فن آوری ارتباطات و اطلاعات ( ICT)
امروز ما شاهد دگرگونی بسیاری در امر تجارت و بخصوص تجارت جهانی می باشیم امری که نسبت به دهه قبل بسیار متحرک گشته است. تجارت نیازمند برقراری ارتباط با دیگران (بازارهای دیگر ) و حفظ این رابطه است در نتیجه دیگر نمی توان خود را مخفی نمود و از برقراری ارتباط با دیگران صرف نظر نمود. طبیعی است که هر کشور، سازمان و ارگانی برای حفظ حیات و تعادل خود بایستی با دیگران رابطه تجاری و ... برقرار نماید و کوشش نماید این رابطه محکمتر شود چرا که در غیر اینصورت بازار فروش را از دست خواهد داد و این امر بقای سازمان را تحت الشعاع خود قرار خواهد داد .
تاریخچه تکنولوژی اطلاعات :
اگر چه به نظر میرسد واژه تکنولوژی اطلاعات اصطلاح جدیدی است ولی از نظر مفهوم قدمت آن به زمان شروع برقراری ارتباط میان انسانهای غارنشین برمیگردد. علامتهای دود ،نقاشیهای روی دیوار غارها ، پوست حیوانات و دیگر روشهای ارتباطی از اولین نمادهای تجلی ارتباطات می باشد به عبارت واضح تر صنعت چاپ یکی از اولین صورتهای تکنولوژی اطلاعات در قرنهای اخیر است. اجرای تشکیل دهنده فن آوری اطلاعات به دو جهت قابل تفکیک است که عبارتند از :
اجرای تشکیل دهنده فن آوری اطلاعات :
بستر پیاده سازی و دیگری زیر سیستم های اطلاعاتی .
از منظر بستر پیاده سازی می توان اجرای زیر را نام برد.
1- نرم افزار : برنامه های کامپیوتر که به منظور دریافت ،پردازش و تولید اطلاعات بکار برده می شود.
2- سخت افزار : پردازش و ذخیره سازی ،سخت افزار مورد نیاز به منظور پردازش و سخت افزار لازم جهت ذخیره و بازیابی نمودن اطلاعات مانند انواع حافظه های رایانه ای.
3- سخت افزار ارتباطی : که به منظور برقراری ارتباط میان کامپیوترها بکار می رود.
4- نیروی انسانی : افرادی که در این تکنولوژی شاغل هستند و همچنین آنانی که مصرف کننده محصولات این فن آوری هستند .
5- داده ها و منابع آنها : داده ها به عنوان ماده اولیه فن آوری اطلاعات می باشند این داده ها باید قابل اعتماد جدید و دقیق باشند.
ویژگیها و تعاریفی از فن آوری اطلاعات :
اصطلاح « تکنولوژی اطلاعات » INFORMATION TEEHNOLOJY شامل :
مجموعه تکنیکها و ابزارهای است که در جهت بهینه سازی و پشتیبانی سیستم های فعال بر محوریت اطلاعات و دانش می باشند همچنین شامل مطالعه ، طراحی گسترش ،اجرا ، و نگهداری و مدیریت سیستمهای اطلاعاتی مبنی بر رایانه و بخصوص کاربردهای نرم افزاری رایانه می باشد . ما را در ذخیره سازی ، پردازش ،بازاریابی و انتقال و دریافت اطلاعات یاری می دهد. فن آوری اطلاعات بر دانش و مهارت استفاده از رایانه و سیستم ارتباط از راه دور به همراه ذخیره سازی کاربرد و انتقال اطلاعات تاکید دارد.
IT رشته ای است که از منابع الکترونیکی برای دستیابی به اطلاعات استفاده می کند و اثر سیستم های رایانه ای بر مودم و موسسات را مورد بررسی و تحقیق قرار می دهد.
IT را می توان محل برخورد علم الکترونیک ،پردازش داده ها و ارتباطات مخابراتی دانست.
IT دارای دو ویژگی مهم است نخست از میان رفتن فاصله ها و در کنار هم قرار گرفتن رایانه های ؟ و دوم رایانه ای شدن سیستم های ارتباطات که موجب ایجاد ظرفیتهای جدیدی برای انتقال صدا و تصویر می شود.
اجزای تشکیل دهنده فن آوری اطلاعات از دید زیر سیستمهای اطلاعاتی
1- سیستم های پردازش داده ( TPS ) : داده های اطلاعاتی یک سازمان به این سیستم تزریق می شود و اطلاعات جدید خروجی این سیستم خواهد بود . این اطلاعات برای مصرف کننده ارسال شده و یک نسخه از آن در بانک اطلاعاتی ذخیره می شود.
2- سیستمهای پشتیبانی مشتری ( CTS ) : با این سیستم تمام امکانات لازم برای دادن سفارش الکترونیکی برای مشتری مهیا میگردد. با استفاده از این سیستم مشتری می تواند سفارش کالا یا خدمتی از طریق اینترنت انجام دهد .
3- سیستمهای اطلاعات مدیریت : ( MIS ) : این سیستم مدیریت داده های جمع آوری شده توسط سیستم ETI و پردازش شده توسط سیستم TPS را برای امکان تهیه گزارشات و مدیریت بر آنها را بطور دوره ای و در قالب از پیش تعریف شده را فراهم می سازد . ویژگی مهم MIS آگاه ساختن افراد از وجود اشکال در سیستم است.
4- سیستم های پشتیبانی گروههای کاری WSS: بازسازی ساختار سازمانی که بر اساس مشاهده تغییرات در سیستم می باشد توسط WSS انجام می شود . این سیستم ها عهده دار حل مشکلات و بخصوص یک سازمان و نظارت بر گزارش کار سازمانی می باشد .
5- سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری DSS : این سیستم دارای قابلیت انعطاف پذیری بسیار است و به منظور پشتیبانی تصمیم گیری مسائل غیر ساخت یافتهای ایجاد شده است.
6- هوش مصنوعی AT : هوش مصنوعی علمی است که در آن نحوه ساختن ماشینهای مطرح میگردد که مبنی بر تفکر انسانی عمل می کنند از جمع شاخه های AT می توان به سیستم های خبر اشاره کرد.
7- سیستم های اطلاعات اجرائی ETS در واقع این سیستم یک MIS فعال است که با DSS, AT تلفیق شده است و امکان شناسائی نقاط قوت و ضعف سیستم را برای مدیران مهیا می کند .
8- سیستم های میان سازمانی TOS این سیستم جریان اطلاعات را در میان سازمانها هدایت و کنترل می کند .
مزایا و چالش های IT :
هدایت به منظور پشتیبانی از برنامه ریزی ،طرح ، توسعه و تولید و عرضه محصولات و خدمات می باشد .
استفاده و بکارگیری تکنولوژی اطلاعات دارای مزایای بی شماری است که در زیر اشاره به آنها می شود.
1- با ظهور و پیشرفت IT دیگر هیچ مرز جغرافیایی برای مطالعه و تجارت و ارتباطات وجود ندارد .
2- پیوستگی های اقتصادی ،علمی و سیاسی با افزایش و دستیابی به اطلاعات از طریق منابع مختلف در سراسر جهان ایجاد میگردد.
3- افزایش توانائی ارتباطی و دستیابی و پردازش و انجام به طور ساده ، کمک شایانی به تجارت جهانی می نماید.
4- با استفاده از سیستمهای پیشرفته سخت افزاری و نرم افزاری کاربران قادر به استفاده موثر از اطلاعات خواهد بود.
5- توسعه و پیشرفت چشمگیر در ابزارها ،کاربردها و سیستمهای تکنولوژی اطلاعات موجب ایجاد صنایع پیشرفته می شود .
6- خطای انسانی در پردازش ها و انجام امور به خصوص محاسباتی و آمار کاهش بسیاری دارد.
7- با استفاده از IT مسئله یابی و و فرصت یابی که زیربنای تصمیم گیری و سیاست گذاری صحیح می باشد سریعتر و دقیق تر انجام میگیرد.
چالش ها و اشکالات :
1- در صورت عدم توجه مجامع ، دانشگاهها به سرعت تکنولوژی پیامدهای مالی جبران ناپذیری را بدنبال خواهد داشت.
2- در صورت عدم بکارگیری سیاستهای مقتضی ، افراد سودجو به اطلاعات محرمانه و مهم سازمانها از طریق شبکه اینترنت دسترسی می یابد.
3- به منظور بکارگیری IT به صورت مناسب و گسترده سرمایه گذاری زیادی در سطح کلان لازم است و در صورت عدم تأمین کلیه کوشش ها منتج به نتیجه نخواهد بود.
4- IT نوینی از جامعه را بوجود می آورد در این جامعه جدید قواعد جدی منطبق بر زبان می بایست تهیه و اجرا شوند.
با عنایت به موارد مطروحه از تکنولوژی اطلاعات می توان در ساخت شهر هوشمند که در آن اطلاعات بطور کامل و جامع پیاده سازی شده است و همچنین پارک تکنولوژی که به جهت توسعه سرمایه گذاری در حد متوسط است بهره وری نمود. همچنین از IT در حوزه بهداشت و درمان و خدمات پزشکی به نحوه مطلوبی و در راستای کاهش مشکلات این بخش می توان استفاده کرد که نتایج زیر را بدنبال خواهد داشت . (1 و 2 )
1- افزایش سرعت ، وقت ، کیفیت خدمات ارائه شده .
2- کاهش هزینه های بهداشتی و درمانی
از IT در حوزه های کاربردهای درمانی ، کاربردهای آموزشی ، بانک اطلاعات پزشکی و کارت مغناطیسی بهداشت فردی نیز می توان استفاده نمود. که تفصیل شرح آن در این مقوله نمیگنجد و انشاء الله به شرح آن در مقالات بعدی پرداخته خواهد شد.
تهیه کننده : نوید قنواتی
منبع : سوابق علمی ، آموزشی وتحقیقات دکتر احمدی
