دنیای مجازی

آشنایی با کسب و کار سیار (Mobile Business) - (۱)

نگارنده:سعید رستگار

مقدمه

پتانسیل های فناوری ارتباطات سیار در گسترش و بازتعریف مفاهیم دنیای تجارت الکترونیک برای کاربران موبایل توجه زیادی را به خود جلب کرده است.اصطلاح کسب و کار سیار (Mobile Business) که اختصارا آن را M-Business هم می گویند برای اشاره به طیف گسترده ای از کاربردها از ارتباطات تا مبادلات تجاری و ارائه خدمات به مشترکین از طریق این فناوری ها استفاده می شود. مجموعه این کاربردها جدا از تفاوت هایشان با یکدیگر، دارای ویژگی مشترکی است که آن را از همتای سنتی تر خود (تجارت الکترونیک) جدا می سازد و آن قابل استفاده بودن برای کاربران موبایل ، از طریق دستگاه های بی سیم و بطور سیار است. بطور کلی وقتی از اصطلاح M-Business استفاده می کنند اغلب مقصود انجام مبادلات تجاری از طریق شبکه های ارتباطات سیار است و به همین دلیل بسیاری از اوقات از دو واژه M-Commerce و M-Businessبجای یکدیگر استفاده می شود.با این وجود کسب وکار سیار چیزی بیش از مبادلات تجاری است زیرا شامل مراحل ساخت شبکه ای همگرا برای برقراری ارتباطات و همکاری ها نیز می شود.برخی نویسندگان تجارت سیار را اینگونه تعریف می کنند:"کاربرد زیر بنای مورد نیاز برای برقراری راوبط تجاری و فروش اطلاعات ، خدمات و کالاها به وسیله دستگاه های ارتباط سیار(موبایل)."(١)

شبکه های موبایل نسل سوم با ایجاد امکان تامین اطلاعات مربوط به موقعیت کاربر ، افزایش فوریت ، شخصی کردن (Personalization) و در دسترس بودن خدمات به توسعه کاربردهای پیشرفته تر این فناوری ها در تجارت کمک می کنند. ویژگی های کسب و کار سیار باعث شده تا نه تنها انواع گوناگون تجارت الکترونیک از قبیل B٢B (٢) و B٢C (٣) را مورد هدف قرار دهد بلکه خود معرف انواع جدیدی از رابطه های تجاری همچون D٢D (Device to Device) باشد.کاربردهای گوناگون کسب و کار سیار را می توان به گروه های زیر تقسیم کرد:

طبقه	کاربرد	مثال
تاجر با مصرف کننده (B٢C)	اطلاعات	بانک اطلاعات شهری هدایت مسیر از طریق موبایل
	ارتباطات	تبلیغات از طریق موبایل خدمات دارای فوریت (Emergency)
	سرگرمی	بازیهای موبایل استفاده از صوت و تصویر در موبایل
	معاملات	خرده فروشی از طریق موبایل پرداخت از طریق موبایل
تاجر با تاجر (B٢B)	مدیریت زنجیره موجودی بطور سیار	ردیابی کالا تکمیل مداوم موجودی انبار
	مدیریت ارتباط با مشتری بطور سیار	ایجاد حراج از طریق موبایل پشتیبانی مشتری از طریق موبایل
	کاربرد نیروی کار بطور سیار	*همکاری و تشریک مساعی از طریق موبایل

با وجودی که مهمترین صفت مشترک در همه کاربردها تحرک(Mobility) است اما خصوصیتی که بیشترین اثر را در گسترش و شکوفایی این نوع تجارت داشته و در حقیقت وجه تمایز اصلی آن با تجارت الکترونیک نیز به حساب می آید ، آگاهی از مکان کاربر است.این قابلیت به معنای توانایی خدمات دهندگان موبایل در تشخیص موقعیت فیزیکی دستگاه های ارتباط بی سیم است.خدمات بر پایه موقعیت کاربر (Location Based Services) بیشترین کاربرد را در میان کاربردهای کسب و کار سیار دارا می باشند.

نوع خدمات	مثال ها	دقت مورد نیاز	محیط کاربرد
خدمات فوری (Emergency)	تماس های فوری کمک رسانی وسایل نقلیه	متوسط به بالا متوسط	باز/بسته باز
خدمات هدایت و ناوبری	هدایت مسیر مدیریت عبور و مرور *مسیریابی در محیط های بسته	بالا متوسط بالا	باز باز بسته
خدمات اطلاع رسانی	بانک های اطلاعاتی شهری خدمات سرگرمی *خدمات مسافرتی	متوسط متوسط به بالا متوسط به بالا	باز باز باز
خدمات بازاریابی	*آگهی ، اطلاعیه و تبلیغ	متوسط به بالا	باز
	ردیابی افراد ردیابی وسایل نقلیه ردیابی کارکنان ردیابی محصولات	بالا پایین متوسط بالا	باز/بسته باز باز بسته
خدمات صدور صورتحساب	*صدور صورتحساب های حساس به موقعیت	پایین تا متوسط	باز/بسته

همانطور که در جدول قابل مشاهده است کاربرد M-Business در محیط های خارجی (باز) بسیار بیشتر از محیط های داخلی (بسته) است و از اینرو است که تقریبا تمام تحقیقات و بررسی ها و - به تبع آن مقاله حاضر - به این جنبه از کسب و کار سیار می پردازند.در صورت علاقه به کاربردهای کسب و کار سیار در محیط های بسته می توانید به مقاله زیر مراجعه کنید: