انسان و ماشین: رویکرد جدید به هوش مصنوعی

چگونه می‌توان یک کامپیوتر را وا داشت مانند یک آدم فکر کند؟ پیشنهاد: آدم‌ها را به بخشی از برنامه‌کامپیوتری بدل کنید.

 یکی از عملی‌نشده‌ترین وعده‌های چشم‌انداز قرن بیستمی از آینده وعده هوش مصنوعی  (AI) بود. تصور بر این بود که AI به خلق کامپیوترهای منجر خواهد شد که نه تنها محاسبه و سازماندهی می‌کنند، بلکه به استدلال و تجزیه و تحلیل هم خواهند پرداخت؛ کامپیوترهایی که واقعا می‌تواننند فکر کنند، مانند HAL در "ادیسه 2001" (البته در طول فیلم معلوم می‌شود که روان‌پریشی آدمکش‌ است.)

تلاش‌های اخیر برای تحقق بخشیدن به وعده AI بر تعلیم کامپیوترها برای استنتاج بهتر معنا از محتوای گسترده موجود بر روی اینترنت متمرکز است، اما هنوز راه درازی تا رسیدن به این هدف مانده است.

اما در این ضمن یک نوع جایگزین برای سیستم کامپیوتری‌شده بوجود آمده، که واقعا گام‌های بلندی به سوی واداشتن کامپیوترها به فکرکردن مانند انسان‌ها برداشته است.
تیم اورایلی، ناشر، این شیوه را "تشدید هوش" (intelligence augmentation) یا IA       می‌نامد که در آن از تکنیکی بسیار زیرکانه استفاده می شود: کلاه گذاشتن.

IA اصطلاح فراگیری برای طیف گسترده‌ای از روش‌هاست، که از انسان‌های واقعی با مغزهای واقعی به عنوان بخشی از برنامه‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند.

ایده این روش این است که با واداشتن انسان به پرداختن به حل بخش‌هایی خاص از یک مسئله که انجام آن برای کامپیوتر مشکل یا ناممکن است، اما انجام آن برای من یا شما پیش‌پاافتاده است، می‌توان برنامه‌ای داشت که ظاهر هوش واقعی انسانی را داشته باشد.

در چند ماه گذشته شماری از نمونه‌هایی از این شیوه پیدار شده است:

• Mozes Mob یک سرویس رایگان مستقر در تلفن‌های همراه است که برای پاسخ دادن به پرسش‌ها طراحی شده است. برای دیدن چگونگی عمل آن، یک پیام متنی حاوی سوالی را که یک انسان به راحتی می‌تواند پاسخ دهد، اما یک کامپیوتر در فهمیدن آن دچار مشکل خواهد شد (مثلا "آیا هوا در شهر میامی بهتر است یا شهر بوفالو؟) به شماره تلفن 66937 بفرستید. در پشت صحنه پرسش شما برای گروهی از داوطلبان فرستاده می‌شود و پاسخ معمولا در کمتر از چند ثانیه به موبایل شما فرستاده خواهد شد.

• عنوان دهنده تصاویر گوگل (images.google.com/imagelabeler)  یک بازی اعتیادآور آنلاین است که از این حقیقت بهره می‌برد که برای انسان‌ها بسیار ساده است که موضوع یک تصویر را تشخیص دهند ("این یک توله سگ است!" "اینها دو هواپیما و یک پرنده هستند!") اما برای یک کامپیوتر این کار تقریبا غیرممکن است.

این بازی زوج‌هایی از افراد ناآشنا را همراه می‌کند تا کلمات کلیدی را به با حداکثر سرعت ممکن به تصاویر مرتبط کنند. هر چه عناوین تصاویر بیشتری را در طول 90 ثانیه با کلمات کلیدی مشخص کنید، امتیاز بیشتری می‌گیرید. به این ترتیب گوگل صدها نفر را برای دادن عنوان به تصاویر به کار می‌گیرد، کاری که با تجزیه و تحلیل صرف کامپیوتری ناممکن می‌بود.

• در حالیکه شبکه موزس و عنوان‌دهنده تصاویر گوگل به لطف افراد غریبه برای برنامه تقویت هوششان متکی هستند، آمازون دارای سرویسی است که انگیزه کار ان پرداخت پول نقد است.

Amazon Mechanical Turk  سیستمی است که به افراد دارای قدرت انجام وظایف خاص امکان می‌دهد که با افرادی که مشتاق اجرای آن وظایف بر مینای یک قیمت توافق‌شده هستند، ارتباط برقرار کنند.
 اخیرا شخصی 1.53 دلار به هر کسی می‌داد که یک پادکست 9 دقیقه‌ای را نسخه‌برداری کند و شخصی دیگر برای دانستن عنوان یک قطعه موسیقی پنج سنت می‌پرداخت. این سرویس را می‌توان نوعی eBay برای خرید و فروش قدرت مغز شمرد.

تقویت هوش خصوصیات مشترک زیادی با آن چه اورایلی "ساختار مشارکت" (architecture of participation) می‌نامد، دارد: هزاران نفری که گردهم می‌آیند تا برای مثال ویکی‌پدیا را خلق کنند. اما IA یک گام بیشتر در این مسیر برمی‌دارد. در اینجا دانش انسان به شکلی که در ویکی‌پدیا می‌بینیم، در صورت ظاهر و محور کار قرار ندارد؛ دانش انسانی پشت ظاهر یک برنامه کامپیوتری به شکل خودکار در آمده است، یک چرخ‌دنده کوچک انسانی در ژرفای ماشین.

• کریس اسپورجن نویسنده این مقاله مقیم لس‌آنجلس است و کارش طراحی و ساخت وب‌ است. او در وبلاگش spurgeonworld.com می‌نویسد و تکتولوژی‌های متروک را بررسی می‌کند.
• همشهری آنلاین- ترجمه علی ملائکه