تجربیات یک مدیر پروژه موفق

نویسنده : www.computerworld.com
مترجم : یاسمن حریری

اداره کردن افراد و پروژه‌ها کار ساده‌ای نیست، هر چند که این روزها، به ظاهر کاری آسان، برای مدیران و افراد مختلف محسوب می‌شود. من طی پانزده سال گذشته با پروژه‌های بسیاری در سراسر جهان سر و کار داشته‌ام و در این جا قصد دارم برخی از عوامل موفقیت خود در این پروژه‌ها را برای شما بازگو کنم. یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که در پروژه‌های جهانی با آن رو به رو می‌شویم، این است که چه کسی مسئولیت کدام‌ یک از بخش‌های پروژه را بر عهده دارد. برخی اوقات، بخش‌هایی از یک سیستم به یک‌دیگر وابسته هستند، بدون آن که مدیر پروژه از چگونگی آن اطلاع داشته باشد. اگر شما و تیم پروژه‌تان بتوانید اسناد و مدارک مبتنی بر مولفه‌های سیستم در دست تولید را به خوبی تعریف و تعیین کنید، آن وقت این شانس را دارید که با اطمینان بر اساس برنامه‌ی تولید خود پیش ‌روید. بیشتر وقت‌ها، هنگامی که به بررسی پروژه‌ها می‌پردازم، با مراحلی نظیر «نیازها تکمیل شد» و یا «کد تکمیل شد» مواجه می‌شوم. به یاد ندارم که تاکنون پروژه‌هایی را دیده باشم که به راستی دارای مرحله‌ی مهم «تکمیل نیازها» باشد و نیازهای مورد نظر در آن‌ها به مرحله‌ی تکمیل رسیده باشد، اما شاهد پروژه‌های موفقی بوده‌ام که در آن‌ها نیازها می‌توانسته‌اند از بیش‌ترین اهمیت برخوردار باشند و یا به عنوان یک خط اصلی محسوب شوند. همچنین شاهد پروژه‌هایی بوده‌ام که درآن‌ها مهم‌ترین نیازها به خوبی تعیین شده و بدین ترتیب ادامه‌ی کار بر روی پروژه را میسر ساخته‌اند. از آن جایی که قصد دارم با روش‌های سریع‌تری پروژه‌ها را پیش ببرم، بنابراین کم‌تر به تعیین مراحلی نظیر «تکمیل نیازها» توجه می‌کنم. در عوض از روش‌هایی نظیر تعیین نیازهای اولیه در پروژه‌های خود بهره می‌گیرم. بعضی وقت‌ها، از مراحل مبتنی بر نیازها صرف نظر می‌کنم، به ویژه اگر تیم‌های پروژه بر اساس خصوصیات و کارکرد بخش‌های متفاوت پروژه تشکیل شده باشند. در چنین مواردی، مراحل مهمی نظیر "تکمیل کارکرد یک" را تعریف می‌کنم. در این زمان، هر کارکرد که به مرحله‌ی تکمیل برسد، می‌توان تست سیستم را آغاز کرد. به عنوان یک مدیر پروژه، یاد گرفته‌ام که مزیت پیاده‌سازی بر مبنای کارکرد آن است که چنانچه افراد طی انجام مراحل مختلف پروژه با مشکلی مواجه شوند، من خیلی سریع از آن باخبر شوم. به طور مثال، اگر زمان پیاده سازی «کارکرد یک» بیش از آن چه که مورد انتظار ما بوده، به طول انجامد، باید به بررسی بقیه برنامه بپردازم تا بدانم وجود چه مشکلاتی را باید به تیم پروژه یادآور شوم. زمانی که هر یک از کارکرد‌ها تکمیل شوند، می‌توان تست سیستم را آغاز کرد. شما هنوز هم می‌توانید از مراحلی نظیر "تکمیل کد" و یا " تکمیل کارکرد‌ها" استفاده کنید، البته در صورتی که به مفهوم و تعریف «تکمیل» پی برده باشید. از آن جایی که معنی تکمیل به صورت کلی و عمومی، فهرست‌بندی تمامی کارکرد‌ها است، من ترجیح می‌دهم مراحل بیشتری را ایجاد کنم که پایان یافتن هر یک از مشخصه‌های تحت پردازش را نمایان سازد. مهم نیست که این کار را چگونه انجام دهید، فقط باید مطمئن باشید که در برنامه‌ی پروژه‌ی خود دارای مراحلی هستید که چگونگی و زمان فرایند هر یک از گروه‌ها را بر روی سیستم منعکس می‌کند. به این ترتیب، چنانچه معماری و یا کارکرد‌های پروژه را بر اساس بخشی که در آن واقع شده‌اند، سازمان‌دهی کنید، شما و تیم پروژه همچنان در جریان وضعیت جاری پروژه قرار خواهید گرفت. به طور کلی، من به راه‌حل‌هایی که بدون درک مفهوم "تکمیل" به پایان دادن فرایندها می‌پردازند، علاقه‌ای ندارم. من متوجه شده‌ام که حتا زمانی که از تولیدکنندگان درخواست می‌کنم که «تست واحد» را بر روی کد خود انجام دهند، برخی از آن‌ها تصور می‌کنند که تست واحد به معنای کامپایل کردن کد است. افزون بر این، دریافته‌ام زمانی که از تست‌کنندگان می‌خواهم تا بر روی بخشی از نرم‌افزار متمرکز شوند، تصور می‌کنند که تنها می‌توان به تست مراحل واضح و بدیهی اکتفا کرد. از آن جایی که انتظار دارم گونه‌های متعددی از تست بر روی پروژه‌ها صورت گیرد، نمی‌توانم تنها از "تکمیل تست" به عنوان مرحله‌ای مهم نام ببرم. به عنوان مثال، زمانی که می‌گویم «کارکرد یک» تکمیل شد، فهرستی به شرح زیر ارایه می‌دهم: کد «کارکرد یک» بدون اخطار بر روی تمامی پلاتفرم‌ها کامپایل می‌شود. تست‌های واحد «کارکرد یک» مورد بررسی قرار گرفته و اجرا می‌شوند. Smoke Test تستی که به سرعت و برای مرور دوباره‌ی سیستم و آگاهی از نقاط ضعف آن صورت می‌گیرد) «کارکرد یک» انجام شد«. کارکرد یک» مورد آزمون قرار گرفته و تعریف شد. تست با موفقیت صورت گرفت. از فهرست بالا مشاهده می‌شود که من و تیم پروژه، نمی‌گوییم «کارکرد یک» تکمیل شد، مگر آن که تمامی کدها مورد آزمایش قرار گرفته و به درستی و بدون هیچ کم و کاستی اجرا شوند. اگر شما مدیر یک تیم پروژه‌ی کوچک هستید، می‌توانید با تولیدکنندگان گفت و گو کنید و موافقت آن‌ها را برای تهیه‌ی چنین فهرست‌هایی در مراحل متعدد انجام پروژه کسب کنید. اما هرچه تیم شما بزرگ‌تر باشد و هرچه تیم‌های پروژه از نظر موقعیت جغرافیایی در نقاط مختلفی از جهان گسترده‌تر باشد، شما و تیم‌تان برای اطلاع از موقعیت و وضعیت واقعی پروژه به توافق‌های بیشتری با تولیدکنندگان نیاز خواهید داشت. بیش‌ترین و مهم‌ترین عملکردی که یک مدیر و یا مدیر پروژه می‌تواند درباره تولید پروژه‌ها انجام دهد، برقراری اطمینان و اعتماد در میان تمامی تیم‌ها است. دو سال پیش، به بررسی پروژه‌ای می‌پرداختم که دارای تیم‌های متعدد و پراکنده‌ای در چندین کشور اروپایی و آسیایی بود که تعداد کل آن‌ها، به هفت تیم می‌رسید. مدیر ارشد این پروژه نگران هزینه‌های تولید بود، بنابراین تصمیم گرفت جوی رقابتی در میان تیم‌ها به وجود آورد. تیم‌هایی که مراحل مهم را زودتر به پایان می‌رساندند، پاداش اندکی دریافت کرده و بر سر کار خود باقی می‌ماندند. در مقابل، افرادی که در برنامه‌ریزی خود با شکست مواجه می‌شدند، از ادامه‌ی کار محروم می‌شدند. در پروژه‌های بزرگ که دارای تیم‌های متعددی است، هر تیم پروژه به صورت منفرد با هر یک از مراحل مهم پروژه مواجه شده است. اگرچه پروژه در نهایت بدون نتیجه باقی مانده و قابل استفاده نبوده، اما هر فرد با مراحل مهمی که خود مسئول انجام آن بوده، برخورد کرده است. بر این اساس، بی‌اعتمادی میان تیم‌های متعدد، مانع موفقیت پروژه خواهد شد. حتا بدون وجود مدیریت ارشد، لازم است این تیم‌ها از این موضوع آگاه باشند که در انجام یک پروژه‌ی مشترک، تمامی تیم‌ها با هم برابر و شریک هستند و باید برای یک سازمان‌دهی مناسب با یکدیگر همکاری کنند

منبع :www.systemgroup.net

جهانی شدن ،مدیریت و تجارت الکترونیک

دکتر حبیب الله دعائی

چکیده

یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت درسطح بین المللی اقتصاد است. زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه های حمل ونقل، رشد حیرت انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه خواهیم بود که درنتیجه کارایی اقتصاد بین المللی افزایش خواهدیافت. در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است. که عناصر آن بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی هستند که مبین ارتباط تنگاتنگ بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرایندهای بازار ومدیریت است. بنابراین، برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی باید ابزارهای مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و طبق نیازهای سازمان تامین و راه اندازی شوند. درنهایت آنچه در راستای تجارت الکترونیک برای مدیران دارای اهمیت است بسترسازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی توأم با شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران به ضرورتهای حضور این پدیده در روند فعالیتهای سازمان است.

مقدمه
جهانی شدن پدیده‌ای است که بروز آن در عصر حاضر موجب تغییر و تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در عرصه بین‌المللی شده و کشورهای بسیاری را به چالش کشانده‌است. به طوری که بی‌شک مهمترین و بارزترین وجه تمایز اقتصاد امروز و دیروز جهانی شدن است. جهانی شدن‌ برای‌ بیماریهای‌ اقتصادی‌ جهان‌ تجویز شده و چنین‌ ادعا می‌شود؛ که‌ جریان‌ آزاد سرمایه، نیروی‌ کار، کالا و اطلاعات‌ بدون‌ دخالت‌ دولت‌ و دیگر شکلهای‌ مداخله، تنها راه‌ رسیدن‌ به‌ سعادت‌ جهانی‌ است (چنج، 1999، 225).
در دوران‌ کاپیتالیسم، بازرگانان‌ ناچار بودند، که‌ کل‌ سرمایه‌ تجاری‌ خود را به‌ دور و نزدیک‌ ببرند؛ زیرا بدون‌ وسعت‌ دادن‌ به‌ حوزه‌ فعالیتشان، در رقابت‌ نابود می‌شدند. یک‌ شکل‌ ابتدایی‌ جهانی‌شدن‌ که‌ امپریالیسم‌ بازرگانی‌ نامیده‌ می‌شد؛ شروع‌ به‌ پیوند اقتصاد بخشهای‌ مختلف‌ جهان‌ به‌ یکدیگر کرد(پیپلس، 1999، 99).
امروزه تعاریف متفاوتی از مفهوم و واژه‌ جهانی شدن عنوان گردیده است. گروهی از آن به عنوان یک مفهوم عام یعنی درهم ادغام شدن بازارهای جهان در زمینه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری مستقیم و جابه جایی و انتقال سرمایه، نیروی کار و فرهنگ در چارچوب نظام سرمایه‌داری آزاد بازار و نهایتاً سر فرود آوردن در برابر قدرتهای جهانی بازار یاد می‌کنند. گروه دیگری از آن به‌عنوان پیروزی نظام سرمایه‌داری در جهان نام می‌برند. و گروهی از آن به‌عنوان وجود رقابتی بی‌قید و شرط در سطح جهان به‌گونه‌ای که کشورهای غنی را ثروتمندتر و کشورهای فقیر را فقیرتر می‌کند یاد کرده‌اند.
گروهی هم از آن به‌عنوان عصر تحول عمیق سرمایه‌داری برای همه انسانها نام برده‌اند.
با این همه باید عنوان کرد که جهانی شدن از نظر تمامی این گروهها، حول محور یک مفهوم است و آن این است که این مفهوم بیانگر یک روند مستمر و مداوم پیرامون رقابت میان قدرتهای بزرگ، نوآوری، تکنولوژیک، جهانی شدن تولید و مبادله و به‌معنای نوگرایی (مدرنیسم) است.
اما به هر حال باید گفت: آنچه از نظر مفاهیم تئوریک به این پدیده اطلاق گردیده است، با آن چیزی که امروزه با آن در صحنه بین‌المللی مواجه هستیم تفاوتهای بسیار دارد، همان طور که در ادبیات موضوع طرح گردیده‌است، از جهانی شدن به‌عنوان، به استقبال یک جهان رفتن، آشنا شدن با فرهنگهای دیگر و احترام گذاشتن به آرا و نظریه‌های دیگران یاد گردیده است. اما روند تحول جدیدی که در دنیای امروز در قالب یک بازاندیشی و نظام جدید تعریف می شود. مفهومی تحت عنوان جهانگرایی است که به معنای نفی دیگران و نفوذ در فرهنگهای دیگر در محل برخورد ایدئولوژی‌ها است. در علم معانی بیان، جهانی شدن فرایند کوتاه کردن فاصله ها ،تغییر در تجارب زمانی و ارائه ماهیت جهانی است. (ریزیوی، 2000)
این تحول در ابعاد مختلفی در جهان امروز ایجاد گردیده است. در بعد اقتصادی شامل گسترش و یکپارچگی بازارهای مالی‌ مبادلات تجاری، ایجاد سازمانهای اقتصادی بین‌المللی نظیر اکو، نفتا، آس آن، اتحادیه پولی کشورهای اروپایی (یورو)، ادغام شرکتهای بزرگ تولیدی (کرایسلر- دایملر)، در بعد سیاسی؛ این تحول با سقوط نظامهای تمامیت‌خواه و اقتدارگرایانه گرایش به دموکراسی و تکثر (پلورالیسم) سیاسی و احترام به حقوق بشر، بوده است، و در بعد فرهنگی؛ گرایش به سوی ایجاد فرهنگ جهانی با ارزش و معیارهای خاص و درنهایت در بعد ارتباطات شامل گسترش بی‌حد و مرز شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت در اقصی‌نقاط جهان است.
در بررسی آثار و پیامدهای جهانی شدن بر اقتصاد باید براین نکته توجه داشت که؛ جهانی‌شدن اقتصاد آثار و پیامدهای متفاوتی را برای کشورهای مختلف جهان اعم از توسعه یافته‌ و در حال توسعه داراست. به عبارت ساده‌تر، علاوه بر تأثیر عمومی جهانی شدن بر اقتصاد متناسب با ویژگی‌های ساختاری هر یک از گروهها، کشورها پیامد ویژه‌ای متناسب با ساختار اقتصادی آنان را در بر دارد.
از یک نظر کلی و عمده می‌توان آثار عمومی جهانی شدن اقتصاد را به صورت زیر عنوان کرد:
1 - افزایش رقابت؛
2 -  وابستگی بیشتر اقتصاد کشورها؛
3 -   به چالش‌ کشاندن دولتها؛
-4گسترش تقسیم کار بین المللی (دعایی و عالی، 1384، 45)
در این میان یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت در سطح بین‌المللی اقتصاد است، زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه‌های حمل و نقل، رشد حیرت‌انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه هستیم، درنتیجه کارایی اقتصاد بین‌المللی افزایش خواهد یافت.در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است.

تجارت الکترونیک
در دهه های اخیر سازمانها با شتاب فراوانی به سوی بهره گیری از فناوری ارتباطات و اطلاعات در زمینه های تجاری و بازرگانی رفته اند. درواقع می توان علل ورود به تجارت الکترونیک را برای سازمانها چنین برشمرد:
• هزینه سربار بالا؛
• هزینه های عملیاتی بالا؛
• عدم به کارگیری فناوری رقابتی؛
• پاسخ ندادن به موقع به مشتریان.
(صرافی زاده، 1383) (شکل شماره یک)
در گذشته تجارت نوعا به صورت چهره به چهره بین دو طرف صورت می گرفت. اما در طول قرنها و دهه ها تجارت روندی پیچیده به خود گرفت. در حال حاضر، درصد بالایی از معاملات تجاری دیگر به صورت چهره به چهره صورت نمی گیرد، بلکه از طریق تلفن یا پست الکترونیک و با تبادل پولهای جدید پلاستیکی انجام می شود. پول سنتی نوعا موردحمایت دولت فدرال بوده و اغلب به شکل کاغذی عرصه می شود، اما در قرن اخیر اشکال دیگری از پول به وجود آمده که عبارتند از : چک ها، کارت های اعتباری و دیگر اشکال سفارش پول .
تجارت الکترونیک را می توان بدینگونه نیز تعریف کرد: خریدوفروش اطلاعات، محصولات وخدمات از طریق شبکه های رایانه ای. ما این تعریف را تسری داده ومسائل زیر را نیز در آن می گنجانیم: حمایت از کلیه اشکال معاملات تجاری از طریق ساختارهای دیجیتال و عناصر آن عبارتند از: بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی (صرافی زاده، 1383).

این تعریف با کاربرد گسترده تری که برخی شرکتها از تجارت الکترونیک به عمل می آورند تطابق دارد. به عنوان مثال، شرکت سیلیکون گرافیک، یکی از سازندگان جهانی تجهیزات رایانه ای پیشرفته، از حضور خود در وب به عنوان راهی برای تامین اطلاعات مورد نیاز مشتریان خود سود می برد. (منظور دستیابی به بروشور تولیدات و فهرست قیمتهاست.) این شرکت همچنین از وب به عنوان ابزاربازاریابی (یعنی فراهم آوردن امکان تماس مشتریان با دفاتر فروش)، به عنوان مجرای فروش (یعنی سفارش اینترنتی تولیدات نرم افزاری) و به عنوان خط درجه یک پشتیبانی (یعنی تامین بسته های رفع اشکال نرم افزاری و پاسخ به سوالات متداول) استفاده می کند. مثال دیگر به بانک آمریکا مربوط می شود. این بانک امکان نقل و انتقال اطلاعات مالی از طریق اینترنت را فراهم آورده است. اگر از دیدگاه خریدار – فروشنده به مسئله بنگریم ویک مدل چرخه زندگی "life – cycle" به کار ببریم، می توانیم تجارت الکترونیک را در تمامی مراحل نقل و انتقال تجاری به کار ببریم.
تجارت الکترونیک و به تبع ، مدل های تجارت الکترونیک اولین بار در اوایل دهه 70 ( میلادی) ارایه شدند. در این دوره استفاده از مدل های تجارت الکترونیک بسیار گران بود و عموم کاربران آن را ، شرکتهای بزرگ مالی و بانک ها و گاهی شرکتهای بزرگ صنعتی تشکیل می دادند.
کاربرد تجارت الکترونیک در این دوره دشوار بود. به علاوه نیاز به سرمایه گذاریهای سنگین برای تهیه بستر موردنیاز آن لازم بود. لذا محدوده کاربرد آن به موسسات مالی و شرکتهای بزرگ محدود می شد.
در مرحله بعد استاندارد تبادل اطلاعات الکترونیک ایجاد شد که تعمیمی ازمدل نقل و انتقالات مالی و بانکی با استفاده از ابزارهای نوپای اطلاعاتی، بود. با این تفاوت که تبادل اطلاعات الکترونیک، امکان استفاده و بهره برداری در سایر انواع مبادلات تجاری را نیز دارا بود.
تبادل اطلاعات الکترونیک باعث شد تا دامنه کاربرد مدل های تجارت الکترونیک ، از محدوده موسسات بزرگ مالی به ابعاد وسیعتری گسترش بیابد.
مدل های تجارت الکترونیک در این دوره برای فعالیتهایی نظیر رزرو بلیت هواپیما و معاملات سهام مورداستفاده قرار گرفتند.
با وجود این، پیاده سازی مدل های تجارت الکترونیک بر اساس تبادل اطلاعات الکترونیک نیز سنگین و هزینه بر بود. نیاز به سرمایه گذاری بسیار، برای آموزش پرسنل و تهیه بسترهای لازم وجود داشت. لذا تنها شرکتهای بزرگ بودند که می توانستند به ایجاد مدل هایی بر اساس آن بپردازند.
در نیمه اول دهه 90 ، اینترنت گسترش بسیاری پیدا کرد و به تدریج از حیطه دانشگاهی و نظامی خارج شد و کاربران بسیار زیادی در بین همه افراد جامعه پیدا کرد. گسترش وب سایت جهانی، استانداردها و پروتکل های مربوطه از یک طرف باعث جذب هر چه بیشتر کاربران به اینترنت شد و استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات در این زمینه را عمومی کرد و از طرف دیگر این امکان را برای شرکتها و موسسات به وجود آورد که به گونه ای آسان و کم هزینه ، به انجام فرایند اطلاع رسانی بپردازند.
مدل های تجارت الکترونیک متنوعی در این دوره ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند. تجارت الکترونیک به تدریج رونق گرفت و مدل های تجارت الکترونیک به عنوان دسته ای از مدل های دنیای تجارت ، مطرح شدند.
ایجاد بسترهای مناسب و ارزان برای تجارت الکترونیک و رشد کاربران این بسترها از دلایل رشد سریع تجارت الکترونیک در این دوره بود. رشد فشارهای رقابتی بین شرکتها نیز از دیگر دلایل توجه شرکتها به مدل های تجارت الکترونیک بود.
مدل های مطرح شده در این زمان ، مدل های تجارت الکترونیک ساده و اولیه بودند. به عبارت دیگر، استفاده از تجارت الکترونیک در ساده ترین سطح آن انجام می شد. مشکلات فنی و نقایص موجود به علاوه ناآشنایی کاربران و شرکتها که مانع سرمایه گذاری آنها می شد، باعث گردید تا در این دوره تنها مدل های اولیه تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گیرند. این مدل ها معمولا فقط به اطلاع رسانی به مشتریان خود در مورد شرکت و محصولات آن محدود می شدند.
به تدریج و با گذر زمان ، شناخت کاربران و شرکتها از مزایای مدل های تجارت الکترونیک افزایش یافت. از طرف دیگر مسایل فنی و فناوری مورد استفاده نیز به مرور ارتقا پیدا کردند. در نتیجه این مسایل، به تدریج مدل های تجارت الکترونیک تکامل یافته و مدل های جدید و پیچیده تری، ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند.
در نیمه دوم دهه 90 ( میلادی) کاربران و شرکتها به صورت روزافزونی با نوآوریها و ارتقای فناوری اطلاعاتی به عنوان بستر مدل های تجارت الکترونیک روبه رو شدند. در این دوره یکی از مهمترین تحولات در اینترنت، به عنوان یکی از بسترهای تجارت الکترونیک،رخ داد. این تحول افزوده شدن قابلیت پردازش به مسایل اطلاعاتی بود. وجود قابلیت پردازش امکانات زیادی را برای تجارت الکترونیک ایجاد کرد و باعث گسترش مدل های تجارت الکترونیک و افزایش کارآیی این مدل ها گردید. در این دوره مدل های تجارت الکترونیک و حجم مبادلات انجام شده توسط این مدل ها به صورت نمایی رشد پیدا کرد.
عموم شرکتهای بزرگ و موفق که موفقیت خود را مدیون مدل های تجارت الکترونیکی بوده اند، در نیمه دوم دهه 90 پا به عرصه وجود نهاده اند.
تا اواخر دهه 90 میلادی عموم مدل های تجارت الکترونیک با تاکید بر مصرف کننده نهایی شکل گرفته بودند و در دسته موسسه برای مشتری (BUSINESS TO CONSUMER) قرار می گرفتند. ولی به تدریج و با مهیا شدن فرصتها و امکان استفاده جدی، شرکتهای بزرگ نیز استفاده از مدل های تجارت الکترونیک را مناسب و سودآور یافتند. لذا به سرمایه گذاری در مدل هایی پرداختند که به استفاده از این بستر در ارتباط بین شرکتها یاری می رسانند و در دسته موسسه برای موسسه (BUSINESS TO BUSINESS) قرار می گیرند. از این دوره به بعد مدل های موسسه برای موسسه به لحاظ حجم مبادلات بر مدل های موسسه برای مشتری پیشی گرفتند.
سیستم های تجارت الکترونیک در اتخاذ استراتژی های جدید مدیریت مشتریان نقش مهمی دارند، زیرا:
• خریداران و فروشندگان را به طور مستقیم با هم مرتبط می سازند؛
ازتبادل کامل اطلاعات دیجیتال بین دوطرف پشتیبانی می کنند؛
• در زمان صرفه جویی ومحدودیتها را رفع می کند؛
• از فعالیتهای تعاملی بین دوطرف پشتیبانی می کند و بنابراین، می تواند به طور پویا با رفتار مشتریان منطبق شود.
متخصصانی مانند «مکنزی» با پیشگوییهای خود این مسئله راتایید کرده اند . آنان پیش بینی کرده اند که در سالهای اولیه قرن بیست ویکم، خرید بدون خروج از خانه ارزشی به میزان 4 تا 5 میلیارد دلار پیدا خواهد کرد.
اخیرا یک شرکت مشاوره ای نتایج تحقیقات خوددر مورد نزول صنعت اینترنت در سال 1996 رامنتشر کرد. مدعای آنان این بود که بسیاری از شرکت ها بدون آنکه ابتدا یک استراتژی مشخص تجاری داشته باشند، شروع به سرمایه‌گذاری کرده اند. همزمان با افزایش هزینه های حضور اینترنتی در عرصه تجارت، شرکتها وب را ترک خواهند گفت. زیرا آنان نمی توانند برای تداوم حضور خود در وب دلیل موجهی بیابند. مامعتقدیم که نتایج این پژوهش تا حدی درست است و باید قبل از سرمایه گذاری یک استراتژی مشخص شکل بگیرد. نکته کلیدی این استراتژی آن است که بخش مربوط به ارزش این گونه تحلیلها را بفهمیم. درواقع فناوری های مورد استفاده در تجارت الکترونیک محدود به اینترنت و وب نیست. این دو مطمئنا از کاربردی ترین ابزارهای مورد استفاده در سیستم های تجارت الکترونیک مشتریان به شمار می روند و اغلب در مثالهای ما مورد استفاده هستند، اما این وضعیت با وجود ابزارهای هوشمند و داده های رسانه ای (متن، صدا، تصویر، ویدئو و....) مرتبط با یک شبکه آزاد تغییر خواهد کرد. به همین ترتیب، کیوسک های رسانه ای و تلویزیون های تعاملی نیز به عنوان مجاری تجارت الکترونیک به کار ما می آیند.
اگرتجارت الکترونیک را تنها به فروش مستقیم محدود کنیم. اینترنت به عنوان یک مجرای توزیع نمی تواند با دیگرمجاری بازاریابی مستقیم رقابت کند. پول در آوردن ازطریق فروش مستقیم قطعا اولین راه کاستن از فایده تجارت الکترونیک است. با این وجود راههای فراوان دیگری نیز برای این کار وجود دارد.
جدول زیر مولفه های مربوط به ارزش تجاری تجارت الکترونیک را بیان می کند. (جدول 1)
سه مقوله پیش گفته یعنی بهبودبخشی، دگرگونی و بازتعریف سازمان نشانگرمیزان تحول درمدل جهانی تجارت یک سازمان و تاثیراین تحول بر حسب نتیجه آن بر تجارت است. دگرگون ساختن یک سازمان مستلزم خلاقیت و کار بیشتر و نیز خطر پذیری بیشتر و صرف زمان به گونه ای متفاوت است. قطعا موفقیتهای حاصله متناسب با مرارتهای بیشتری است که ما تحمل می کنیم.
باید توجه داشت که در برخی موارد بهبود یک جزء از تجارت ( به عنوان مثال مجرای فروش ) عملا به باز تعریف هسته اصلی تجارت منجر می شود. بنابراین، مقوله هایی که ما پیشنهاد دادیم باید منعطف، مرتبط با یکدیگر و متداخل باشند. درادامه برخی مولفه ها برای ارزش دهی به تجارت ذکر می شود.
الف - ارتقای محصولات: تجارت الکترونیک ازطریق برقراری ارتباط مستقیم، می تواند درارتقای خدمات و محصولات کمک کند.
اولین فایده تجارت الکترونیک ارائه اطلاعاتی در مورد محصول به مشتریان است. این کاراز طریق جزوات الکترونیک اینترنتی یا راهنماهای خرید صورت می گیرد. این یک مجرای بازاریابی جدید است که موجب می شود تا امکان دسترسی به حداکثر تعداد مشتریان فراهم آید. مزایای تجارت الکترونیک به عنوان یکی از راههای عرضه اطلاعات مربوط به محصول عبارت است از: دردسترس بودن در طول 24 ساعت شبانه روز و در کلیه مکانها، البته این درصورتی است که مشتری برای دسترسی به این اطلاعات از زیر ساختهای مناسب مانند رایانه شخصی، مودم و خدمات اینترنتی برخوردار باشد. مزیت دیگر یک وسیله ارتباطی الکترونیک، تعاملی بودن و تطبیق سفارشات با درخواستهاست. راههای مختلفی برای تبلیغ محصولات به صورت اینترنتی وجود دارد. می توان این کار را بر حسب تقاضای مشتری یا تغییر محتوای آن برحسب این تقاضای ساده سازی یا پیچیده سازی انجام داد. روش دیگر نمایش تعدادی ازمحصولات به یک مشتری خاص، تغییر قیمت (مثلا کاهش آن برای اعضای یک باشگاه) و مجاز دانستن کارکردهای جدید در برخی موارد است .

به عنوان مثال یک بازار بزرگ الکترونیک می تواند رابطه ای گرافیکی مختلفی را برای کاربرهای گوناگون (کودکان، نوجوانان یا زنان خانه دار) طراحی کند، به گونه ای که این رابطها متناسب با نیازهای هر یک ازاین گروههای سنی باشد.
تبلیغاتی که درهر صفحه ظاهر می شود نیزمی تواند مختلف باشد و برای کودکان اسباب بازی، برای جوانان موسیقی و برای زنان خانه دار از جواهرات استفاده شود. این کار مطابق با روندهای بازاریابی مانند بازاریابی جزئی یا بازاریابی نفر به نفر است. در این نوع از بازاریابی بر مبنای نیازها و خواسته های هر شخص برای او پیام خاصی ارسال می شود و هر مشتری بدین شکل هدف قرار می گیرد.
در دنیایی که تمایز قایل شدن بین محصولات روز به روزسخت ترمی شود، چرخه حیات نیز در آن روز به روز کوچکتر می شود. و از آنجا که مشتریان وقت کمی دارند، تجارت الکترونیک فرصت مناسبی برای عرضه استراتژی‌های ارتقابخش جدید و ارتقای نامهای تجاری در اختیار ما می نهد. درهمین راستا، کیفیت تبلیغات مهمترین ارزش برای ارتقای محصولات است.
ب - مجرای جدید فروش: سیستم های تجارت الکترونیک به علت دسترسی مستقیم به مشتریان و جهت گیری دو سویه خود در تبادل اطلاعات مجرای فروش جدید برای محصولات محسوب می شود.
اگرتجارت الکترونیک و به ویژه وب سایت جهانی را به عنوان مجاری فروش در نظر بگیریم، دو نوع از محصولات اهمیت ویژه ای می یابند.
اول کالاهای فیزیکی که گاهی درفروشگاههای متعارف نیز به فروش می رسند. مثال این مورد برخی نرم افزارهای رایانه ای است. چنین محصولاتی را می توان آگهی یا آنها را به صورت اینترنتی سفارش داد.(بهنام، 1382)
دوم محصولاتی که می توان آنها را از طریق ابزارهای تجارت الکترونیک نیزعرضه کرد. این محصولات عبارتند ازاطلاعات یا نرم افزارها.
مثال برای نوع اول این محصولات به اصطلاح کاتالوگ های الکترونیک مانند شبکه خرید اینترنتی است که در آن تمامی انواع کالاهای رایانه ای و الکترونیک به فروش می رود. این کاتالوگ ها اطلاعاتی را در مورد محصولات ارائه می کنند. از سفارش و پرداخت اینترنتی حمایت می کنند و گاهی اوقات به صورت اینترنتی به عرضه خدمات پس از فروش می پردازد. د ربخش دوم (محصولات اطلاعاتی) ابزار تجارت الکترونیک عملا به وسیله ای برای واگذاری اطلاعات مبدل می شود. مثلا یک روزنامه الکترونیک دیگراز کاغذ استفاده نمی کند و می توان آن را به صورت کاملا دیجیتالی عرضه کرد. در برخی موارد درعمل هیچ نسخه کاغذی ازیک سرویس وجود ندارد. در مورد نرم افزارها نیز در حا ل حاضر یکی از شرکتهای فروشنده نرم افزار بیش از300 بسته نرم افزاری را به فروش می‌رساند که به صورت دیجیتال قابل عرضه است وچند دقیقه پس ازخرید تحویل مشتری می شود.
با گسترش فروش آگاهانه محصولات، مقوله بندیهای جدیدی درعرضه محصولات درحال ظهوراست. به عنوان مثال، اگر چهار روش در آمد زایی از طریق وب را در نظربگیریم، دو روش آخر به اشکال جدیدی از محصولات مربوط می شوند.
• روش مستقیم (به عنوان مثال، فروش محصولات)؛
• فروش محتوی (به عنوان مثال، فروش اطلاعات)؛
• آگهی دادن (به عنوان نمونه عرضه رایگان اطلاعاتی مانند اخبار یا دفاتر راهنما به منظور جلب نظر سایرین و فروش این اطلاعات به آگهی دهندگان)؛
• انجام معاملات و لینک دادن (به عنوان مثال درنظر گرفتن حق الزحمه ای خاص برای انجام یک کار مانند فروش اینترنتی بلیت هواپیما، یا دریافت هزینه لینک دادن به یک عرضه کننده خدمات، مشابه روشی که در بخش آگهیهای شرکتهای مختلف انجام می شود).
ج - صرفه جویی مستقیم: تجارت الکترونیک می تواند با استفاده از یک ساختار عمومی مشترک مانند اینترنت و انتقا ل و کاربرد مجدد اطلاعات به صورت دیجیتال، هزینه ارائه اطلاعات مذکور به مشتریان را کاهش دهد.
مولفه سوم ارزش تجارت الکترونیک مربوط به فرصتی است که استفاده از این روش برای صرفه جویی در هزینه‌ها در اختیار ما می نهد. با استفاده از یک زیر ساخت دیجیتال مشترک مانند اینترنت- در مقایسه با ساختارهای فیزیکی- هزینه های مربوط به بازاریابی، توزیع و ارائه خدمات پس از فروش به شکل حیرت انگیزی کاهش می‌یابد.
اگر انتقال اطلاعات، به صورت خودکار و دیجیتال انجام شود، هزینه های اشخاص/ تلفن/ پست و چاپ قطعا کاهش خواهد یافت. تاثیر این مسئله بویژه دربخش خدمات مشهود است. د راین بخش هزینه خدمات پس از فروش به مشتریان معمولا ازهزینه تولید محصولات بیشتر می شود. آنچه مسلم است سیستم های تجارت الکترونیک به خاطر سرنوشت آتی خود موجب کاهش چرخه زمانی تولید وعرضه خدمات و اطلاعات می شوند.
در برخی بازارها یا در مورد برخی محصولات توانایی توزیع یا دریافت محصول به فاصله کوتاهی پس از تولید آن ازاهمیت فراوانی برخوردار است.
این مسئله بویژه درمورد توزیع اطلاعات نیزصادق است که شرکتهای بزرگ با استفاده از وب و یا پست الکترونیک به توزیع اطلاعات درصدها حوزه گوناگون می پردازد. هدف ازاین کار کسب اطمینان در مورد حصول به موقع اطلاعات ازسوی تصمیم گیرندگان درشرکتهای بزرگ است.

مدیریت و تجارت الکترونیک
با توجه به آنچه بیان گردید مدیران سازمانها بیش از هر زمان دیگری نیازمند به ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی در عرصه رقابتهای تجاری هستند، زیرا کاهش برتری رقابتی یکی از مهمترین عواقب ناهماهنگی با فناوری اطلاعات است. (لوکاس، 2000، 6) چالش جهانی ایجاد شده در عرصه مدیریت که با ظهور پدیده فناوری اطلاعات و ارتباطات رنگ و جلوه ای دیگر گرفته است مهمترین و شاید اثر گذارترین دست یافته بشر در طول چند قرن اخیر است تا جایی که مهمترین کالای تجاری قرن حاضر را «اطلاعات» معرفی کرده اند.
تاثیر مستقیم و غیر مستقیم فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه ساختار ها و سطوح زندگی عادی مردم و نفوذ و توسعه ابزارهای این پدیده عصر جدید در پیچیده ترین فعالیتها، موثرترین عامل در راه توسعه تکنولوژیک و به تَبع آن اطلاعاتی بشر بوده است. ظرفیتهای بالقوه فناوری اطلاعات و ارتباطات مدیران پیشرو را مجاب می کند تا با نگرشی عمیق برابزارهای این پدیده جهان شمول قابلیتهای بالقوه سازمان خود را به مَنصه ظهور برسانند. با این دیدگاه سعی می شود تا با نگاهی گسترده زمینه های بستر سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات و کارکردهای آن در تحولات درون سازمانی و ارتباطات برون سازمانی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
مدیران پیشرو همیشه به دنبال فناوریهایی هستند که جریان کار را تسریع و تسهیل می کند. در واقع مدیران برای ایجاد ارتباطات موثر مابین سطوح طولی و عرضی سازمان همچنین ساده کردن جریان امور برای جمع آوری و راهبرد مناسب اطلاعات مرتبط با حوزه فعالیت سازمان خود، ناگزیر از شناخت ظرفیتهای موجود سازمان خود و نیاز سنجی ظرفیتهای تکمیلی هستند. استفاده از قدرت اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات در هدایت سازمان برای پیشتازی در مقابل رقبا امری ضروری و اساسی است. فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی بسیاری از عملیات مربوط به سازمان مانند سیستم ها و جریان اتوماسیون را به انجام می رسانند.
بدون شک باید گفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب تقویت تواناییها و خلاقیتهای مدیران پیشرو می شود. با این نگرش یک مدیر و کارمندان او وقتی ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی را به ساختار سازمان خود تزریق شدند می توانند به جای سخت کارکردن سریعترو با دقت تر از قبل کارکنند ضمن اینکه مدیر می تواند نظارت و مدیریت غیر متمرکز را تجربه کند. با توجه به اینکه هدف غایی هر رابطه کاری دستیابی به سود تجاری است می توان گفت که ارتباط کمی و کیفی با مشتریان با استفاده از این ابزارها گسترش و هزینه های جاری و حتی سرمایه ای و امکان سنجی نیز کاهش می یابد.
یکی از مهمترین شاخصه های شناخت درست فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط مدیران استفاده یا ایجاد سیستم‌های کارامد در ساختار سازمان است. با توجه به اینکه هر یک از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات که منطبق بر سیستم های مدیریتی باشند می توانند در بهبود و یا ایجاد نقص در شیوه مدیریت و ارتباط با مخاطبان سازمان موثر باشند بنابراین، در تغییر سیستم های دستی به امکانات فناوری اطلاعات عوامل زیادی موثر هستند من جمله تعهد مدیریت، داشتن تجربه از فناوری اطلاعات، رضایت کاربران و میزان تغییرات محیطی است (صرافی زاده، 1383)، همچنین به جاست که در گزینش سیستم های مذکور:
1 - ??عملکرد سیستم برای مخاطبان سازمان روشن باشد؛
2 -? استفاده کاربران را تسریع و تسهیل شود؛
3 -? از انعطاف پذیری بالایی در قبال تحولات تکنولوژیک و یا ساختاری برخوردار باشد.
با این توضیح می توان گفت به واقع مدیری موفق خواهد بود که فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی را منطبق بر نیازهای سازمان خود طراحی و یا انتخاب کند. در این صورت در هنگام ارائه خدمات سازمان خود به مخاطبان و مشتریان قادر خواهد بود نیازها ی مشتریان را نیز در تدارک سیستم ها لحاظ کند. به طور مثال استفاده از دستگاه‌های خودپرداز بانکی این نیاز را می طلبد که آموزش و فرهنگ سازی لازم برای اشاعه اطلاعات در مورد استفاده از کارت های اعتباری گسترش یابد. در استفاده از ابزارهای فناوری ارتباطات و اطلاعات به مدیرا ن توصیه می شود در تعیین ابزارها انتخابگر باشند و با مطالعه ای فراگیر درباره همه ابزارهای موجود این فناوری آن دسته ای را مورد گزینش و ا ستفاده قرار دهند که سبب ایجاد تسهیلات بیشتری در امور اجرایی می شود. صرفه جویی در زمان را به همراه دارد و موجب کاهش هزینه ها و یا افزایش درآمدها می شود. برای معرفی نمونه ای از این سیستم ها می توان به سیستم های تجارت الکترونیک(برای خرید و فروشهای اینترنتی) و شبکه های محلی و یا سایت های اختصاصی داخلی(اینترانت) اشاره کرد.
بنابراین، برای مدیریت اطلاعات درون سازمانی در ابتدا باید حوزه های اصلی کار را تعیین کرد و به نیاز سنجی هر یک از اجزا سازمان پرداخت تا بهترین فناوری موجود برا ساس نیازها و ظرفیتها تامین شود. شبکه ها به عنوان شاهرگهای تجارت نوین و ابزار اساسی استفاده اشتراکی از اطلاعات و برقراری ارتباطات درون و برون سازمانی‌اند. انتخاب سیستم های شبکه ای نیز با توجه به تعداد کاربران و امکان دسترسی سریع آنها به بانک های اطلاعاتی صورت می گیرد. تصمیمات و کارهایی که بایستی در انتخاب وراه اندازی شبکه های درون سازمانی توسط مدیر انجام شود در مورد تعداد کاربرانی است که باید با شبکه مرتبط باشند که در این صورت سطح گسترش شبکه بر حسب تعداد کاربران تغییر می کند.
در بُعد نرم افزاری یک مدیر باید از برنامه های نرم افزاری مختلف اطلاعات کافی داشته باشد و بتواند برخی از آنها را در اجرای کارهای خود مورد استفاده قرار دهد. این قابلیت، مدیر را در انتخاب برنامه های نرم افزاری مورد نیاز سازمان بسیار کمک خواهد کرد. نوع نرم افزارهایی که یک مدیر در فعالیتهای سازمان خود استفاده می کند بستگی به ماهیت سازمان دارد. ولی درکل آنچه اهمیت دارد این است که مدیران باید از نرم افزارهایی که توسط سازمانهای مختلفی مورداستفاده قرار گرفته و امتحان شده بهره بگیرند.
با استفاده از برنامه پست الکترونیک می توانید پیامهای مورد نظر خود را تهیه ارسال، دریافت ، ذخیره سازی و مدیریت کنید. بهترین شیوه برای راه اندازی و اجرای پست الکترونیک در هر سازمانی استفاده از یک رایانه مرکزی برای مدیریت نامه های الکترونیک داخلی و کنترل دائمی ارتباط دائمی یا تلفنی با اینترنت است. بسیاری از سازمانها بدون توجه به مشکلات ارتباطات الکترونیک و بدون ارائه آموزشهای لازم به کارکنان اقدام به نصب و راه‌اندازی پست الکترونیک می کنند. مدیران سازمانها باید توجه داشته باشند که در دنیای ارتباطات الکترونیک همان قوانینی حکمفرماست که در انتشار قراردادها و ادعانامه های مکتوب حاکم است بنابراین، یک اشتباه می‌تواند خسارتهای فراوانی به بار آورد. در بُعد سخت افزاری مدیریت سازمان می تواند مهمترین و موثرترین نقش را در توسعه توانمندیهای سازمان را در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات فراهم کند.مدیر سازمان بایستی با توجه به نیازها و بدون در نظر گرفتن تجملات بهترین و کارآمد ترین ابزارهای سخت افزاری مورد نیاز در سازمان را مورد گزینش قرار دهد در انتخاب ابزارهای سخت افزاری مدیر سازمان به علاوه نیازسنجی حال حاضر باید در برابر هزینه ای که متحمل می شود نیاز های آتی را نیز مد نظر قرار دهد یکی از بهترین راهها در انتخاب ابزار مشاوره با کاربران سازمان است. بسته به اینکه چه کسانی در چه زمانی و چه مکانی و برای چه کاری از این ابزارها استفاده می کنند نوع ، کمیت و کیفیت ابزارها قابل تغییر خواهد بود.
به طور معمول سخت افزارهای رایانه ای پس از یک سال از گارانتی تولید کننده خارج می شوند و از آن پس تضمین سلامت کاردستگاه با خود مشتری خواهد بود و به همین دلیل در هنگام تجهیز سازمان به رایانه و کلاٌ هر یک از ابزارهای فناوری ارتباطات و اطلاعات خرید از شرکتهای معتبر الزامی است. در ادامه لازم است تا مدیر پس از خرید و راه اندازی هر یک از این ابزارها در سازمان شناسنامه سخت افزارهای موجود را تهیه کند تا در موقع لزوم نسبت به انجام سرویس های لازم اقدام شود. یکی از روشهای توصیه شده در تعیین نوع سخت افزار های سازمانی نیازسنجی نرم افزاری سازمان و سپس تعیین، تامین و ترکیب سخت افزار با بسته های نرم افزاری انتخاب شده برای هر یک از اجزای سازمان است.
به عنوان مثال مدیر باید تشخیص بدهد در بخش گرافیک سازمان با توجه به نوع نرم افزارهای موجود به چه ترکیبی از سخت افزارها نیازمند است. مطمئناً این نوع نگاه در انتخاب سخت افزار در حذف هزینه های زائد نقش موثری دارد نمونه هایی از سخت افزارهای متنوع را به عنوان مثال ذکر می کنیم. تصمیم گیری در مورد اینکه در هریک از بخشهای سازمان شما از چه مانیتوری استفاده شود از عوامل به ظاهر ساده ولی مهم هستند که می توانند ضمن افزایش راندمان کاری سازمان در کاهش و حذف هزینه های غیر ضروری موثر باشد.

نتیجه گیری
باید گفت که بستر سازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی نیازمند شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران به ضرورتهای حضور این پدیده در روند فعالیتهای سازمان است. با وجود این، شناخت یک مدیر در ابتدای پروسه بستر سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان خود باید آیین نامه ها و قوانین درون سازمانی را تهیه، آزمایش و ابلاغ کند. این آیین نامه های اجرایی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان می باید با استانداردهای تعیین شده از جانب مراجع ذیصلاح و نیازهای سازمانی هماهنگ و همساز باشند. با توجه به اهمیت نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه و گسترش فرایندهای سازمانی هر مدیر پیشرو و آینده نگر ناگزیر از انجام زمینه سازی های لازم و انجام مشاوره های علمی و فنی با صاحبان دانش فناوری اطلاعات و ارتباطات است. برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی و حتی ربودن گوی سبقت از دیگران باید ابزارها و لوازم مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و گاهی کامل از نیاز های سازمان تا مین و راه اندازی شوند.

منابع و ماخذ
1 - پر کردن شکاف دیجیتالی چالش بزرگ قرن بیست و یکم .منبع. فناوری اطلاعات www. iran.com
2 - حسنی ، فرنود ،فناوری ارتباطات و اطلاعات نیاز امروزِ مدیران فردا ، فناوری اطلاعات. www. iran.com
3 - حسنی ، فرنود، بررسی شاخصهای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران(2003-2002). www. iran.com.
4 – دعائی، حبیب اله، عالی، مرضیه، سازمانها در بستر جهانی شدن، نشر بیان هدایت نور، 1384.
5 - سعید احمدی بهنام ،تجارت الکترونیک از آغاز تا امروز، فناوری اطلاعات. www.iran.com
6 – صرافی زاده، احمد، فناوری اطلاعات در سازمان، انتشارات امیر، بهار 1383.

6 - CHENG, YIN CHEONG FOSTERING LOCAL KNOWLEDGE AND WISDOM IN GLOBALIZED EDUCATION: MULTIPLE THEORIES CENTRE FOR RESEARCH AND INTERNATIONAL COLLABORATION HONG KONG UTE OF EDUCATION BANGKOK THAILAND, NOVEMBER 18-19 PEPOLES TRIGUME, GLOBALIZTION, HTTP.WWW.APPLICOM.COM/PMEWS/GLOBAL/HTM, 01.4.99
8 – LUCAS, HENRY, JR, INFORMATION TECHNOLOGY FOR MANAGEMENT 7TH ED, MC GRAW-HILL.2000.
9 – PEPOLES TRIVUME, GLOBALIZTION, HTTP. WWW, APPLICOM. COM/PMEWS/GLOBAL/HTM,1999.
10 - RIZIVI , FAZAL.GLOBALIZATION AND EDCUCATION. EDCUCATION TEARY.VOL 50.2000.

• حبیب الله دعائی: دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

مدیریت الکترونیکی

نویسنده : سعید صفارائی

بازار یابی برای محصولات وخدمات به وسیله جهان ارتباطات اینترنتی اساساً دگرگون شده است . بسیاری از عملکردهای اجرائی به تجربیات کسب وکار الکترونیکی برای رقابت یا ایجاد فضائی جدید روی آورده اندو بسیاری از شرکتها در صورت تغییر ندادن زیر ساختهایشان با مشکلات جدی روبه رو می شوند. در این رقابت شدید یکی از عوامل موفقیت بازنگری است، که یکی از جنبه های مدیریت الکترونیکی است.

مدیریت الکترونیکی شامل مراحلی جهت بالا بردن سطح امنیت و اطمینان درتجارت ،بخش فناوری اطلاعات ،تواناییهای بخش خدمات ، امنیت واجرا است که کسب وکار الکترونیکی برای موفقیت به آنها نیاز دارد. اینها مواردی است که در صورت نادیده گرفتن آنها در مدیریت الکترونیکی باعث شکست های سنگین می گردد. این نظریه در تجزیه وتحلیل های صنایع سنگین منعکس شده است مانند گروه harwitz (کسب وکار الکترونیک بدون مدیریت صحیح مسلما شکست خواهد خورد .)علاوه بر این، گروه gartner نیز بر این عقیده است که ((هجوم واستقبال بیش از حد اخیر جهت اجرای برنامه های کسب و کار الکترونیکی باعث بروز صدماتی در زیر ساختار شرکتها می گردد که کمبود برنامه ریزی و نقشه صحیح نیز باعث شکستهای بیشتری میشود.)) در این بحث به چالشهای مدیریت کسب وکار الکترونیکی پرداخته می شود که سازمان شما باید به آنها بپردازد وبرایشان برنامه ریزی کند . بدین ترتیب با مدیریت الکترونیک شما می توانید به مقدار قابل توجهی سطح موفقیت شرکتتان را افزایش دهید.

چرا مدیریت الکترونیکی؟

دلیل اصلی گرایش به مدیریت الکترونیکی افزایش سطح درآمد و بهبود خدمات مشتریان است. کسب وکار الکترونیکی فناوری اطلاعات را از طریق پایگاه اطلاعات مرکزی و شبکه شرکت،که در تعامل مستقیم با مشتریان است فراهم می کند . مدیریت الکترونیک چالشهائی را نیز به همراه دارد که شامل مشتریان،بخش تجارت و دایره فناوری اطلاعات می گردد.

مباحث مربوط به مشتریان:

- اسناد و نرم افزارهای کاربردی که در هر زمان قابل دسترسی بود و به صورت شخصی و خصوصی حفظ گردند.

- اسناد ونرم افزارهای کاربردی که در هر مکانی دارای سرعت مناسب باشند.

- سطح امنیت تراکنشها و حفاظت از اطلاعات شخصی ، مالی و اجتماعی

- سرویس دهی وکمک رسانی سریع وآسان در هنگام نیاز

مباحث تجاری:

- وابستگی زیاد به دایره فناوری اطلاعات هم در بخش فروش و هم در بخش خدمات پس از فروش در نتیجه بخش فناوری اطلاعات می بایست به طور کامل با سایر بخشها منطبق باشد.

- به وجود آوردن الزام برای مشتریان به بخش خدمات که چنانچه کالا از طریق دیگری تحویل گردید مشتریان رضایتشان جلب شود .

- دیدگاه وچشم انداز رقابت بدین معنی که باید در جوابگوئی به مشتریان سریع بود. بدین ترتیب بخش فناوری اطلاعات می بایست به تقا ضاها، سریع عکس العمل نشان دهد.

مباحث بخش فناوری اطلاعات:

- طراحان اسناد ونرم افزارهای کاربردی کسب و کار الکترونیکی به طور قابل ملاحظه ای به بخش پشتیبانی نیازمند شده است وبدین ترتیب امکان کنترل دو عامل کلیدی برای طراحی فراهم نیست ،اینترنت وسیستم کامپیوتری مشتریان خارجی .

- نیاز به تعیین اینکه تا چه حد خدمات قابل بهبود و گسترش است ومیزان پیشرفت آن قابل اندازه گیری است .

- نیاز به اطمینان جهت تحویل به موقع اسناد ونرم افزارهای کاربردی و سطح دسترسی که مشتریان انتظار دارند.

- توانایی گسترش تغییرات جهت سرعت بخشیدن به سیستم تجارت الکترونیک بدون تاثیر منفی در امنیت وسطح کارآیی.

- نیاز به هماهنگی بیشتر بین بخش های فناوری اطلاعات وبخش خارجی جهت خدمات بهتر به مشتریان

چالشها را می توان با طرح جامع مدیریت استراتژیک الکترونیکی مشخص نمود .

مدل زیر نحوه ارتقاءسیستم را در مدیریت الکترونیک نشان می دهد:

در این مدل مدیریت کلیدی که باعث موفقیت در تجارت الکترونیک می شود مرتب وطبقه بندی شده است. این مدل مدیریت الکترونیکی را در سه لایه نشان می دهد :مشتریان ، بخش فناوری اطلاعات و تجارت .

بخش مشتریان نشان دهندۀ نظمی که مدیریت به ان می دهد است که در نهایت رضایت مشتری را به دنبال دارد.مشتریان از اسناد ونرم افزارهای کاربردی در تجارت الکترونیکی شرکت شما انتظار دارند که در دسترس، قابل اعتماد ودر کمترین زمان ممکن کاربردی باشند. زمانی که به خدمات شما احتیاج است انتظار می رود خدمات به صورت کامل و پاسخگو ارائه شود .

لایه بخش فناوری اطلاعات وظیفۀ منظم کردن آن بخشی از مشتریان را که مستقیماً با انان در ارتباط نیست را بر عهده دارد ، که شامل توانائیهای سازماندهی برای تحویل به موقع وکیفیت خدمات است . تراکنشهای مشتریان ،نرم افزارها واسناد کاربردی و زیر ساختها می بایست کاملاً امن باشند. ظرفیت برنامه ریزی تاثیرگذار نیازمند ارزیابی عملکردهای در خواستی ناشی از زمانهای تلف شده در چرخۀ تجاری یا سرعت رشد است. سرعت مورد نیاز برای خدمات وحل مشکلات شامل همۀ تیمهای سازمان دهنده در بخش فناوری اطلاعات می گردد ،که برای مشتریان بسیار مهم است. بنابراین بخش فناوری اطلاعات می بایست دیدگاهش را از بخش تحویل خدمات با اسناد و نرم افزارهای کاربردی تجارت الکترونیک هماهنگ سازد .

لایۀ تجارت پیوند دهندۀ بخش فناوری اطلاعات وبخش تجاری است که شامل توانایی تحویل ، عملکرد وکیفیت خدمات است. همه مدیران بخش فناوری اطلاعات ومراحل خدماتی می بایست با اهداف بخش تجاری هماهنگ باشند .

در خواست تغییر در اسناد ونرم افزارهای کاربردی تجارت الکترونیک از طرف بخش تجاری نیز باید به بهترین نحو مدیریت واعمال شود. اندازه گیری و مقیاس سنجی تاثیرات نیازمند توانایی تعیین کیفیت و بهبود عملکرد مراحل خدماتی جهت دسترسی به اسناد کاربردی ،عملکرد وچرخه زمانی برای حل مشکلات ونیاز به پشتیبانی وتغییراتی در سیستم تجارت الکترونیک است. باید به خاطر داشت وقادر بود عملکرد همه بخشها ارزیابی شود و جهت پشتیبانی فرآیندها سطح بالاتری از خدمات وعملکردها ارائه شود.

این مدل همچنین می تواند یک شروع مهم وتمرینی بر طبق روشهای جاری و پیشرفت برای مراحل مدیریت بخش فناوری اطلاعات باشد .

گروه gartner تعریفی بدین شکل ارائه داد:

رسیدن به سطح تجارت الکترونیک در یک شرکت شامل همۀ مراحل فناوری اطلاعات و مراحل تجاری مهندسی مجدد در مرحله اجرا می باشد ودر غیر اینصورت عملکرد مناسبی را نمی توان انتظار داشت. برای تعیین پیشرفت مراحل مدیریت الکترونیک می باید تواناییهایتان را در مهارتهای مدیریتی مشخص وروشن کنید.

همانطور که گفته شد در ارتقاء سیستم در مدل مدیریت الکترونیک مدیریتهای نظم دهنده ای وجود دارد که جهت ارزیابی میزان موفقیت در تجارت الکترونیک بسیار مهم است . گروه gartner بدین ترتیب آنرا توضیح می دهد:"بدون تغییر فرایندی در ساختار بخش فناوری اطلاعات تغییر ،عملکرد و مدیریت مشکلات ومسائلی که تجارت الکترونیک نیازمند آنهاست به سرعت توانایی زیر ساختار بخش فناوری اطلاعات با مشکل مواجه شده ومحدودیتهایی به وجود می آید." طراحی وبرنامه ریزی شما باید ین فرایندها می شامل بهینه کردن عملکردها بشود، البته چنانچه تشخیص داده شود که نیاز به بهینه کردن ظرفیت وهمچنین فرآیندهامی باشد.

دسترسی :

بر طبق مطالعات گروه gartner یکسان سازی زیر ساختهای برنامه های کاربردی ورایج وب به دست آوردن زمان up time صد در صد را ممکن می سازد .بدین ترتیب یکپارچه سازی یا مجتمع سازی یکی از مهمترین چالشهای ارزیابی دسترسی برنامه های کاربردی تجارت الکترونیک است . گاهی اسناد تجارت الکترونیک در سیستم های سنتی گوناگونی طبقه بندی شده اند که توانایی یکپارچه سازی را در پایگاههای اطلاعاتی ،لایه های میانه، عملکردهای سیستمی،خدمات شبکه به شدت کاهش می دهد خصوصاً اگر اشتباهی در سیستم رخ داده باشد . بعلاوه مجتمع سازی در اسناد تجارت الکترونیک به بهینه سازی خدمات اینترنتی نیز بستگی دارد. دست یابی به دسترسی سطح بالا در محیط مجتمع سازی شده می تواند به وسیلۀ تشخیص کلیۀ محیط‌های مدیریت الکترونیکی بدست اید .

شروع شناسایی رشد توانایی دسترسی در مدیریت الکترونیکی شامل توانایی شما در سه مرحله است:

گسترش :

یکی از آسانترین موارد این است که شما می توانید سخت افزارتان را گسترش دهید ( البته بسیار هزینه بر است مانند سرورها ،دیسک ها، اتصالات شبکه واتصالات اینترنتی) گسترش در این بخش دسترسی شما را در ساختار تجارت الکترونیک افزایش می دهد.

- چگونه موارد بحرانی ومشکل ساز را در ساختار تجارت الکترونیکی تان مشخص ورفع می کنید؟

- آیا isp شما از امکانات کسترده ای بر خوردار است ویا شما از دو isp جداگانهاستفاده می کنید که بدین طریق بتوانید از راههای متعددی برای بهینه کردن تجارت الکترونیکی تان بهره ببرید؟

- آیا شما دارای قابلیت رفع اتوماتیک خطا و آزمایش مجدد جهت اطمینان از درستی آن هستید ؟

مونیتورینگ اتوماتیک ،عیب یابی و رفع عیب

جدا کردن مشکلات نا خواسته یکی از بزرگترین چالشهاست که اسناد تجارت الکترونیکی مجتمع با آن روبه روست. بسیار مهم و حیاتی که شما طرح تاًثیر گذار و خوبی برای تشخیص و رفع خطا داشته باشد ،خصوصاً هنگامی که خطائی در "سیستم دسترسی"و "رفع خطا به صورت اتوماتیک " رخ داده باشد .

- آیا سیستم مدیریت وقایع شما اجازه می دهد که سیستم تان را به صورت End-to-End مدیریت کنید آیا این امکان را فراهم می کندکه مشکلات را با توجه به اینکه مشکل از پایگاه اطلاعاتی ناشی می گرددیا از سرور یا شبکه، آنرا ایزوله نموده و اتوماتیک رفع نمایید.

- آیا شما دارای سیستم مدیریت حوادث هستید که بخش فناوری اطلاعات شما را به دیدگاهی گسترده از کلیه وقایع احتمالی در سیستم مجهز نماید.

BACKUP and RECOVERY :

مشتریان در زمانهایی که سیستم اجازۀ ورود به آنها نمی دهد مانند زمانهایی که سیستم در حال گرفتن پشتیبانی( BACKUP) روزانه از پایگاه اطلاعاتی است انتظار دارند بتوانند به سیستم دسترسی داشته باشند.

- آیا مراحل گرفتن backup وrecovery از اسناد پایگاه تجارت الکترونیکی شما زمان زیادی می برد؟

- آیا اسناد تجارت الکترونیک شما نیازمند بهبود( recovery )در هر لحظه می باشد واگر چنین است شما چه راه حلی برای ان دارید؟

امنیت یکی از مهمترین اجزاء مدیریت الکترونیک است به دو دلیل:

- مشتریان شما باید کاملاً احساس امنیت کنند. آنها نباید تنها به خاطر اجبار وبا پذیرش ریسک از اسناد تجاری استفاده کنند.

- اگر اسناد تجارت الکترونیک موقعیت نا مطمئنی در شرکت داشته باشد، یک اشتباه امنیتی می تواند هزاران وحتی میلیونها دلار خسارت وارد کند. بدین خاطر سیاستهای امنیتی و شیوه های بکار گرفته شده نیازمند تجدید نظربرای اطمینان از قابلیتشان جهت انطباق با نیازهای تجارت الکترونیک شما دارد. همانطور که محاسبات پیچیده افزایش می یابد میزان بودجۀ امنیتی نیز افزایش پیدا می کند. سیاست امنیتی شما باید بر پایۀ راهکارهای تجارت الکترونیکی با شد. هر گونه تنظیم در خواستۀ شما باید متناسب باشد و سطح ریسک آن برای سازمانتان قابل قبول باشد. سیستم امنیتی شما باید همۀ لایه های محیط تجارت الکترونیکی شما را که شامل شبکه، خدمات،عملکرد سیستم ها،پایگاه اطلاعاتی ،لایه های میانی واسناد است را در بر گیرد. در زمانی که یک شکاف در دیواره امنیتی شما می تواند باعث خسارات میلیونی گردد، امنیت End-to-End یک ضرورت است.

رویکرد مدیریت الکترونیک در ارتقاء سیستم :

مدیریت الکترونیک جهت نظم بهتر برای ارتقاء سیستم مدیریت و خدمات بخش مدیریت است . ارتقاء سیستم یک متد را برای شناسایی مباحث ناشی از مدیریت الکترونیک و سیر تکاملی تاثیر گذار که شرکتها را قادر به رسیدن به اهداف می کند گسترش می دهد.

روشها، دیدگاه نهایی، یک روش سریع ومطمئن است که به وسیلۀ کمپانی های بزرگ بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد وآنان را قادر به دست یابی سریعتر به اهدافشان می سازد واز جهت راهکارهای اجرائی در زمان اجرا و اهداف و تخصیص بود جه قابل اطمینان است.

به وسیلۀ روش دیدگاه نهائی شما قادرید توانایی سازمانتان را در سه چیز افزایش دهید:

- به وجود آوردن سیستم خدمات تحویل که همه خدمات درخواستی را قابل اطمینان می سازد . این سیستم شما را در مورد ارزیابی اجرا وتعیین کیفیت عملکرد کمک می کند . به وجود آوردن سیستم خدمات تحویل دسترسی را بهبود بخشیده و کاملاً پاسخگو است.

- ایجاد یک زیر ساخت مدیریتیEnd-to-End که فعالیتهای مدیریتی تجارت الکترونیک شما را بیمه کند و شما قادر به ارائه خدمات سطح بالاتری گردید. بدین ترتیب قابلیت اعتماد تجارت شما را بالا برده ، مراحل اجرائی را بهینه وتشخیص و رفع مشکل را تسزیع می کند.

- ایجاد یک برنامه که بین یک بخش فناوری اطلاعات و بخش تجاری هماهنگی بوجودآورد و اطمینان از اینکه بین مراحل مدیریتی و برنامه ریزی تجاری با اهداف سازمان شما هماهنگی کامل برقرار است . بدین گونه شما از هماهنگی مراحل خدماتی مابین بخش فناوری اطلاعات با خدمات خارجی وبخش تجاری شرکت تجارت الکترونیکی مطمئن خواهید بود.

خدمات و پشتیبان :

توانایی شما در ارائه خدمات هر چه بهتر وسریعتر یکی از عوامل اصلی در رضایت مشتریان است . این موفقیت همچنین شامل مراحل خدماتی کارآتر برای نیازهای مهمتر بین بخش فناوری اطلاعات و بخش تجاری می باشد . نیازهای خدمات مشتری ممکن است تکنیکی باشد .( یک حفرۀ امنیتی و یا یک اشتباه در کد نویسی)چگونه سوًالات را مطرح کنیم ؟( من سوًالاتی در مورد خدمات ومحصولات دارم) مشتریان دوست ندارند بین سوًالات مختلف سر در گم شوند ،آنها تنها راهنمایی می خواهند . بنابراین بخش خدمات شما باید مطمئن باشد که اطلاعات درست در اختیار مشتریان می گذارد و مشتریان از سریع ترین راه ممکن به جوابشان می رسند .

صفحات وب نه تنها امکان دریافت اطلاعات را راحتتر می کند بلکه صدا وتصویر همراه با آن نیز مشتریان را در رسیدن به جواب کمک می کند.

- آیا شما تعریف روشنی از چگونگی خدمات در خواستی در کمپانیتان دارید؟

- آیا شما خط مشی روشنی برای اینکه چگونه و در چه زمانی خدمات درخواستی با همکاری ما بین بخش فناوری اطلاعات و دیگر بخشهای فناوری اطلاعات و بخشهای تجاری رسیدگی شوند دارید ؟

- آیا شما سیستم تاًثیر گذاری جهت مدیریت وپگیری کلیه خدمات در خواستی دارید؟

- آیا استفاده از تکنولوژی خدماتی جهت کنترل و تشخیص از راه دور از طریق وب توانایی خدماتی شما را بهبود بخشیده است؟

منبع : www.aftab.ir

ورود به دنیای دیجیتال

جاناتان فیلدز
شصت سال قبل دو دانشمند یک ماه از وقت خود را به انجام پژوهش و آزمایش‌هایی اختصاص دادند که به عامل شکلگیری جهان مدرن منجر شد. این دوره از کار جان باردین (John Bardeen) و والتر براتین (Walter Brattain)، که برای ویلیام شاکلی (William Shockley) کار میکردند، بعدها به نام "ماه معجزه" شناخته شد و نتیجه آن ساخته شدن اولین ترانزیستور فعال بود.

به گفته دکتر آرت رامیرز (Art Ramirez) از آزمایشگاه‌های بل (Bell Labs) – محل این اختراع در سال 1947آنها چیزی را به جهان عرضه کردند که به مکانیسم اصلی تمام صنعت الکترونیک تبدیل شد. جف کاتز (Jeff Katz)، راهنمای موزه تاریخ کامپیوتر در سیلیکون ولی (Silicon Valley) (محلى در سانتاکلاراى کالیفرنیا با گسترده‌ترین تمرکز تجارت و کار تکنولوژى عالى در جهان) می‌گوید: ترانزیستورها در هواپیما، خودرو، دوربین‌های دیجیتال و فرهای مایکروویو وجود دارند. در هر خانه حدود 50 تا 100 میلیون ترانزیستور وجود دارد، که شاید اینهم برآورد محافظه‌کارانه‌ای باشد. زیرا اگر کامپیوتر و دوربین‌های دیجیتال را هم به این شمارش اضافه کنید، احتمالا به یک تریلیون خواهید رسید.

عصر کامپیوتر
کار ترانزیستور کنترل جریان الکتریسیته در یک مدار است. جریانی که میان دو ترمینال- منبع یا source و خروجی یا drain- با ایجاد یک جریان یا ولتاژ به سومین ترمینال که gate نام دارد، کنترل می‌شود. به گفته دکتر رامیرز درست مانند شیر آب است. پیچ شیر همان gate است و بدنه شیر جریان الکترون‌ها را میان منبع و خروجی کنترل می‌کند.

این وسایل ریز، دارای دو خصوصیت کلیدی هستند که آنها را برای مهندسین الکترونیک بسیار جذاب میکند: آنها سیگنال‌ها را تقویت می‌کنند و می‌توانند به عنوان یک سویچ عمل کنند. قابلیت تقویت سیگنال آنها را به وسیله‌ای محبوب در صنعت ارتباطات و مخابرات تبدیل کرده است و امکان تبدیل شدن آنها به سویچ یا کلید خاموش و روشن کردن فوری، ترانزیستور را به جزء اصلی صنعت محاسبات و کامپیوتر مبدل نموده است.

سونوتون 1010، اولین محصول ترانزیستوری ظهور و پیدایش ترانزیستور در جهانی اتفاق افتاد که در حال گذراندن دوره بازسازی و بهبودی پس از جنگ جهانی دوم بود. به گفته کاتز در طی جنگ و برای انجام ارتباطات و محاسبات با اهداف نظامی، کارهای بسیاری در زمینه الکترونیک انجام گرفت. برای مثال بریتانیایی‌ها در دسامبر سال 1943، کلوسوس (Colossus) –اولین کامپیوتر الکترونیک- را ساختند تا پیام‌های مخابره شده توسط فرماندهان عالی آلمانی را به دست بیاورند.

این موقعیت با اختراع کامپیوتر انیاک (ENIAC) به اوج خود رسید. انیاک به سال 1946، در دانشگاه پنسیلوانیا راه‌اندازی شد و اولین کامپیوتر دیجیتال قابل برنامه‌ریزی بزرگ محسوب می‌شد. در این ماشین نیز مانند کلوسوس به جای ترانزیستور از لامپ خلاء که والو ترمیونیک (thermionic valve) نیز نامیده می‌شوند، استفاده شده بود، این لامپ‌ها سازه‌های ظریفی شبیه لامپ‌های روشنایی هستند.

جورج اسکالیس (George Scalise) رئیس مجمع صنایع نیمه هادی می‌گوید: [کامپیوتر اولیه] یک اتاق را پرکرده، انرژی عظیمی مصرفی می‌کرد و حدود 18000 لامپ خلاء در آن به کار رفته بود، اما قابلیت‌های بسیار محدودی داشت. بدون یافتن چیزی یا روشی که بتواند این دستگاه را با قیمت کمتر، انرژی کمتر، اندازه کوچک‌تر و کارآمدتر بسازد، ارتقاء این سیستم امکان نداشت.

دستگاهی خام
در نتیجه، دانشمندان در سراسر جهان به جست‌وجوی راهکاری جایگزین پرداختند. یکی از این گروه‌ها، تیم برجسته‌ای بود که در آزمایشگاه‌های تلفن بل واقع در نیوجرسی به کار مشغول بودند. در آنجا یک نظریه پرداز به نام ویلیام شاکلی به رهبری گروه فیزیک جامدات اشتغال داشت که دانشمندان دیگری چون جان باردین و والتر براتین از آن جمله بودند. شاکلی پس از استخدام باردین، او را در پروژه شناخت و درک فعل و انفعالات الکترونها در سطوح نیمه رسانا به کار گماشت، اما اختلافات شخصی موجب شد که این کارمند جدید راه و روش خود را پیش بگیرد.

به این ترتیب باردین که واقعا نمی‌توانست با شاکلی به تفاهم برسد، به کار با براتین که دانشمندی عمل‌گرا بود پرداخت. این دو بیش از 18 ماه در موقعیت‌های آزمایشی مختلف به بررسی موقعیت سطوح نیمه رساناها پرداختند. به گفته رامیرز: اینها یک سری آزمایش بودند که به شناخت عمیق‌تری از چگونگی ساخت وسیله‌ای منجر شدند که بتواند واقعا کار سویچ را انجام دهد.

این تحقیقات به ماه معجزه این دو منجر شد و توانستند دو روز قبل از کریسمس 1947، اولین ترانزیستور فعال را به نمایش بگذارند. این وسیله 1.25 سانتیمتری که از ژرمانیوم و دو اتصال طلا که به وسیله یک تیغه پلاستیکی در جای خود نگهداشته شده بودند، شباهت ناچیزی به سوئیچ‌های ظریف و دقیق امروزی داشت.

کاتز درباره این ترانزیستور اولیه می‌گوید: من یک کپی ساخته شده از روی این ترانزیستور اولیه که به همان شیوه ساخته شده بود را دیده‌ام و باید بگویم که دستگاهی بسیار خام و زمخت بود. اولین ترانزیستور که از قطعه‌ای پلاستیکی پیچیده شده در ورق طلا تشکیل شده است هرچه که بود، برای مجاب کردن سلسله مراتب روئسای آزمایشگاه‌های بل کافی بود و خبر این اختراع پس از انجام امور ثبت، در اول جولای 1948 به اطلاع عموم رسانده شد.

این کار با هیاهو و سروصدای مطبوعاتی فراوانی همراه بود و به قول دکتر رامیرز مانند زمانی بود که استیو جابز (Steve Jobs) به معرفی آی‌پاد iPod پرداخت. در طی چندسال بعد از این، شاکلی به اصلاح و تعدیل طراحی ترانزیستور پرداخت و آنرا به طرح امروزی آن بسیار نزدیک‌تر کرد. او چنان سهم بزرگی در این راه داشت که در سال 1956، یکی از دریافت‌کنندگان جایزه نوبل مشترک در فیزیک بود.

با اختراع ترانزیستور بسیاری از موارد استفاده جدید آن امکانپذیر شد. از جمله اولین سمعک‌های ترانزیستوری که توسط کمپانی سونوتون (Sonotone) ساخته شد و با اولین وسیله قابل استفاده عموم-رادیو ترانزیستوری- ادامه یافت. این رادیوها در حدود اندازه یک کتاب جیبی بودند که جایگزین رادیوهایی به اندازه یک توستر نان شده بودند. ترانزیستورها برای تجهیزات ارتشی، تلویزیون و شبکه های مخابراتی نیز مورد استفاده قرار گرفتند.

در ابتدا، ترانزیستورها به طور جداگانه ساخته شده و سپس با سیم‌کشی به یکدیگر متصل می‌شدند. اما در سال 1958، جک کیلبی (Jack Kilby)، دانشمندی در کمپانی (Texas Instruments)، مدار مجتمع را اختراع کرد. مداری که در آن تمام اجزاء سازنده در یک بلوک واحد –معمولا سیلیکون- قرار می‌گرفت. به این ترتیب ترانزیستور محل طبیعی خود را پیدا کرده و از آن زمان تا کنون مدام در حال پیشرفت است. اجزاء سازنده آن که در ابتدا با واحدهای میلیمتر و حتی سانتیمتر اندازه‌گیری میشدند، اکنون در واحد نانومتر (یک میلیاردم متر) سنجیده می‌شوند.

برای مثال، نسل بعدی تراشه های اینتل (Intel) بیش از صد میلیون ترانزیستور را در محیطی به اندازه یک تمر پست جا داده است. صنعت سیلیکون اکنون دارای ارزشی در حدود 300 میلیارد دلار در سال است و از امور مربوط به کامپوتر و سلامت و بهداشت گرفته تا سرگرمی و ارتباطات جهانی، نقشی کلیدی در تمام جنبه‌های زندگی امروز دارد. به گفته اسکالیس: هیچ چیز نمی‌توانست به اندازه ترانزیستور موجب تحول جهان شود.

منبع: مجله اینترنتی فریا

آینده در یک نگاه

ترجمه: سید علیرضا حجازی

مجله آینده پژوهی فیوچریست در هر شماره خود بخشی را با عنوان Tomorrow In Brief در نظر می گیرد که به معرفی آخرین دستاوردهای دانش و فناوری برای جهان آینده اختصاص دارد. آنچه در پی می آید ترجمه این بخش در جدیدترین شماره نشریه (ژانویه و فوریه 2008) است:

هنر مصاحبه‏ سایبرنتیک

اگر بیشتر کارهای ما در فضای سایبر انجام می‏شود، این انتظار وجود دارد که مصاحبه‏ی شغلی شما نیز به شکل برخط (آنلاین) انجام شود و به این ترتیب، ارزیابی بهتری در اختیار کارفرمایان شما قرار خواهد گرفت، زیرا مهارت شما در معرض دید خودتان قرار می‏گیرد و توانمندی‏هایی که برای کار، آن هم در یک فضای مجازی دارید یکی از معیارهای استخدام شما خواهد بود.

فناوری تازه‏ای که ”مصاحبه‏ مصنوعی“ نامیده می‏شود، از سوی پژوهشگران دانشگاه هاریسبورگ و دانشگاه کارنگی ملون توسعه یافته است و به داوطلبان کار یا متقاضیان دوره‏های کارآموزی امکان می‏دهد پروژه‏ها، الگوها، بازی‏ها و دیگر فعالیت‏های برخط خود را به کارفرمایان نشان دهند. جویندگان کار پاسخ‏های خود به پرسش‏های رایج در مصاحبه‏های شغلی را ضبط می‏کنند و هنگامی که استخدام کننده از داوطلب مجازی پرسشی را می‏پرسد، این فناوری به کاوش در پایگاه داده‏ی متصل به خود می‏پردازد و پاسخ مناسب را یافته، آن را پخش می‏کند.

منبع: www.harrisburgu.net

فضاپیمای خود اصلاح‏گر

یک ماده‏ی ترکیبی ”خود تعمیر کننده“ که هنگام وارد آمدن آسیب به پوشش سطحی فضاپیما فعال می‏شود، امید به انجام ماموریت‏های طولانی‏تر فضایی را زنده کرده است و امکان ساختن فضاپیماهایی با عمر طولانی‏تر را پدید آورده است. پژوهشگران دانشگاه بریستول با الگو گرفتن از شیوه‏ی کارکرد خون هنگام وارد آمدن جراحت بر پوست بدن انسان، یک ماده‏‏ی ترکیبی را ساخته‏اند که دربردارنده‏ی رشته‏های شیشه‏ای است و با آزادکردن مواد پرکننده‏ی شکاف‏ها فعال شده و از یک عامل شیمیایی برای سفت و سخت ساختن سطحی که بر روی آن قرار دارد، استفاده می‏کند. هنگامی که سطح یک فضاپیما آسیب می‏بیند، رشته‏های شیشه‏ای شکسته شده و ماده‏ی پرکننده‏ی شکاف را آزاد می‏کنند و با کمک مواد شیمیایی سفت شونده، سطح آسیب دیده را مرمت می‏کنند. با در اختیار داشتن فضاپیماهای بادوام‏تر، امید به انجام ماموریت‏های فضایی طولانی‏تر وجود دارد و هزینه‏های انجام این ماموریت‏ها به نصف میزان کنونی کاهش می‏یابد. این اظهارنظر پژوهشگران دست‏اندرکار این پروژه‏ی کاربردی است.

منبع: www.bristol.ac.uk

محافظت از گونه‏های گیاهی آینده

پروژه‏ی بانک دانه‏ی هزاره‏ در انگلیس با افزودن یک دانه‏ی دیگر به این بانک به رقم یک میلیارد دانه رسید. این پروژه با هدف حفاظت از حیات گیاهی در برابر نابودی دانه‏های گونه‏های گیاهی را ذخیره می‏کند. رییس این پروژه، پل اسمیت می‏گوید، پروژه او را به یاد کشتی نوح می‏اندازد. اسمیت می‏افزاید: ما هزار بار سریع‏تر از نرخ طبیعی انقراض گونه‏های گیاهی، در حال از دست دادن گیاهان و نباتات هستیم.  در این پروژه، دانه‏ها تمیز شده و در شیشه‏های نمونه نگهداری می‏شوند و سپس جزییات آن‏ها در یک پایگاه داده ذخیره می‏شود و درون یک مخزن زیرزمینی گیاهان نگهداری می‏شود. دانشمندان برای گونه‏هایی است که منقرض می‏شوند یا در آستانه‏ی انقراض قرار دارند، می‏توانند دانه‏های ذخیره شده‏ را کشت داده و گونه‏های آن‏ها را احیا کنند. این پروژه امیدوار است بتواند تا سال 2020 حدود 25 درصد از گونه‏های گیاهی جهان را ذخیره‏سازی کند.

منبع: www.kew.org/msbp

جایگزین‏هایی برای پادزیست‏ها

پادزیست‏ها (آنتی‏بیوتیک‏ها) جان افراد بسیاری را نجات داده‏اند، اما باکتری‏هایی که در برابر با آن‏ها می‏جنگند، نبرد شدیدتری را آغاز کرده‏اند و حلقه‏های تازه و مقاوم‏تری را در برابر داروها و ترکیبات دارویی ایجاد می‏کنند. فشار فزاینده برای پرهیز از تجویز بیش از اندازه‏ی پادزیست‏ها، پزشکان را به سوی راه‏های جایگزین برای جانشین ساختن پادزیست‏ها با داروهای دیگر هدایت کرده است. دوره‏های طولانی درمان با پادزیست‏ها برای متداول‏ترین بیماری‏های پوستی و استفاده از ژل‏ها از سوی یک شرکت انگلیسی به نام سینتاپیکس به نوآوری‏ها در این بخش افزوده است. این شرکت امیدوار است عوامل پادزیست برای دیگر بیماری‏ها نیز بسازد.

منبع: www.syntopix.com

منبع اصلی: http://www.wfs.org/Dec-janfiles/Tibs.htm

رتبه ۶۵ ایران در جدول آمادگی تجارت الکترونیک

رئیس مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: ارزش تجارت الکترونیکی در سال‌جاری میلادی به 13 تریلیون دلار خواهد رسید.

به گزارش پایگاه خبری آی سی تی رولد،محمود دودانگه در چهارمین همایش دو روزه تجارت الکترونیکی گفت: براساس گزارش فارستر، ارزش تجارت الکترونیکی جهان در سال 2004، حدود 7/6 تریلیون دلار بوده است که پیش‌بینی می‌شود در سال 2007 به 13 تریلیون دلار برسد که به صورت متوسط نرخ رشد بیش از 50 درصد در سال را نشان می‌دهد.
وی اضافه کرد: پیش‌بینی می‌شود حجم تجارت الکترونیکی برای سال 2004 حدود 5/3 تریلیون دلار بوده است ولی ارزش و اقعی تجارت اکترونیکی در همان سال به 7/6 تریلیون دلار رسید و این امر نشان از روند رشد روزافزون تجارت الکترونیکی در جهان است.
دودانگه افزود: براساس گزارش فارستر، آمریکایی شمالی با حجم تجارت الکترونیکی 5/3 تریلیون دلار در سال 2004 در رتبه اول و منطقه آسیا - اقیانوسیه با 6/1 تریلیون دلار و اروپایی غربی با 5/1 تریلیون دلار به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
وی ادامه داد:‌مطالعات نشان می‌دهد که موفقیت تجارت الکترونیکی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه عمدتاً به خاطر شرایط مناسب بسترهای الکترونیکی در این کشورها است.
رئیس مؤسسه مطالعات پژوهش‌های بازرگانی اظهار داشت: بررسی شاخص‌های مورد استفاده در اندازه‌گیری زیرساخت‌های فنی و مخابرات و ارتباطی نشان می‌دهد که شاخص‌های گسترش ICT در ایران نسبت به متوسط جهان (به غیر تلفن ثابت) وضعیت مناسبی نداشته است.
وی گفت: بررسی‌های آنکتاد در خصوص راهبردهای تجارت الکترونیکی در 23 کشور توسعه یافته و 27 کشور در حال توسعه نشان می‌دهد که آگاه‌سازی، آموزش و تحصیل اولین عنصر کلیدی در راهبردهای ملی تجارت الکترونیکی است.
دو دانگه اظهار داشت: براساس مطالعات انجام شده رتبه ایران از رتبه 50 در سال 2001 در جدول آمادگی الکترونیکی به رتبه 65 در سال 2006 نزول پیدا کرده است و این امر بیانگر رشد کاهنده آمادگی الکترونیکی در ایران در قیاس با سایر کشورهاست

ورود به دنیای دیجیتال

جاناتان فیلدز
شصت سال قبل دو دانشمند یک ماه از وقت خود را به انجام پژوهش و آزمایش‌هایی اختصاص دادند که به عامل شکلگیری جهان مدرن منجر شد. این دوره از کار جان باردین (John Bardeen) و والتر براتین (Walter Brattain)، که برای ویلیام شاکلی (William Shockley) کار میکردند، بعدها به نام "ماه معجزه" شناخته شد و نتیجه آن ساخته شدن اولین ترانزیستور فعال بود.

به گفته دکتر آرت رامیرز (Art Ramirez) از آزمایشگاه‌های بل (Bell Labs) – محل این اختراع در سال 1947آنها چیزی را به جهان عرضه کردند که به مکانیسم اصلی تمام صنعت الکترونیک تبدیل شد. جف کاتز (Jeff Katz)، راهنمای موزه تاریخ کامپیوتر در سیلیکون ولی (Silicon Valley) (محلى در سانتاکلاراى کالیفرنیا با گسترده‌ترین تمرکز تجارت و کار تکنولوژى عالى در جهان) می‌گوید: ترانزیستورها در هواپیما، خودرو، دوربین‌های دیجیتال و فرهای مایکروویو وجود دارند. در هر خانه حدود 50 تا 100 میلیون ترانزیستور وجود دارد، که شاید اینهم برآورد محافظه‌کارانه‌ای باشد. زیرا اگر کامپیوتر و دوربین‌های دیجیتال را هم به این شمارش اضافه کنید، احتمالا به یک تریلیون خواهید رسید.

عصر کامپیوتر
کار ترانزیستور کنترل جریان الکتریسیته در یک مدار است. جریانی که میان دو ترمینال- منبع یا source و خروجی یا drain- با ایجاد یک جریان یا ولتاژ به سومین ترمینال که gate نام دارد، کنترل می‌شود. به گفته دکتر رامیرز درست مانند شیر آب است. پیچ شیر همان gate است و بدنه شیر جریان الکترون‌ها را میان منبع و خروجی کنترل می‌کند.

این وسایل ریز، دارای دو خصوصیت کلیدی هستند که آنها را برای مهندسین الکترونیک بسیار جذاب میکند: آنها سیگنال‌ها را تقویت می‌کنند و می‌توانند به عنوان یک سویچ عمل کنند. قابلیت تقویت سیگنال آنها را به وسیله‌ای محبوب در صنعت ارتباطات و مخابرات تبدیل کرده است و امکان تبدیل شدن آنها به سویچ یا کلید خاموش و روشن کردن فوری، ترانزیستور را به جزء اصلی صنعت محاسبات و کامپیوتر مبدل نموده است.

سونوتون 1010، اولین محصول ترانزیستوری ظهور و پیدایش ترانزیستور در جهانی اتفاق افتاد که در حال گذراندن دوره بازسازی و بهبودی پس از جنگ جهانی دوم بود. به گفته کاتز در طی جنگ و برای انجام ارتباطات و محاسبات با اهداف نظامی، کارهای بسیاری در زمینه الکترونیک انجام گرفت. برای مثال بریتانیایی‌ها در دسامبر سال 1943، کلوسوس (Colossus) –اولین کامپیوتر الکترونیک- را ساختند تا پیام‌های مخابره شده توسط فرماندهان عالی آلمانی را به دست بیاورند.

این موقعیت با اختراع کامپیوتر انیاک (ENIAC) به اوج خود رسید. انیاک به سال 1946، در دانشگاه پنسیلوانیا راه‌اندازی شد و اولین کامپیوتر دیجیتال قابل برنامه‌ریزی بزرگ محسوب می‌شد. در این ماشین نیز مانند کلوسوس به جای ترانزیستور از لامپ خلاء که والو ترمیونیک (thermionic valve) نیز نامیده می‌شوند، استفاده شده بود، این لامپ‌ها سازه‌های ظریفی شبیه لامپ‌های روشنایی هستند.

جورج اسکالیس (George Scalise) رئیس مجمع صنایع نیمه هادی می‌گوید: [کامپیوتر اولیه] یک اتاق را پرکرده، انرژی عظیمی مصرفی می‌کرد و حدود 18000 لامپ خلاء در آن به کار رفته بود، اما قابلیت‌های بسیار محدودی داشت. بدون یافتن چیزی یا روشی که بتواند این دستگاه را با قیمت کمتر، انرژی کمتر، اندازه کوچک‌تر و کارآمدتر بسازد، ارتقاء این سیستم امکان نداشت.

دستگاهی خام
در نتیجه، دانشمندان در سراسر جهان به جست‌وجوی راهکاری جایگزین پرداختند. یکی از این گروه‌ها، تیم برجسته‌ای بود که در آزمایشگاه‌های تلفن بل واقع در نیوجرسی به کار مشغول بودند. در آنجا یک نظریه پرداز به نام ویلیام شاکلی به رهبری گروه فیزیک جامدات اشتغال داشت که دانشمندان دیگری چون جان باردین و والتر براتین از آن جمله بودند. شاکلی پس از استخدام باردین، او را در پروژه شناخت و درک فعل و انفعالات الکترونها در سطوح نیمه رسانا به کار گماشت، اما اختلافات شخصی موجب شد که این کارمند جدید راه و روش خود را پیش بگیرد.

به این ترتیب باردین که واقعا نمی‌توانست با شاکلی به تفاهم برسد، به کار با براتین که دانشمندی عمل‌گرا بود پرداخت. این دو بیش از 18 ماه در موقعیت‌های آزمایشی مختلف به بررسی موقعیت سطوح نیمه رساناها پرداختند. به گفته رامیرز: اینها یک سری آزمایش بودند که به شناخت عمیق‌تری از چگونگی ساخت وسیله‌ای منجر شدند که بتواند واقعا کار سویچ را انجام دهد.

این تحقیقات به ماه معجزه این دو منجر شد و توانستند دو روز قبل از کریسمس 1947، اولین ترانزیستور فعال را به نمایش بگذارند. این وسیله 1.25 سانتیمتری که از ژرمانیوم و دو اتصال طلا که به وسیله یک تیغه پلاستیکی در جای خود نگهداشته شده بودند، شباهت ناچیزی به سوئیچ‌های ظریف و دقیق امروزی داشت.

کاتز درباره این ترانزیستور اولیه می‌گوید: من یک کپی ساخته شده از روی این ترانزیستور اولیه که به همان شیوه ساخته شده بود را دیده‌ام و باید بگویم که دستگاهی بسیار خام و زمخت بود. اولین ترانزیستور که از قطعه‌ای پلاستیکی پیچیده شده در ورق طلا تشکیل شده است هرچه که بود، برای مجاب کردن سلسله مراتب روئسای آزمایشگاه‌های بل کافی بود و خبر این اختراع پس از انجام امور ثبت، در اول جولای 1948 به اطلاع عموم رسانده شد.

این کار با هیاهو و سروصدای مطبوعاتی فراوانی همراه بود و به قول دکتر رامیرز مانند زمانی بود که استیو جابز (Steve Jobs) به معرفی آی‌پاد iPod پرداخت. در طی چندسال بعد از این، شاکلی به اصلاح و تعدیل طراحی ترانزیستور پرداخت و آنرا به طرح امروزی آن بسیار نزدیک‌تر کرد. او چنان سهم بزرگی در این راه داشت که در سال 1956، یکی از دریافت‌کنندگان جایزه نوبل مشترک در فیزیک بود.

با اختراع ترانزیستور بسیاری از موارد استفاده جدید آن امکانپذیر شد. از جمله اولین سمعک‌های ترانزیستوری که توسط کمپانی سونوتون (Sonotone) ساخته شد و با اولین وسیله قابل استفاده عموم-رادیو ترانزیستوری- ادامه یافت. این رادیوها در حدود اندازه یک کتاب جیبی بودند که جایگزین رادیوهایی به اندازه یک توستر نان شده بودند. ترانزیستورها برای تجهیزات ارتشی، تلویزیون و شبکه های مخابراتی نیز مورد استفاده قرار گرفتند.

در ابتدا، ترانزیستورها به طور جداگانه ساخته شده و سپس با سیم‌کشی به یکدیگر متصل می‌شدند. اما در سال 1958، جک کیلبی (Jack Kilby)، دانشمندی در کمپانی (Texas Instruments)، مدار مجتمع را اختراع کرد. مداری که در آن تمام اجزاء سازنده در یک بلوک واحد –معمولا سیلیکون- قرار می‌گرفت. به این ترتیب ترانزیستور محل طبیعی خود را پیدا کرده و از آن زمان تا کنون مدام در حال پیشرفت است. اجزاء سازنده آن که در ابتدا با واحدهای میلیمتر و حتی سانتیمتر اندازه‌گیری میشدند، اکنون در واحد نانومتر (یک میلیاردم متر) سنجیده می‌شوند.

برای مثال، نسل بعدی تراشه های اینتل (Intel) بیش از صد میلیون ترانزیستور را در محیطی به اندازه یک تمر پست جا داده است. صنعت سیلیکون اکنون دارای ارزشی در حدود 300 میلیارد دلار در سال است و از امور مربوط به کامپوتر و سلامت و بهداشت گرفته تا سرگرمی و ارتباطات جهانی، نقشی کلیدی در تمام جنبه‌های زندگی امروز دارد. به گفته اسکالیس: هیچ چیز نمی‌توانست به اندازه ترانزیستور موجب تحول جهان شود.

منبع: مجله اینترنتی فریا

زندگی به سبک الکترونیکی

منبع : ایتنا

محمد فواد رحمان سرشت - شهروند الکترونیکی که در هزاره سوم در دنیایی مملو از عناصر تکنولوژیک از جمله تگ‌ها بسر می‌برد انسانی متفاوت از دیگر اعصار است.

بشر اولیه تا به دست آوردن شرایط پایه با تلاش فراوان در مسیر خود ابزارهای مختلفی را اختراع کرد.

این ابزار که چرخ نمونه ساده آن است، او را در جابجایی و سفرهای کوچک و بزرگ یاری داد. این چرخ بعنوان ساده ترین مثال، امروز ملعبه دستان بزرگ مردان تصمیم گیر شده است چرا که آن را بارها و بارها در مقیاس مثالهای فراتر حتی برای چندمین بار اختراع می کنند!

اما ابزار، ابزارها آنچنان بدست بشر در چرخه پیشرفت متحول گشتند که دستاورد امروز عصر ارتباطات و فناوری انواع آن را مصداق می بخشد.
شبکه جهانی اینترنت که رشد تار عنکبوتی آن بر پهنه زمین گستره جهان را به دهکده‌ای کوچک مبدل ساخته است، ارتباطات دیجیتالی را قوی‌ترین عنصر زیرساختی خود معرفی می‌کند.

در این مقال در کنار ابزارهای مختلف ساخته شده، مخترع آن هم رشد یافته و متناسب با آن شمایل نوینی با تعریف خاص به خود گرفته است.
جوامع بشری در بدو هزاره سوم میلادی با اجماع عمومی طبق تصمیمات سازمان ملل متحد واژه جامعه جهانی اطلاعات را منطبق بربیانیه اصول و نقشه عمل تعریف کردند آنچنان که شهروندان شهروندان الکترونیکی نام گرفتند.

کارشناسان بر اساس شاخص های اصلی یک شهروند الکترونیکی بر آن شدند تا مراحل مشخصی را همچون طرح درس های کاربردی در کلاسهای آموزش و پرورش هر کشور متناسب با شرایط اقلیمی اما سوار بر استانداردهای جهانی برای تربیت یک شهروند پیش بینی و طراحی کنند که او را با زندگی الکترونیکی در عصر دیجیتال آشنا سازند.

یک شهروند الکترونیکی تحت آموزش های مشخصی تربیت می شود تا زندگی در جامعه اطلاعاتی را با استفاده از ابزارهای نوین فناوری در یک شهر الکترونیکی یاد بگیرد.
او آموزش می بیند چگونه از شبکه جهانی اینترنت و بسترهای ارتباطات الکترونیکی محدود و گسترده برای ایجاد ارتباط میان خود و افراد دور و نزدیک خود استفاده کند. او می آموزد که چگونه قبوض آب و برق و تلفن خود را بصورت الکترونیکی یا اینترنتی و حتی از طریق پیام کوتاه بپردازد. چگونه با استفاده از سیستم ردیاب ماهواره ای کنترل ترافیک شهری مسیر دقیق ، کوتاه و مناسب را انتخاب و آسانتر به مقصد برسد. چگونه حساب و کتاب و برنامه های روزانه خود را با استفاده از سیستم های برنامه ریزی شده همچون برنامه های کاربردی و تنظیم کننده های زمان و تاریخ و برنامه مرتب ساخته و هر کار را در وقت خود انجام دهند.

یک شهروند الکترونیکی آموزش می‌بیند که در سیستم یک دولت الکترونیکی در انتخابات الکترونیکی شرکت کرده و در سرنوشت کشور خود سهیم باشد.
او آموزش می‌بیند که با استفاده از ابزار فناوری همچون اینترنت و تکمیل فرم‌های مربوط به خرید و فروش در سیستم تجارت الکترونیکی با کاستن از سفرهای درون شهری همزمان در بهبود وضعیت اقتصاد کشورش سهم شایانی را دارا شود.

او با مطالعه محتوای الکترونیکی از طریق پورتال یک کتابخانه دیجیتال ضمن تامین آرشیو الکترونیکی همراستا با مطالعه روزانه اخبار و رویدادها از سراسر جهان با جمع‌بندی لحظه‌ای، افکار خود را در محیطی الکترونیکی به نام وبلاگ به رشته تحریر درمی‌آورد تا از آراء دیگران در کوتاه ترین زمان ممکن با خبر شده و ضمن بررسی نگاه و نقد خوانندگان با ابتکار عمل مسیری متفاوت از پیش را برای خود انتخاب و در سامان دهی وضعیت اجتماعی شهر خود سهیم باشد.

آری یک شهروند الکترونیکی همان انسان معمولی است که اینک با استفاده مطلوب از ابزارهای نوین فناوری و فراگیری زندگی به سبک الکترونیکی، خود را برای رویارویی با مشکلات پیش رو آماده کرده و از این ابزار برای رفاه بیشتر خود و فرزندان خود استفاده می کند