تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه (۲)

آسیا

آسیا در میان کشورهای در حال توسعه از لحاظ پذیرش تجارت الکترونیک سرآمد است.بخشی از این بخاطر آمار جمعیت آن است اما علاوه بر این سازمانها نیز نسبت به سایر کشورهای در حال توسعه گرایش بیشتری برای حضور در جریان تجارت جهانی دارند.بطور خاص تولید کنندگان از طرف مشتریانشان در کشورهای توسعه یافته برای پذیرش تجارت الکترونیک ، تحت فشار قرار دارند.چین بزرگترین بازار  بالقوه تجارت الکترونیک را دارد و اکنون به عنوان یکی از 5 کشور برتر جهان در زمینه استفاده از اینترنت مطرح است.در حالی که بسیاری از چینی ها برای نخستین بار آنلاین می شوند ، نزدیک به 20 درصدشان حداقل یک خرید اینترنتی داشته اند.

آمریکای لاتین

چهار کشور آرژانتین ، برزیل ، شیلی و مکزیک ، دو سوم کاربران اینترنت این منطقه را در اختیار دارند.بیشتر استفاده های تجاری شامل جستجو برای برقراری تماس ، جمع آوری اطلاعات و استفاده محدود از تراکنش های ]مالی[ می شود.اما تجارت الکترونیک بنگاه-مصرف کننده با فروشگاه های آنلاین اتومبیل ، حراجی های مصرف کنندگان ، خدمات مسافرتی ، نرم افزار ، سخت افزار و بانکداری با بیشترین سوددهی ، در حال رشد است.تجارت میان بنگاهی نیز بیشتر توسط شرکت های بزرگ چندملیتی در بخش خودروسازی مورد استفاده قرار می گیرد.

خاور میانه

تعداد کاربران اینترنت بسرعت در حال رشد است و در این میان بیشترین تقاضا مربوط به اینترنت و ایمیل است.تنها تعداد کمی شرکت بزرگ تجارت الکترونیک میان بنگاهی را پذیرفته اند.توسعه تجارت الکترونیک بنگاه تجاری-مصرف کننده نیز با موانعی چون هزینه های بالای ارتباطی و و این حقیقت که بسیاری از مصرف کنندگان عرب خرید نقدی را به پرداخت از طریق کارت اعتباری ترجیح می دهند ، رو برو است.این مسئله موجب شده است برخی شرکت ها از جمله رستوران شبانه روزی GetForLess لبنان سیستم تجارت الکترونیک دوگانه ای را پیاده سازی کنند که به مصرف کنندگان امکان می دهد بصورت آنلاین سفارش داده و نقدا پرداخت کنند.

آمریکای شمالی / اروپا / اقیانوسیه

در جهان توسعه یافته هم رشد اینترنت ادامه دارد.مطابق گزارش Forrester Research Inc. ،حوزه تجارت میان بنگاهی رشدی سریعتر از تجارت بنگاه-مصرف کننده دارد.در حالی که پیش بینی می شود تا پایان سال 2006 ، 26 درصد تجارت میان بنگاهی ایالات متحده بصورت آنلاین صورت گیرد ، تجارت الکترونیک بنگاه-مصرف کننده تنها در برخی از بخش ها چون نرم افزار ، موسیقی و خدمات مسافرتی پیشرفتی قابل ملاحظه خواهد داشت.

فرصت ها و موانع

برخی سازمانها چارچوبی برای پیگیری توسعه تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک ارائه کرده اند. از این میان مدل پنج مرحله ای UN/ASPA که در جدول 2 نشان داده شده است بطور خاص مناسب کشورهای در حال توسعه است.با وجودی که این مدل در اصل برای دولت الکترونیک توسعه یافته است ، اما می توان آن را برای تجارت الکترونیک نیز بکار برد.

گام	توضیحات	ویژگی های خاص
گام نخست	ظهور وب سایت اطلاعاتی ایستا در مورد دولت یا سازمان ارائه خواهد شد.	آدرس پرتال آدرس ایمیل سوالات متداول (FAQ)
گام دوم	وب سایت بهبود یافته اطلاعات به روز نگه داشته می شوندو فرم ها و اسناد رسمی قابل بارگزاری خواهند بود.	بروز رسانی منظم قابلیت جستجو خبرنامه
گام سوم	وب سایت تعاملی شهروندان و مشتریان قادر به جستجو در پایگاه داده و ثبت آنلاین فرم خواهند بود	فرم های قابل بارگزاری پایگاه های داده تخصصی انجمن های بحث و تبادل نظر
گام چهارم	وب سایت تراکنشی سایت ها کاملا ایمن بوده و تراکنش ها می توانند بصورت آنلاین تکمیل شوند.	ورود کاربران عمومی پرداخت آنلاین سیاست امنیتی
گام پنجم	وب سایت کاملا جامع یک پرتال قابل سفارشی سازی ، تمام خدمات و پیوند ها را فراهم خواهد کرد.	پرتال اطلاعات کامل

شکل 2 : پنج گام دولت الکترونیک UN/ASPA

این مدل پیشرفت دولت الکترونیک را پیگیری می کند.گام یک یا حضور دولت الکترونیک (وب سایت) شامل یک منبع اطلاعاتی عمومی ابتدایی است که اغلب بجای توسعه دهندگان حرفه ای ، توسط کارمندان خود سازمان تولید می شود.در گام دوم ، وب سایت بطور منظم به روز رسانی می شود ، برخی مستندات برای بارگزاری در دسترس قرار می گیرند و ایمیلی برای پرسش و ارائه نظرات وجود خواهد داشت.با رسیدن به گام سوم ، وب سایت نقش یک دروازه (پرتال) را بازی خواهد کرد که پیوندهایی با سایت های مرتبط دولتی و غیر دولتی در آن وجود خواهد داشت.در گام چهار وب سایت ها ایمن و شهروندان قادر به انجام تراکنش های آنلاین خواهند بود.گام پنجم زمانی محقق می شود که پرتال جامعی در سطح کل کشور وجود داشته باشد و تمامی خدمات ارائه شده توسط دولت از طریق یک وب سایت همه منظوره و جامع ارائه شوند.

مدل UN/ASPA را می توان برای نظارت بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش خصوصی نیز بکار برد.به عنوان مثال ]در مورد خدمات مسافرتی[ در گام اول مسافران به وب سایتی دسترسی خواهند داشت که جزئیات تماس با اداره محلی گردشگران رادر اختیارشان می گذارد.در گام دوم به آنها اطلاعاتی در مورد اقامتگاههای محلی ارائه خواهد شد و احتمالا بروشوری نیز برای بارگزاری وجود خواهد داشت.گام سوم زمانی محقق خواهد شد که مشتریان بالقوه امکان جستجو میان انواع اقامتگاهها و انجام رزرو آنلاین را داشته  باشند.در گام چهارم وب سایت باید کاملا ایمن باشد و مشتری بتواند بصورت آنلاین از طریق کارت اعتباری هزینه اقامتگاه خود را بپردازد.گام پنجم پرتال بیشتر مناسب شرکت های بزرگ است که ممکن بخواهند با ایجاد چنین سایت هایی ، پیوندی نزدیکتر با فراهم کنندگان و شرکای تجاریشان برقرار سازند.

در هر دو بخش دولتی و خصوصی با وجود گستردگی استفاده از  وب و ایمیل ، کاربردهای تراکنشی اینترنت ، اندک است. شرکت های چند ملیتی بزرگتر ، سیستم های تجارت میان بنگاهی مناسبی دارند اما استفاده اصلی اینترنت در شرکت های کوچکتر ، دریافت و ارسال ایمیل است و تجارت بنگاه-مصرف کننده نسبتا کمی وجود دارد.نبود آمادگی الکترونیک یا آنچه ممکن است موانع تجارت الکترونیک خوانده شود ، از قبیل استفاده پایین از کارت اعتباری ، و اجرا و لژستیک ضعیف ، مانع تجارت الکترونیک کاملا توسعه یافته می گردد.

دولت ها می توانند برای خرید آنلاین کالا و خدمات از بخش خصوصی سیستم های تدارکات الکترونیکی را توسعه دهند.ازآنجا که دولت معمولا بزرگترین خریدار در اقتصاد است ، این امر می تواند در بنگاههای تجاری محلی برای پذیرش ICT ایجاد انگیزه کند.با این وجود چنین سیاستی خطر جا ماندن بسیاری از بنگاههای کوچکتر را افزایش می دهد.یکی از مخاطرات تدارکات الکترونیک اینست که شرکت های کوچکتری که توانایی حضور انلاین ندارند ، ممکن است خود را از بازار حذف شده بیابند.کشورهای پرجمعیتی چون مالزی و برزیل سیستم های تدارکات آنلاین گسترده ای فراهم کرده اند اما در کشورهای کوچکتر سوددهی بیشتر حاصل از تغییرات جزئی از قبیل ارسال اطلاعات پیشنهادات جاری بصورت آن لاین است.

کشورهای در حال توسعه فاقد زیرساخت های تجاری و لژستیکی مناسب برای پشتیبانی از توسعه تجارت الکترونیک هستند.برای ارسال ایمن کالاهایی که بصورت آنلاین سفارش داده شده اند باید سیستم حمل و نقلی با کیفیت خوب و خدمات پستی قابل اعتماد در کشورهای در حال توسعه وجود داشته باشد.جدول شماره 3 فهرستی از موانع اصلی تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه را نشان می دهد.

تامین کنندگان برق نا پایدار خدمات مخابراتی و ارتباطی ضعیف نفوذ پایین و / یا هزینه بالای ارتباطات اینترنتی نبود رقابت در ترافیک تلفن بین المللی نبود محیط تنظیم مقررات مناسب بی سوادی درآمد پایین نبود عادت خرید و تحویل در محل سیستم ها پرداخت نا مناسب و استفاده پایین از کارت اعتباری مشکلات تحویل بوجود آمده از زیرساخت های فیزیکی ضعیف (جاده ، راه آهن و خطوط هوایی) خدمات رسانی ضعیف به مشتریان کمبود مهارت های فنی برتری تعدادی شرکت های کوچک و متوسط که سرمایه کافی برای توسعه تجارت الکترونیک ندارند نبود حداقل کاربران ]مورد نیاز برای تجارت الکترونیک[

جدول 3 : موانع تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه

در نتیجه ی این موانع ، بیشتر تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه میان سازمانها رخ می دهد . تجارت میان بنگاهی 95 درصد کل تجارت الکترونیک این کشور ها را شامل می شود که بخش اعظم آن توسط شرکت های بزرگ چندملیتی صورت می گیرد.تجارت الکترونیک میان بنگاهی ، تولید کنندگان کشورهای در حال توسعه را قادر می سازد اطلاعات بهتری از بازارهای جهانی بدست آورند.بازارهای الکترونیکی با پیوند تولیدکنندگان و مشتریان گوناگون بسیار ، می توانند وسیله ای برای یافتن مشتریان جدید باشند. اما اثر اصلی تجارت الکترونیک میان بنگاهی تا به امروز تحکیم روابط میان شرکای تجاری موجود بوده است و رابطه های تجاری با شرکت های جدید بسیار کم ایجاد شده اند.کشورهای در حال توسعه باید آگاه باشند که ممکن است تمرکز تجارت الکترونیک  میان بنگاهی بجای بنگاه های تجاری محلی متوجه شرکت های چندملیتی شود.تجارت الکترونیک بنگاه-مصرف کننده معمولا در مقایسه با تجارت میان بنگاهی کوچک است و خریداران اغلب مشتریان خارجی در کشورهای توسعه یافته هستند بخصوص در مورد بازارهای گردشگری ، هنر و صنایع دستی.