سیر تاریخی تجارت الکترونیک (۲)

نویسنده :

یان تیان ، کنستا استوارت

مترجم:

سعید رستگار

ترکیدن حباب دات کام : 2000 و 2001

     استقبال طلایی اواخر دهه 90  از تجارت الکترونیک به حباب دات کام معروف شد، حبابی که در سالهای 2000 و 2001 شاهد ترکیدن آن بودیم.از دهم مارس تا 14 آوریل سال 2000 ، NASDAQ ،بازار سهام ابرفناوری، کاهشی 34.2 درصدی و فهرست اینترنتی مرکب داو جونز کاهشی 53.6 درصدی را تجربه کردند.قیمت سهام تمامی 20 شرکت برتر اینترنتی کاهش یافت.از آن جمله می توان به آمازون با 29.9 % ، ebay با 27.9 % ، Internet Capital با 72.1 % و VeriSign با 59.2 درصد اشاره کرد.این سقوط به سرعت شور و هیجان تجارت الکترونیک را آرام کرد.بسیاری از شرکت های اینترنتی مجبور شدند ارائه عمومی سهام خود را لغو کنند و شرکت هایی چون BOO.com و Value America نیز مجبور به اعلام ورشکستگی شدند.مطابق نوشته نشریه fortune در سال 2001، 384 شرکت دات کام از بین رفتند.در ناحیه خلیج سان فرانسیسکو 80 درصد دات کام ها در سالهای 2000 و 2001 دست از کار کشیدند و همین امر موجب از بین رفتن 30000 شغل ، که بطور مستقیم وابسته به اینترنت بودند ، گشت.

     بحران دات کام در سالهای 2000 و 2001 را به انتظارات غیر واقعگرایانه از تجارت الکترونیک و شرکت های اینترنتی نسبت داده اند.سهام شرکت های اینترنتی بالاتر از حد ارزشگذاری می شد.تصورات اغراق آمیز دره سیلیکون ، وال استریت  ، روزنامه نگاران و ماموران دولت همگی منجر به تورم حباب دات کام شد.حباب بالاخره ترکید و این به معنای کاهش سرمایه گذاری ، کند شدن رشد اقتصاد و بهره وری و کاهش سود دهی بود.

     کنایه آمیز آنکه با وجود ورشکستگی بسیاری از شرکت های اینترنتی میزان فروش تجارت الکترونیک در سالهای 2000 و 2001 افزایش یافت.مطابق [گزارش] وزارت بازرگانی (2001) میزان فروش تخمینی تجارت الکترونیک در ربع پایانی سال 99  ، 5.27 میلیارد دلار بود که به 8.88 میلیلرد دلار در ربع پایانی سال 2000و 10.04 میلیارد دلار در ربع پایانی سال 2001 افزایش یافت.میزان فروش کلی تخمینی تجارت الکترونیک در سال 2001 با 19.3 درصد رشد نسبت به سال 2000 ، 32.6 میلیارد دلار بود.این افزایش میزان فروش در طول دوران بحران تجارت الکترونیک نشانگر آنست که با وجود تخمین نادرست ارزش تجارت الکترونیک و شرکت های اینترنتی در طول دهه 90 ، تجارت الکترونیک به خودی خود همچنان زنده و در حال رشد بوده است.

تجدید حیات تجارت الکترونیک : از سال 2001 تا کنون

      تجارت الکترونیک پس از ترکیدن حباب هم به رشد خود ادامه داد و برخی از شرکت های اینترنتی بازمانده از بحران سالهای 2000 و 2001 به موفقیت شایان توجهی دست یافتند.بعنوان نمونه آمازون بالاترین امتیاز رضایت مشتری در طول تاریخ صنعت خرده فروشی را بدست آورد.ebay در فروش ماشین های دست دوم که در نگاه اول برای معاملات آنلاین مورد نامناسبی به نظر نمی رسد ، فروش قابل توجهی به دست آورد.وال مارت به عنوان بزرگترین خرده فروش جهان تمامی تجارت خود با تهیه کنندگان را به شبکه B2B هدایت کرد.میزان تخمینی کل فروش تجارت الکترونیک در سال 2002 به 45.6 و در سال 2003 به 54.9 میلیارد دلار رسید.این روند در سال 2004 نیز ادامه یافت بطوریکه میزان فروش تجارت الکترونیک در ربع سوم سال 2004 نسبت به زمان مشابه در سال قبل از آن 21.5 درصد رشد داشت.

با اینحال هنوز هم تجارت الکترونیک سهم بزرگی از اقتصاد را در اختیار ندارد.فروش تجارت الکترونیک کمتر از 2 درصد کل فروش ایالات متحده را شامل می شود.با وجود اینکه فرصت های رشد بسیاری برای تجارت الکترونیک وجود دارد ، عواملی چون دسترسی عمومی نگرانی های امنیتی و حریم خصوصی و کلاه برداری های اینترنتی توسعه آن را محدود می کنند.برای تضمین رشد مناسب تجارت الکترونیک باید توجهی درخور به این محدودیت مبذول شود.

      حیات دوباره تجارت الکترونیک پس از بحران سالهای 2000 و 2001 توجه ویژه ای را به تنظیم مقررات آن جلب نمود.مسائلی چون حمایت از مصرف کننده ، موافقتنامه های کاربری ، قراردادها و حریم خصوصی در تجارت الکترونیک نگرانی های جدیدی در رابطه با قانونگذاری و تنظیم مقررات فعالیت های تجاری بوجود آوردند ، بخصوص از آنجا که تجارت الکترونیک در جهانی سازی فعالیت های اقتصادی دارای نقش قابل توجهی بود.بعنوان مثال در حالی که اتحادیه اروپا بیشتر بر حقوق مصرف کنندگان تاکید داشت ، ایالات متحده بیشتر بر محافظت از آزادی بیان و مالکیت فکری متمرکز بود.با این همه ، قوانینی چون قانون محافظت از مصرف کننده در برابر کلاه برداری های سایبر (ACPA) و قانون امضای الکترونیک در تجارت ملی و جهانی منجر به حفاظت جریان تجارت در فضای سایبر شده است.اتحادیه مالکیت فکری جهانی (WIPO) برای محافظت از مالکیت فکری در تجارت الکترونیک و کمک به تعیین حکم منازعات مربوط به نامهای دامنه سیاست حل یکنواخت منازعات نام دامنه (UNDR) را ایجاد کرد.علاوه بر این سازمان هایی چون جنبش موسیقی دیجیتال ایمن (SDMI) که متشکل از شرکت های مرتبط با فناوری اطلاعات و صنعت ضبط موسیقی است بر روی محافظت از مالکیت فکری محصولات دیجیتال کار می کنند.

     همچنین مباحثاتی در مورد بازدهی مالیات-فروش در این محیط تجاری جدید بوجود آمده است.این عقیده وجود دارد که تجارت الکترونیک منجر به از بین رفتن درآمدهای ایالت و حکومت محلی گردیده چرا که نمی توان میزان فروش را بطور موثر بدست آورد و برای تراکنش های اینترنتی مالیات مناسب تعیین کرد.سازمانهایی چون اتحادیه ملی فرمانداران و کنفرانس ملی قانونگذاران ایالتی بر روی موافقتنامه موثر مالیات استفاده و فروش  برای ایجاد نظام یکنواخت اداره و جمع آوری مالیات فروش از راه دور تلاش می کرده اند.همه این مثالها نمایانگر رشته ای از مباحث قانونگذاری اینترنت هستند.بهرحال با چالشهایی که تجارت الکترونیک برای سیستم قضایی سنتی ، حریم خصوصی ، امنیت معاملات ، تعرفه بندی و مالیات  بوجود آورده آزمایش با احتیاط قوانین و  سیاست ها  برای تضمین رشد تجارت الکترونیک ضروری خواهد بود.