموزشی، بازرسان کنترل کیفیت به شغل های خود بازمی گردند.

اجرای تولید ناب در ایران و مشکلات و موانع موجود در برابر آن

حال این امر را بررسی می کنیم که آیا تولید ناب برای به اجرا در آمدن به بستر و فضایی خاص نیاز دارد؟ به طور قطع نیاز به برنامه ریزی وجود دارد و کارآسانی نمی باشد؛ یعنی شمانمی توانید یکباره تصمیم بگیرید که این مسئله را از امروز در سازمان حاکم کنید و مطابق با آن عمل کنید. پس اجرای سیستم تولید ناب بایدبه نحوی امکان سنجی شود و اسباب و مقدمات آن فراهم شود. درباره ایران، آن چه مطرح می باشد این است که قیمت ها نوسان زیادی دارد و مواد اولیه کم است ؛ صد درصد ایرادی در کار موجود است . در ایالات متحده، قیمت مصالح یا مواد اولیه به صورت هفتگی بالا نمی رود، پس احتیاجی به انبار کردن مواد نیست. در ایران اگر قصد اجرا کردن تولید ناب را داشته باشیم ، ابتدا باید ترتیبی داد تا فلسفه مذکور مورد پذیرش طرفین مسئول قرار گیرد، یعنی بین تولید کننده و مصرف کننده و بین دولت و وارد کننده تفاهم برقرار شود و هر دوطرف، قرارداد شراکت را بپذیرند. با توجه به آن چه گفته شد، به نظر می رسد برای اجرای موفق سیستم تولید ناب در ایران باید موانع زیادی را پشت سر گذاشت. مشکل مواد اولیه وجود دارد که باید از قبل سفارش داده شود. بخش قابل توجهی از سرمایه هم درگیر مواد اولیه می شود و راکد می ماند. در مورد ماشین آلات، حمل ونقل و حتی کیفیت هم علی رقم وجود بازرسی های متعدد، با مشکلات بسیار زیادی مواجه هستیم.

بنابراین در کل باید گفت، تغییر یک سیستم و اجرای سیستم تولید ناب در یک شرکت در واقع یک انقلاب است. کل نظام فکری افراد یک سازمان و به تبع آن، خود سازمان دچار تحول می شود. یک تعهد خاص ایجاد می شود یا باید بشود. دیگر نمی توان جنس را با هر کیفیتی دست مشتری داد، حتی اگر تنها تولید کننده موجود باشیم ، چون نوعی تعهد احساس می کنیم، این تعهد در کل جامعه شکل می گیرد، اگر غیر از این باشد، تولید کننده الزامی برای تولید کالای مرغوب احساس نمی کند. اگر مشتری تعهدی نداشته باشد که جنس را تنها در زمان نیاز خریداری کند، انبار تولید کننده را تخلیه می کند و او را ناچار به تولید انبوه می کند. پس تعهد دوجانبه است، همان طور که در بالا اشاره شد.

در مقام مقایسه ایران با آمریکا و ژاپن و ... که تولید ناب در آن مکان ها اجرا می شود، باید گفت که در ایران اتلاف منابع کاملا مشهود است. سیستم های مورد استفاده در ایران، نسبت به سیستم های ژاپنی در حد پایین تری از سیستم کارآیی قرار دارد. نیروی انسانی بیش از حد لازم در سازمان ها مستقر می شود. واحد زمان در ژاپن ثانیه است در حالی که در ایران این واحد روز و ماه در نظر گرفته می شود! پس به این نتیجه می رسیم که اجرای موفق سیستم تولید ناب باید موانعی از قبیل مشکلات ذکر شده را ازسر راه برداریم و این محتاج یک برنامه ریزی درازمدت درایران است.

منابع:

-         نگاهی به تولید به هنگام(JIT) و رابطه آن با کنترل کیفیت جامع(TQC)، نوشته سعید فاضل و جلال کسایی

-         تولید ناب، نوشته دکتر مرتضی موسی خانی و دکتر ناصر فقهی فرهمند و سعید پناهی

-         فرآیند پیاده سازی کانبان و سنکرون در ایران خودرو،نوشته سید عبدالرضا عظیمی

-         کارکردها و مولفه های بنیادین تولید ناب، نوشته محمدرضا اسماعیلی گیوی

سیستم تولید ناب -۲

اصول تفکر ناب

حصول به تفکر ناب بدون روش تفکر ناب، امری محال و دست نیافتنی است و تفکر ناب از آن رو ناب نامیده می شودکه می تواند شیوه ای را فراهم کند که از طریق آن می توان با کمترین، بیشترین را به انجام برساند. فعالیت های ارزش آفرین را در بهترین توالی و ترتیب قراردارد و هرگاه به این فعالیت ها نیاز باشد بی وقفه آن را اجرا کند. به عبارت ساده تر از آن رو ناب نامیده می شود که می تواند شیوه ای را فراهم آوردکه از طریق آن می توان با کم ترین، بیشترین را به انجام رسانید.

تفکر ناب شامل اصولی می باشد:

-         تعیین ارزش هر محصول(Value)

-         شناسایی جریان ارزش آن محصول(Value Stream)

-         ایجاد حرکت بدون وقفه در این ارزش(Flow)

-         امکان دادن به خریدار تا این ارزش را از تولید کننده بیرون بکشد(Pull)

-         تعیین کمال(Prefection)

در هر مرحله، مدیران باید دیدن را یاد بگیرند. دیدن ارزش، دیدن حرکت ارزش که خریدار بیرون می کشد و سرانجام مدیران باید بتوانند تصویر راحت و دقیقی از کمال را ببینند تا برای کل بنگاه اقتصادی ناب، هدف بهبود به صورت قابل مشاهده در آید.

اهداف درتولید ناب

چون دیدگاه تولید گر ناب برکمال مبتنی است و همه چیز را با کمال می سنجد یعنی نزول قیمت ها، به صفر رساندن میزان عیوب، به صفر رساندن موجودی، تنوع بی پایان محصول، به صفر رساندن اتلاف که:

1-     تولید چیزهایی که کسی خواهان آن نیست.

2-     موجودی ها و کالاهای فروش نرفته ای که روی هم انبار می شوند.

3-     مراحلی از فرآیند که به راستی ضرورتی ندارد.

4-     جابه جایی نیروی انسان.

5-     حمل و نقل کالا از یک نقطه به نقطه ای دیگر بی هیچ هدف.

6-     توقف و انتظار، کارکنان برای انجام کاری در پایین جریان به دلیل انچام نگرفتن به موقع کاری در بالای جریان.

اصول تولیدناب

برای دست یابی به تولید ناب می بایست اصولی را یاد گرفت و آن ها را اجرا کرد، این اصول عبارتند از:

-         کارگروهی: کار گروهی یکی از اصول مهم تولید ناب به شمار می رود و یک کارخانه با روش تولید ناب، هرگاه بخشی از محصول در خط تولید دچار مشکل شود کارگر می تواند خط را متوقف نموده تا بقیه کارکنان نیز برای هم فکری در رفع مشکل به یاری او بشتابند این روش برخلاف سیستم تولید انبوه است که اگر کارگر خط تولید اشکال در محصول مشاهده کرد ازآن می گذرد تا نهایتا هنگام بازرسی محصول اشکال مشخص شود.

-         ارتباطات: در سیستم ناب اعضا گروه رسما متعهد می شوند دقیقا کاری را انجام دهند که همه اعضای گروه بر سر آن به توافق رسیده اند. رهبری در این میان نقش موثری دارد، رهبری، اعضا گروه را با همه پیچ و خم های کار که باید به توافق همه اعضا برسد مواجه می کند و نقش موثری در ارتباط با افراد با یکدیگر ایفا می کند.

-         استفاده بهینه از منابع و حذف اتلاف ها: هر چیز که با تعریف ارزش سازگار نباشد یا به ارزش نیافزاید، تلفات نام دارد.

-         توانمند سازی کارکنان: چون این کارمندان هستند که به طور مستقیم با کار مورد نظر در ارتباط هستند، و بهتر از هر کس می توانند درباره آن نظر دهند و زودتر از هر کس تلفات را تشخیص دهند.

-         توجه به واژه ارزش از دیدگاه مشتری: وظیفه هر تولید کننده ای تاثیر رضایت مشتری از طریق ارائه ارزش است. برای مثال هنگامی که شما ارزش را می افزایید در واقع شکل نامناسب یا کم تر محصول را برای جلب رضایت مشتری عوض می کنید و اگر شما ندانید که ارزش از دیدگاه مشتری چیست معمولا با مشکلات ناشی از کیفیت پایین محصول مواجه می شوید.

و یا باید به این نکته بسیار مهم در تولید ناب در کارخانه دقت شود که کارگران تنها زمانی به تولید ناب پاسخ می دهند که نوعی حس تعهد دو جانبه موجود باشد. این حس که مدیریت به کارگران ماهر ارزش می نهد و به خاطر حفظ آن ها، از خود گذشتگی خواهد کرد و مسئولیت را به گروه کاری آنها واگذار می کند.

اکنون باید پرسید، مکانیزم اجرای تولید ناب چیست؟ برای اجرای تولید ناب تکنیک های زیادی وجود دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از :

1-     ترسیم جریان ارزش(Value Stream Mapping)

2-     محل کار دیداری(Visual Workplace )

3-     تعویض سریع/ کاهش زمان راه اندازی(Quick Changer/ Setup Reduction)

4-     تولید سلولی(Cellular Manufacturing)

5-     سیستم های کششی(Pull Systems)

6-     نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع(Total Production Maintenance)

7-     ساماندهی محیط کار(Workplace Organization)

8-     تولید همگن(Level Production)

یکی از مکانیزم های مورد استفاده در تولید ناب، استفاده از سیستم های کششی است. مفهوم سیستم کششی در تولید ناب، توانایی پاسخگویی به کشش تقاضای مشتریان می باشد. سازمان های ناب عملیات خود را به گونه ای طراحی می کنند تا توانایی پاسخگویی به درخواست های در حال تغییر مشتریان را داشته باشدو مهم ترین مشخصه سیستم کششی، ارتباط دادن کلیه فعالیت های تولید و تامین به تقاضای واقعی مشتریان می باشد. برای راه اندازی سیستم کششی ، ارتباط دادن کلیه فعالیت های تولید و تامین به تقاضای واقعی مشتریان می باشد. برای راه اندازی سیستم کششی، از ابزاری به نام کانبان(Kanban) استفاده می شود.

کانبان لغتی است ژاپنی که به معنای کارت حاوی اطلاعات است. سیستم کانبان شامل کارت های چاپ شده است که هر دسته مشخص از قطعه در جریان فرآیند تولید آن را به همراه دارد. پس از استفاده یا انتقال قطعات، کارت کانبان از روی آن ها برداشه شده  و به فرآیندهای قبلی به عنوان سفارشی برای تامین یک دسته دیگر از قطعه مورد نظر بر می گردد. به عبارت دیگر سیستم کانبان یک سیستم اطلاعاتی است که تامین کالای مورد نیاز در زمان مورد نیاز و به مقدار مورد نیاز را تضمین می کند. این سیستم در واقع یک سیستم برنامه ریزی و کنترل تولید در سطح کارگاه می باشد که سیستمی کم هزینه و با کارایی بالا است. نکته حائز اهمیت آن است که کانبان ضمن این که موجودی و کار در حین فرآیند(Work In  Place) را کاهش می دهد ولی همیشه به معنی حذف کامل موجودی و WIP نیست.

از جمله فواید استفاده از سیستم های کششی نظیر کانبان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

-         افزایش قابلیت پاسخگویی به نیاز مشتریان

-         کاهش میزان انبارش درون انبارها و آزاد شدن فضا

-         کاهش سرمایه راکد در انبارها

-         کاهش هزینه حمل ونقل تامین کنندگان

-         تسریع در دریافت بازخور مشکلات کیفی محصولات تولیدی

-         کاهش زمان انتظار تحویل محموله ها

تامین قطعات متناسب با میزان واقعی تولید، به جای استفاده از تئوری سفارش گذاری اقتصادی

سیستم تولید ناب-۱

مقدمــه
قرن بیستم شاهد دو انقلاب در صحنه‌ تولید بود. انقلاب اول را پس از جنگ جهانی اول هنری فورد و آلفرد اسلون پی ریزی کردند که منجر به ظهور تولید انبوه و پایان عصر تولید صنعتی ( تولید دستی) شد و انقلاب دوم توسط «تاایچی اونو» در شرکت خودروسازی تویوتا صورت گرفت که با محوریت حذف اتلاف، اتمام عصر تولید انبوه و زایش تولید ناب را در پی داشت. پس می توان سه مرحله را در شیوه‌های تولید در نظر گرفت:

1- تولید دستی (مبتنی بر حرفه و هنر): در این شیوه تولید، کارگران ماهر با به کارگیری ابزار آلات ماشینی چند کاره، محصولاتی غیراستاندارد را در حجم کم و تنوع بالا به صورت سفارشی برای خریدارانی خاص تولید می کردند. طبیعی است که این ویژگی منجر به قیمت زیاد محصول می شد. امروزه در ساخت ماهواره ها، سفینه های فضایی و مشتریان با سلیقه های خاص این شیوه کاربرد دارد.
2- تولید انبوه: این شیوه تولید اولین بار توسط آدام اسمیت در قرن هیجدهم مورد تحلیل قرار گرفت و برتخصص و تقسیم کار و مفاهیمی چون مقیاس اقتصادی تولید و شیوه های تجزیه و تحلیل هزینه و سود و حجم فعالیت تاکید دارد. از ویژگیهای دیگر این شیوه تولید این است که محصول توسط متخصصان طراحی و بوسیله کارگران غیرماهر تولید می شود. نیروی کار به آموزش کم احتیاج دارد و سازماندهی به صورت ادغام عمودی کامل است. تنوع محصولات نیز محدود است ولی به خاطر حجم بالای تولید روند قیمتها نزولی است.

3- تولید ناب: خاستگاه تولید ناب ، کشور ژاپن است و برای اولین بار صنایع این کشور آن را مطرح کرده  و به کار بردند. شاید علت این امر با محیط و موقعیت طبیعی و جغرافیایی کشور ژاپن و فرهنگ حاکم یر رفتار مردم آن ارتباط داشته باشند. ژاپنی ها به خاطر مواجه بودن با محدودیت وسعت، فضا و منابع طبیعی و جمعیت زیاد با انجام هر گونه کار بیهوده و بی فایده که منجر به اتلاف منابع مادی و انسانی آن ها شده به شدت مخالف هستند. آن ها تولید ضایعات و دوباره کاری تحمیل شده به وسیله کیفیت ضعیف و نامطلوب را اتلاف می دانند و تلاش می کنند تا محصولاتی بدون نقص و با کیفیت کامل تولید کنند.

آنان هم چنین معتقدند که نگهداری موجودی، موجب اشغال فضا و راکد ماندن سرمایه درسازمان می شود. هر گونه فعالیت، رفتار و تصمیمی که به افزایش ارزش افزوده محصول و خدمات کمک نمی کند، اتلاف ، بیهودگی و ضد ارزش تلقی می شود و باید حذف کرد.

نظریه نظام تولید به هنگام برای اولین بار در شرکت TOYOTA مطرح گردید. کارشناسان این شرکت در مطالعاتی که به منظور بهبود روش ها و سیستم ها انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که در فعالیت ها و عملیات شرکت هفت عامل وجود دارد که منشا و عامل اتلاف منابع سازمان هستند که عبارتند از:

1. اتلاف حاصل از تولید اضافی
2. اتلاف حاصل از طولانی بودن زمان انتظار( مشتری، ماشین، مواد و کارگر)
3. اتلاف حاصل از حمل و نقل
4. اتلاف حاصل از فرآیند تولید
5. اتلاف حاصل از ذخیره و انبار غیر ضروری مواد
6. اتلاف حاصل از حرکت اضافی
7. اتلاف حاصل از تولید کالای معیوب

این مطالعات مقدمه ای شد تا تاایچی اونو(Taichi Ohono  ) که ابتدا یک کارشناس بود و بعدها از مدیران ارشد شرکت تویوتا گردید، نظریه جدیدی در مدیریت تولید ارائه کند. نظریه او همین است که امروز با عنوان تولید ناب معروف می باشد. تاریخ بسط و گسترش این تفکر به اواسط دهه 1970 بر می گردد.

تعریف تولید ناب

نظام تولید ناب موضوعی است که افراد مختلف به صورت های متفاوتی آن را شرح داده اند و در متون مختلف با عبارت ها و تعبیرهای گوناگون تعریف شده است. آن چه در بین بسیاری از این تعریف ها و توضیحات مشترک می باشد، عدم تفهیم کامل موضوع تولید ناب است. در بسیاری از این نوشته ها و گفته ها از تولید ناب به عنوان تکنیکی در کنترل موجودی یاد شده است و آن را مترادف با موجودی صفر دانسته اند. تاایچی اونو در جایی می گوید: (( موجودی صفر هدف بیهوده ای بیش نیست.))

بعضی آن را نگرشی نو به تولید و بعضی دیگر نوعی روش می دانند. نظام تولید به هنگام برای افرادی دیگر، نوعی فلسفه و تفکر می باشد. هم چنین برخی از نویسندگان دیگر آن را یک استراتژی دانسته اند. یکی از نویسندگان معتقد است سیستم تولید ناب نه تنها همه مواردی را که در بالا اشاره شد دارا می باشد، بلکه چیزی بیشتر ازآن است. تفکر تولید ناب تنها به چند بخش از یک سازمان اختصاص داده نشده، بلکه برای انواع سازمان ها و همه بخش ها و واحدهای آن ها می باشد.

نظام تولید ناب چیزی بیشتر ازمدیریت کالا و حمل و نقل مواد است. یک فلسفه و تفکر است که هدف آن حذف جامع و کامل اتلاف و جلوگیری از به هدر رفتن منابع در همه فعالیت ها می باشدو مبتکر این تفکر در این مورد گفته است:" هدف ما حذف جامع اتلاف و بیهودگی است."

یکی از نویسندگان می گوید:" بعضی ها فکر می کنند نظام تولید ناب مانند لباس شیک است که شرکت تویوتا آن را از بازار خریداری و به تن کرده است. آن ها نیز می خواهند همین کار را بکنند اما خیلی زود متوجه می شوند که برای پوشیدن این لباس خیلی چاق هستند."

شینگو در مورد شناسایی مناسب تفکر ناب معتقد است که این موضوع یک وسیله ، روش و تکنیکی مانند سایر روش ها و مسائل به کار گرفته شده در مدیریت تولید نیست. او در مقدمه کتاب خود تحت عنوان " انقلابی در ساخت و تولید" می گوید:" تولید به هنگام مقصد و پایان است نه وسیله."

در یک جمع بندی از تعاریف و توضیح هایی که در مورد تولید ناب ارائه شده است باید بگوییم:" نظام تولید ناب تفکر و نگرشی نوین در اداره سازمان های صنعتی است که با اصول تکنیک ها و روش های برخاسته از آن، حذف کامل و جامع اتلاف و افزایش بهره وری را در تمام فعالیت ها اعم از داخل و خارج سازمان دنبال می کند."

عبارت مرتبط با ناب کلمه ژاپنی کایزن(Kaizen) به معنی بهبود مستمر است. کایزن متدولوژی است که کانون آن بهبود مستمر فرآیند می باشد. اهداف اصلی کایزن عبارتند از افزایش بهره وری، افزایش توان عملیاتی، کاهش هزینه ها، بهبود کیفیت و افزایش رضایتمندی مشتری.

ایران و فناوری اطلاعات

تخصیص بودجه ۱۲۵۰ میلیارد ریالی (۱۶۰ میلیون دلار) در سال ۱۳۸۱ نشانه اهمیت و تأثیر بی‌چون و چرای این صنعت در آینده جهان می‌باشد، که از این بودجه ۷۵۰ میلیارد ریال آن برای تجهیزات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و شبکه جامع اطلاع‌رسانی بازرگانی و ۵۰۰ میلیارد ریال آن نیز برای اشتغال از طریق این صنعت می‌باشد. بازار فناوری اطلاعات اما باید دید که بازار فناوری اطلاعات در ایران تا چه اندازه گنجایش و توان پیشرفت را دارا می‌باشد؟ اگر چه ایران به‌دلیل تحریم‌ها و تحولات اقتصادی تا حد زیادی از این مقوله عقب افتاده و این امر تأثیر منفی زیادی را به بازار فناوری اطلاعات ایران تحمیل نموده است اما با این حال با تلاش دست‌اندرکاران این صنعت شاهد رشد سریع و چشمگیر آن هستیم. برآورد حجم بازار فناوری اطلاعات ایران کار چندان ساده‌ای نیست اما مطابق با شاخص‌های منتشر شده از سوی بعضی از سازمان‌ها، ارزش بازار فناوری اطلاعات ایران در آغاز هزاره سوم، بین یک تا یک‌و‌نیم میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که این رقم سالانه، از رشد سالیانه قابل توجهی برخوردار است. توجه به این نکته که بازار فعلی فناوری اطلاعات در ایران در یکی از بهترین مقاطع خود برای سرمایه‌گذاری به‌سر می‌برد، بسیار مهم و حایز اهمیت است. شرکت‌های کامپیوتری بحث دیگر شرکتهای کامپیوتری حامی صنعت فناوری اطلاعات در ایران می‌باشند. تا پایان سال ۱۳۷۶ تعداد کل شرکت‌های کامپیوتری در ایران اعم از آن دسته از شرکت‌هایی که توسط شورای عالی انفورماتیک تأیید شده یا نشده بودند، به ۱۰۵۱ شرکت می‌رسید. از این میان تا خرداد سال ۱۳۷۹، ۴۸۴ شرکت از طرف شورای علی انفورماتیک ایران احراز صلاحیت شده بودند که از این میان ۷۸% سهم شهر تهران و تنها ۲۲% سهم سایر شهرستان‌ها می‌شد. که این خود نیز باعث بازنگری به منزله جذب تمامی سرمایه‌های فنی به سمت پایتخت و عقب‌افتادگی نسبی سایر شهرستان‌ها از نظر علمی نسبت به پایتخت می‌شود! نکته‌ دیگر کسب استانداردهای جهانی برای ورود به بازار جهانی صنعت فناوری اطلاعات (IT) و رقابت با سایر کشورها صاحب صنعت در این زمینه نظیر آمریکا، اروپا، هند و … می‌باشد. تاکنون در یک طرح آغازین، هشت شرکت نرم‌افزاری موفق به دریافت گواهینامه‌های IT Tick،ISO ۹۰۰۱ شده‌اند و تعداد بیشتری از شرکت‌ها نیز به‌دنبال اخذ این گواهینامه‌ها می‌باشند. نرم‌افزار مقوله دیگر در زمینه این صنعت مقوله نرم‌افزار می‌باشد. دولت ایران برای حمایت هرچه بیشتر از صنعت نرم‌افزار در داخل کشور اقداماتی صورت داده است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: حمایت مالی از شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزار ضمانت دولتی در قرارهای منعقده بین شرکت‌های ایرانی و خارجی تصویب قانون مالکیت فکری برای کلیه نرم‌افزارهای تولید داخل توسط مجلس شورای اسلامی ذکر این نکته که ارزش ۲۰۰ میلیون دلاری بازار نرم‌افزار ایران پتانسیل افزایش تا سقف ۵۰۰ میلیون دلار را دارا می‌باشد از آن جهت حایز اهمیت است که دولت با افزایش حمایت مادی و معنوی از این صنعت می‌تواند به پیشرفت صنعت فناوری اطلاعات (IT) کمک شایانی کرده باشد. صادرات و واردات نرم‌افزار اما پس از تولید یک نرم‌افزار بحث بازار فروش آن به‌میان می‌آید که مقوله واردات و صادرات نیز از همین دست می‌باشند. شرکت‌های نرم‌افزاری ایران برای افزایش سود حاصله، گسترش بازار نرم‌افزار، جلب سرمایه‌ها و بالا بردن سطح کیفی تولیدات خود نیاز به همکاری و تبادل اطلاعات با شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری در جهان را دارا می‌باشند. و این موضوع باعث افزایش مبلغ مجوزهای واردات نرم‌افزار از یک میلیون دلار در سال ۱۳۷۵ به پنج میلیون دلار در سال ۱۳۷۸ می‌باشد. از طرفی شرکت‌های نرم‌افزار ایرانی از محصولات نرم‌افزاری تولید شده در سال ۱۳۷۵ که بالغ بر ۷۱۰ محصول بوده‌اند، ۷۰ محصول آن‌را به ارزش تقریبی یک میلیون دلار صادر کردند که نمودار زیر توزیع موضوعی این نرم‌افزارها را نشان می‌دهد. نمودار زمینه‌های توسعه نرم‌افزار در ایران را می‌توان به صورت زیر نام برد: آموزش اداری، مالی، صنعتی پزشکی بانکداری بیمه حمل و نقل طراحی و مهندسی فرهنگی قضایی سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) هنر و تبلیغات دفاعی خدمات نشر رومیزی سخت افزار: پس از جنگ و در زمان بازسازی کشور تمام توجهات به سوی تولید داخلی و پیشرفت و توسعه دادن و به اصطلاح رسیدن به خودکفایی کشیده شد، که در نتیجه این فکر حمایت های دولت از تولید داخلی افزایش یافت و تولیدکنندگان داخلی با تصویب قانون حمایت از تولید کننده که طبق آن محصولات تولید شده در خارج اجازه ورود به داخل کشور را نمی یافتند، برای ادامه این راه تشویق شدند. همچنین دولت با در نظر گرفتن یارانه های متعددی از جمله اختصاص ارز با نرخ پایین، تولیدکنندگان را یاری کرد. اما متأسفانه حمایتی این چنین جدی از تولیدکنندگان داخلی عوارض جانبی نیز به همراه داشت. اما تولید داخلی کفاف تقاضای بازار را نمی داد و به قولی عرضه و تقاضای بازار با هم پیش نمی رفتند و همین موضوع کافی بود تا قاچاق اجناس خارجی به کشور آغاز شده و هر روز نیز افزایش یابد. و این در حالی است که جنس خارجی با قیمت بسیار کمتر و تنوع بیشتر از جنس داخلی به بازار عرضه می شد و این نتیجه ای جز ورشکست شدن تولیدکنندگان داخلی نداشت. دولت برای مقابله با این معضل، موانع عینی تعرفه ای را از میان برداشت. به این ترتیب تنها حمایتی که هم اکنون دولت از تولیدکنندگان داخلی به عمل می‌آورد اخذ تعرفه‌های بالاتر برای کالای ساخته شده از کشور است و دولت امیدوار است که بتواند با این ترفند از ورود کالای قاچاق به داخل کشور جلوگیری کند که تا حدودی نیز موفق بوده است. بیشتر محصولات فوق از کشورهایی چون کره، آلمان، فرانسه و ژاپن به ایران وارد می شوند و شرکت های سوئدی نیز در حوزه تأمین تجهیزات شبکه سازی و ارتباطات راه دور ایران فعالیت قابل ملاحظه و چشمگیری دارند. اگر چه اکنون ورود انواع رایانه به داخل کشور مجاز است، اما به دلایلی که بحث شد رایانه های با مارک تجاری در بازار بسیار نایاب است. از طرفی امروز تولید داخلی به طور کامل تقاضای بازار را جواب می دهند. به عنوان مثال می توان به نمایشگرها اشاره کرد. در ایران حدود ۱۰ شرکت تولید کننده نمایشگر وجود دارد که نمایشگرهای CRT را با استاندارد جهانی TCO , MPRIIرا تولید می کنند. این تولید کنندگان مارک های مشهور نمایشگر را تولید کرده و به این ترتیب کل نیاز بازار را تأمین می کنند. طبق آمارهای رسمی در سال ۱۳۷۹ حدود چهار هزار نمایشگر تولید شده است. اما متأسفانه هنوز قطعاتی مانند CPUs, DRIVERs, RAMs هنوز به صورت قاچاق به کشور وارد می شود. نکته قابل توجه ارزش بازار رایانه های شخصی و لوازم جانبی آن است. طبق آمارها در سال ۱۳۸۰ ، فروش چهارصد هزار دستگاه رایانه شخصی ارزش را به رقمی معادل ۵۰۰ تا ۷۰۰میلیون دلار رسانده که مطابق دهه گذشته افزایش ۲۰ درصدی آن پیش بینی می شود.ترکیب بازار مصرف رایانه‌های شخصی در ایران به صورت زیر است: دولت که سهمی نزدیک به %۷۰ را در بر می‌گیرد که خود شامل: سازمانهای دولتی و وزارتخانه ها، نیروهای انتظامی، بانک ها و شرکت های بیمه، کارخانه های بزرگ تولیدی می‌باشد بنگاه ها و مؤسسات کاری متوسط و کوچک که %۱۵ بازار را در بر می‌گیرد خانه ها که %۱۵ بازار را در می‌‌گیرد. نکته قابل توجه در این بخش نفوذ سریع کامپیوترهای شخصی به خانه ها در عین ساکن ماندن رشد در بخش های دولتی و بخش های کوچک تجاری است که حدود %۲ بوده و پیش بینی ها نشان می‌دهد که این رقم در آینده نزدیک افزایش خواهد یافت. شبکه: در این بخش به توضیح در باره مطالبی مانند ارتباطات خطوط تلفن، سیستم تلفن همراه، زیر ساخت ارتباطی، شبکه ملی دیتا می پردازیم. ارتباطات خطوط تلفن: در ایران تنها شرکت ارایه کنندگان خدمات تلفن، مخابرات ایران می باشد. ظرفیت شبکه مخابرات کشور در سال ۱۳۷۴ بالغ بر ۵ میلیون خط بوده است که این رقم تا پایان تیرماه ۱۳۷۹ به ۹.۸ میلیون خط تلفن ثابت رسیده است. به این ترتیب ضریب نفوذ تلفن ثابت در ایران برای هر ۱۰۰ نفر جمعیت ۱۳.۸ برآورد می شود.این ضریب در سال ۱۳۸۰ به ۱۴ رسیده است. برطبق برنامه های موجود تعداد تلفن های ثابت در ایران تا سال ۱۳۸۴ به ۲۰ میلیون خط خواهد رسید. سیستم های تلفن های همراه: سیستم تلفن همراه در ایران از نسل دوم و از سیستم GSM استفاده می کند. بر اساس آمار موجود تعداد تلفن همراه واگذاری شده در ایران از سوی شرکت مخابرات در ایران تا پایان سال ۱۳۸۰ حدود ۱۸ میلیون خط بوده است. بنابراین ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران ۵ درصد است. شرکت مخابرات قصد دارد تا با همکاری بخش خصوصی در ۳ سال آینده ۱۰ میلیون خط دایر نماید و همچنین در بهبود کیفیت این خطوط نیز برنامه هایی در دست اجراست.

منبع www.aftab.ir

فناوری اطلاعات؛ حلقه مفقوده توسعه

با نگاهی به طرح ناکام ادغام شوراها
محمود اروج‌زاده - حیات نو
مدتی پیش نمایندگان مجلس، به صورت صریح بر مخالفت خود با یک دیدگاه راهبردی دولت نهم پافشاری کردند و با رقم زدن یک قانون جدید، پرونده مربوط به دیدگاه دولت در این زمینه را مختومه اعلام کردند.
موضوع شوراهای عالی موجود در کشور که از نظر دولت به دلیل وجود تکرار و موازی‌کاری و حتی بی‌حاصلی، نیازمند یک جراحی عمیق بود حدود دو سال پیش در دستور کار دولت قرار گرفت و لزوم تعدیل این شوراها و نیز حذف و تعطیل و ادغام موارد موازی، و سرانجام فروکاستن بیست و چند شورای موجود به تعدادی شورای انگشت‌شمار به عنوان یگانه راه خروج از این بن‌بست مدیریتی اعلام شد.

مطابق راهکار اعلامی، چند شورای فعال در یک بخش نهایتا تبدیل به یک شورا می‌شوند و از آنجا که شوراهای فعلی هر یک در دستگاه یا وزارتخانه خاصی مستقر هستند، ترکیب اصلی به ریاست‌جمهوری می‌رود و یک معاونت جدید رئیس‌جمهور عهده‌دار اداره و سازماندهی این مجموعه خواهد بود.
دولت آقای احمدی نژاد البته در علنی کردن دیدگاه خود سبک ویژه خویش را نیز پی گرفت، یعنی بی‌توجه به الزامات و مقدمات ضروری این تصمیم و نیز موانع قانونی موجود در این زمینه، تصمیم را مطرح نموده و خودش نیز آن را تصویب و شروع به اجرا نمود. طبیعی است که مقاومت و مخالفت فراوان در این زمینه ایجاد شد و علاوه بر مدیریت‌های برخی از شوراهای موجود، کارشناسان متعددی نیز به نقد این تصمیم برخاستند.

در این میان البته مقاومت موجود در پارلمان از همه مهم‌تر بود و هرچند بیشتر در شکل نطق‌ها و تذکرات متعارف مجلس مطرح می‌شد، اما سرانجام در یک اقدام جمعی نادر و بی‌سابقه از سوی مجلس هفتم، به شکل قاطعانه‌ای با یک مصوبه دوفوریتی تبدیل به قانون شد و تصمیمی را که قوه مجریه حدود 2 سال با آن کلنجار رفته بود، از صحنه مدیریتی کشور محو کرد.

تلاطم در حوزه ICT
حوزه فناوری اطلاعات بخش مهم و موثر در صحنه اقتصادی و علمی کشور به شمار می‌رود که از نگاه برنامه‌ریزان توسعه، می‌تواند نقش کلیدی در پیشرفت جامعه و کشور ایفا نماید.
به دلایل گوناگونی، در این بخش نیز چند شورای عالی وجود دارد که همانند مشی مدیریتی رایج در کشورمان دچار دوباره‌کاری و فعالیت موازی هستند و گاه نیز مجموعه فعالیت آنها آنچنان که باید وافی به مقصود نیست.
با اینحال تصمیم دولت برای انحلال 3 شورای عالی فعال در این حوزه (شورای عالی فناوری اطلاعات، شورای عالی اطلاع‌رسانی و شورای عالی انفورماتیک) آن هم در زمانی که مدیریت این حوزه نیازمند توجه بیشتر و جدی‌تری است با مجادله و مخالفت روبرو شد. از جمله دبیر یکی از این شوراها(اطلاع‌رسانی) که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفته است، اساسا خود را فراتر از شمول تصمیمات دولت و قوه مجریه می‌دانست و در خفا و آشکارا به فعالیت و لابی در این زمینه می‌پرداخت.

این مخالفت‌ها مخصوصا از این نکته هم ناشی می‌شد که شوراهای مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات بنا بود با شورای «سوادآموزی» همنشین و همسایه شوند.
شورای دوم یعنی شورای عالی فناوری اطلاعات البته در این میان به طور طبیعی با تصمیم دولت همدلی می‌کرد و بر طبل ادغام می‌کوبید. اما آنچه اصلی‌ترین اثر این تصمیم بود تشتت و تزلزلی بود که هم در مدیریت این بخش و هم در زیربخش‌ها و مجموعه‌های متفاوت آن به بار آورد. به عبارت دقیق‌تر، اعلام تصمیم ادغام یاعث مسدود شدن سازوکارهای برنامه‌ریزی و تصمیم و اداره این بخش گردید و دستگاه‌های رسمی را در نوعی حالت تعلیق فرو برد.
از سوی دیگر به دنبال همین تعلیق، شرکت‌ها و دست‌اندرکاران بخش خصوصی را نیز منفعل و سرگردان نمود و همین موضوع فضای سنگینی را بر شرکت‌ها تحمیل نمود که گاه ضربات جبران‌ناپذیری را بر آنها موجب شد.

به عنوان مثال می‌توان اشاره کرد که در این مدت هیچ تصمیم جدی و برانگیزاننده در حوه فناوری اطلاعات و ارتباطات به چشم نخورد و هیچ پروژه و برنامه قابل اعتنا و تاثیرگذاری اجرا نشد و تاکنون هم گشایشی در این شرایط بروز نکرده است.
درحقیقت باید اذعان نمود که این سیاست دولت که نهایتا نیز عملی نشد فرصتی دو ساله در پیشرفت این حوزه را بر باد داد، فرصتی که می‌شد با توجه به رقابت جدی در بین همسایگان ایران برای بهره‌گیری از این فناوری، با اتکا به نیروی جوان و کارشناس و علاقه‌مند موجود در کشورمان، به نفع توسعه در این میدان صرف گردد.

آیا فناوری اطلاعات مهم است؟
مجموعه تصمیم‌های گرفته و نگرفته دولت، در این حوزه و به ویژه بحران کشدار ادغام که عوارض عمیق را بر این حوزه وارد کرده بود (و طبیعتا الان هیچ شخص و دستگاهی پاسخگوی آن نیست) یک سؤال اساسی را در ذهن کارشناسان این عرصه زنده می‌کند: با تحقق تصمیم دولت برای ادغام شوراهای موازی در این عرصه، آیا لاجرم شاهد شکوفایی این بخش و توسعه آن و نیز رشد استعدادها و در نهایت پیشرفت کشور می‌بودیم؟ آیا این تصمیم راهبردی، به واقع به سود این حوزه تمام می‌شد؟
واقعیت این است که پاسخ این سؤال را نمی‌توان خوش‌بینانه داد، زیرا قرینه‌ای وجود ندارد که نشان دهد در این صورت، اکنون بخش ICT فعال‌تر و پیشرفته‌تر برای کشورمان را شاهد بودیم. فعالیت بیش از دو سال گذشته مدیران و تصمیم‌گیرندگان این بخش، شاهد صادق این مدعایند، چرا که تحرک و جنب‌ و جوش چند ساله اخیر که موجب رونق و شکوفایی این حوزه شده بود، در یکی دو سال اخیر به خاموشی گراییده و رونق از آن بخت بربسته است.

اگر بخواهیم یک نظریه کلیدی را به عنوان پایه اساسی این تحلیل مورد توجه قرار دهیم، این خواهد بود که توجه به اهمیت و جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای افزایش توانایی‌ها و سهولت کارها و گسترش رفاه عمومی و نیز توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، به طور عمیق مورد وثوق مدیران نیست، یک بررسی اجمالی توجه دولت به موضوع، چینش مدیریت‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های موجود، و از همه مهم‌تر سرمایه‌گذاری کلان و پیش‌بینی اعتبارات لازم در بودجه سالیانه، کاملا نگاه دولت نهم در این خصوص را برملا می‌کند، و خلا دیدگاه اصولی و پایبند به توسعه عمیق و همه‌جانبه فناوری اطلاعات و ارتباطات را عیان می‌سازد.

حجم ناچیز اعتبارات در بودجه سال جاری و نیز سال آینده، به گونه‌ای که انتقادات فراوانی را موجب شد، نشان از همین کم‌توجهی به این مقوله است. و به نظر نمی‌رسد که دولت به طور دقیق و جدی، به این واقعیت بدیهی دنیای امروز، باور داشته باشد، و این امر قطعا چرخ‌های حرکت به سمت توسعه و پیشرفت را کند می‌کند.
با این وصف می‌توان مدعی شد که راهکار ادغام شوراهای موازی در این عرصه، نمی‌توانست گرهی از مشکلات اساسی این بخش را بگشاید، و رونق و تحرکی در آن ایجاد کند. این اهداف مستلزم نگاهی عمیق‌تر و دقیق‌تر به این فناوری‌هاست، که فعلا چندان به چشم نمی‌آید.

برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) (بخش ششم و پایانی)

نویسنده : مهدی فضعلی
ناشر : همکاران سیستم
تاریخ انتشار : 10/03/1384

برنامه‌ریزی منابع سازمان توسعه یافته) (ERPll

با توجه به چالش‌های سیستم ERP و با پدیدار شدن اینترنت و پیش‌رفت سریع تجارت الکترونیک که تغییراتی را در شیوه‌های تجاری اعمال می‌کرد، سیستم جدیدی تحت عنوان سیستم ERPll مطرح شد.

سیستم ERPll

یکپارچه کردن زنجیره ارزش ERP

                   ERP B                     ERP A                    ERP C

                                          application                  application                         

به وسیله‌ی پکپارچه کردن سیستم‌های ERP با کاربردهای تجاری، فروشندگان ERP و شرکت‌هایی که ERP را به کار می‌گرفتند، راهی برای مقابله با چالش‌های اینترنت به دست آوردند. اینترنت شیوه‌هایی جدید برای عرضه‌کنندگان، تولیدکنندگان، خرده‌فروشان و مشتریان به منظور خبررسانی و انجام کسب‌و‌کار ایجاد کرده است. اما نباید تصور شود که ERP  از رواج افتاده است، ERP هم‌چنان برای دست‌یابی به کارایی داخلی شرکت مورد نیاز است؛ کارایی داخلی که توسط سیستم ERP به دست می‌آید، به عنوان زیربنایی برای ارتباطات کارا با مشتریان و شرکای تجاری در اقتصاد اینترنتی است.

کم‌بود یک سیستم حمایتی که کارایی داخلی شرکت را تضمین کند (مانند یک سیستم ERP )، از جمله دلایلی است که شرکت‌ها را با وضعی دشوار روبه‌رو می‌کند و موجب به هدر رفتن هزینه‌های بسیاری در هر معامله می‌شود.

برای دست‌یابی به هدف یکپارچه‌سازی، فروشندگان ERPll، مشاوران و سازمان‌های به کارگیرنده، باید مشکلات زیر را برطرف سازند:

1) به اشتراک گذاشتن اطلاعات

سیستم‌های ERP به طور سنتی بر روی عملیات داخلی مانند منابع انسانی، مالی و ساخت تمرکز می‌کنند. هر عمل به طور عموم، توسط تعدادی استفاده کننده‌ی محدود قابل دست‌رسی است. اما رشد سریع تجارت الکترونیکی، تقاضا را به سمت شرکت‌هایی که اطلاعات بیش‌تری در اختیار استفاده‌کنندگان داخلی و هم‌چنین مشتریان و فروشندگان خارجی قرار می‌دهند، جهت داده است. 

2) تمرکز بهینه

ERP فرایندهای تجاری را در داخل شرکت بهینه می‌سازد، در حالی که تجارت الکترونیک از بهینگی در سراسر زنجیره‌ی ارزش شرکت طرف‌داری می‌کند.از دیدگاه زنجیره‌ی ارزش کلی، بهینگی در سراسر زنجیره‌ی ارزش شرکت، یک خرده بهینگی محسوب می‌شود. در این‌جا یکپارچه کردن سراسر زنجیره‌ی ارزش که از اینترنت استفاده می‌کند، ضروری است.

3) جای‌گزین کردن اینترنت

اینترنت یک چالش بزرگ دیگر را مطرح می‌کند، یک سیستم ERP منفرد که می‌توانست همه‌ی مشکلات راحل کند، با آمدن اینترنت متزلزل شده است.

عملیاتی که تا کنون توسط فروشندگان ERP انجام می‌شد، به تدریج به وسیله‌ی شرکت‌های اینترنتی جذب می‌شود، که از اجزای مجزایی که می‌توانند بایکدیگر متصل شوند، تشکیل شده‌اند.

4) موانع فناوری

تعدادی از سیستم‌های ERP موجود نمی‌توانند تعاملات تجاری الکترونیکی را حمایت کنند، زیرا گوناگونی سخت‌افزار، نرم‌افزار و شرح داده‌های ناسازگار بسیار زیاد است.

راه‌حل‌ها

با توجه به چالش‌های اینترنت و تجارت الکترونیک، یک سیستم ERP منفرد باید همان‌طور که با یک مشتری منفرد ارتباط برقرار می‌کند،قادر باشد با دیگر سیستم‌های ERP و انواع سیستم‌های اطلاعاتی دیگر، تعامل داشته باشد. یکپارچه کردن سیستم‌های ERP با سیستم‌های تجارت الکترونیکی گام بعدی درتکمیل ERP است.

این ایده وجود دارد که ERP در واقع قلب سیستم شرکت‌هاست و ERPll آن را با دیگر سیستم‌های کسب‌وکار کلیدی و کاربردهای خارجی (شرکای تجاری و سیستم‌های مشتریان) یکپارچه می‌کند.

این ایده، سیستم ERP را با دیگر سیستم‌های ERP یکپارچه می‌سازد و بنابراین یک زنجیره‌ی ارزش توسعه یافته ایجاد می‌کند.

در این سناریو، پیوستگی میان سیستم‌های ERP، پویاست، به این معنا که یکپارچگی سیستم‌های ERP به طور پویا از طریق اینترنت تامین می‌شود.

تجارت موبایلی

رشد فناوری، تلگراف‌ها و شبکه‌های متحرک، یک شیوه‌ی جدید از تجارت را برای شرکت‌ها به وجودآورده است که «تجارت موبایلی» نامیده می‌شود.

تجارت موبایلی، عملیات تجارت الکترونیک را توسعه داده است.

سازگاری فنی

سازگاری فنی چالشی بزرگ را در یکپارچه‌سازی به وجود می‌آورد؛ شرکت‌هایی که نرم‌افزارهای مورد نیاز سایر بخش‌های خود را از فروشندگان مختلف می‌خرند، باید یک سیستم اطلاعاتی برای هماهنگ کردن سایر بخش‌ها به کار گیرند، که بیش‌تر به این دلیل ‌که نرم‌افزارهای مورد استفاده قابلیت کار با یکدیگر را ندارند، مشکل سازگاری فنی بروز می‌کند. تا قبل از 1990 فروشندگانی که بتوانند یک مجموع کامل نرم‌افزاری را در اختیار یک شرکت قرار دهند وجود نداشتند.

اما تولیدکنندگان و فروشندگان نرم‌افزار کوشیده‌اند از فناوری پیش‌رفته (برای تولید نرم‌افزار) استفاده کنند. آن‌ها نرم‌افزارهایی را تولید کردند که خریدار می‌توانست، آن‌ها را در رایانه‌های مختلف، نرم‌افزارهای گوناگون سیستم‌های عامل و سیستم‌های مدیریت مبتنی بر پایگاه‌های اطلاعات مختلف به کار برد. آن‌ها هم‌چنین به یکپارچه کردن نرم‌افزارهای مختلف اقدام کردند تا خریدار بتواند از پایگاه‌های اطلاعاتی متداول استفاده و پس از هر عملیات (در هر زمان) اطلاعات را مبادله کند.

نمونه کاربرد عملی ERP درشرکت بنتون

شرکت پوشاک ورزشی ایتالیایی بنتون می‌تواند ادعا کند که سریع‌ترین و کاراترین کارخانه توزیع کننده، درصنعت لباس است. درPonzano، Haly، بنتون در هر سال 50 میلیون دست لباس می‌سازد و روزانه 30000جعبه لباس را به نقاط مختلف انتقال می‌دهد. جعبه‌ها باید با مواردی که سفارش داده شده‌اند، پر شوند و به فروشگاه‌هایی که سفارش را دریافت کرده‌اند، می‌روند. این فروشگاه‌ها در 60 کشور پراکنده‌اند. این مرکز توزیع خودکار، تنها از 19 نفر استفاده می‌کند (بدون ERP،400 نفر مورد نیاز است):

1- سفارش دادن: یک فروشنده در فروشگاه بوستن جنوبی در می‌یابد که پرفروش‌ترین گرم‌کن آبی را تمام کرده است. نماینده‌‌ی فروش بنتون محلی او، با استفاده از یک کامپیوتر شخصی، سیستم فروش ERP را آگاه می‌کند.

2- موجود بودن: نرم‌افزار کنترل موجودی ERP، در همان لحظه سفارش را به پایگاه اصلی در ایتالیا می‌فرستد و نیمی از سفارش را که به سرعت می‌تواند پر شود، از انبارهای ایتالیایی تامین می‌کند. بقیه سفارش طی 4 هفته ساخته می‌شود و انتقال می‌یابد.

3- تولید: از آن‌جا که گرم‌کن‌های آبی برای اولین بار، به وسیله‌ی طراحی به کمک کامپیوتر تولید شده بودند، ERP نرم‌افزار ساخت را به سمت یک ماشین بافندگی ویژه (که قادر به ساختن این نوع گرم‌کن‌هاست) جهت می‌دهد. ماشین بافندگی گرم‌کن‌ها را می‌سازد.

4- انبار کردن: گرم‌کن‌های آبی در جعبه‌ها قرار می‌گیرند و علامت‌های بارکد بر روی آن‌ها نصب می‌شود، تا این‌که در انبارهای ایتالیا ذخیره شوند. یک ربات با خواندن بارکدها، جعبه‌ها را می‌چیند و آن‌ها را برای فرستادن به فروشگاه بوستن آماده می‌سازد.

5- ردیابی سفارش: فروشنده بوستن از طریق سیستم ERP و به وسیله‌ی اینترنت و بررسی کامل شدن تعداد گرمکن‌ها کامل شده‌اند و انتقال یافته‌اند، سفارش را پی‌گیری می‌کند.

6- برنامه‌ریزی: بر اساس داده‌هایی از مدل‌های مالی و پیش‌بینی ERP، شرکت بنتون تصمیم می‌گیرد که گرم‌کن‌های آبی را که در تقاضای بالا هستند و سودبخشی آن‌ها کامل هستند در سه رنگ جدید تولید کند.

منابع:

    1) Fiona-HoonNah,Enterpris Resource Planning Solution&Management/IRM Press

2) Jose manuel&Joao Alvaro Carv&Aldemar, Towards an ERP life-cycle costs model alho

3) ERP architectural/Operational alignment for order-processing performance/operation&production management vol.24 No.1 2004 pp.99-117

4) William J.Stevenson,Operations Management

5) Jay Heizer & Barry Render,Operations Management

6) www.CIO.com

7) www.mySAP.com